نکات مهم در مورد DPS و EPS

🔶هر آنچه باید درباره شرکت در مجامع بورسی بدانید؛ همه چیز درباره مجامع بورسی و قوانین آن؛ ۱۰ نکته برای شرکت درمجامع بورسی//26تیر97

وب سایت بورس نگار - با نزدیک شدن به روزهای پایانی تیرماه و اوج ترافیک برگزاری فصل مجامع بورسی، این سوال در میان اهالی بازار سهام مطرح می‌شود که به مجامع شرکت‌ها بروند یا قبل از برگزاری مجمع، اقدام به فروش آن سهم کنند واز سهامداری شرکت مزبور خارج شوند؟

دانستنی های بورسی - با نزدیک شدن به روزهای پایانی تیرماه و اوج برگزاری فصل مجامع بورسی، این سوال در میان اهالی بازار سهام مطرح می‌شود که به مجامع شرکت‌ها بروند و سود‌های نقدی کنند؟ یا قبل از برگزاری مجمع، اقدام به فروش آن سهم کنند واز سهامداری شرکت مزبور خارج شوند؟ برای پاسخ به این سوالات باید موارد زیادی را مورد توجه قرار داد. در این گزارش به ۱۰ نکته کلیدی در مورد حضور یا عدم حضور در مجامع شرکت‌ها پرداخته شده است.گفتنی است سایت تحلیلی دنیای بورس از تاریخ ۲۷ خرداد ماه قابل دسترسی عموم است و علاقه‌مندان می‌توانند از تحلیل‌های بورسی این سایت به‌طور رایگان استفاده کنند.

۱۰ نکته برای شرکت در مجامع بورسی
۱. سود خالص هر سهم (EPS)
یکی از مهم‌ترین‌ مسائلی که باید مدنظر قرار گیرد روند سودآوری شرکت در سال‌های اخیر است. برخی شرکت‌ها به دلیل مواردی نظیر رشد نرخ فروش یا استفاده از شرایط بازار می‌توانند در یک سال خاص سودآوری خوبی را در صورت‌های مالی به ثبت برسانند، اما این سودآوری یک روند ادامه‌دار نیست. این شرکت‌ها اگرچه توانایی پرداخت سود در سال سودآوری را دارند، اما احتمال پرداخت سود آنها کمتر است. در این خصوص توجه به توانایی سودآوری در سال‌های آتی نیز بسیار ضروری ا‌ست. شرکت‌هایی که چشم‌انداز سودآوری مطمئن‌تری دارند پس از فرآیند تقسیم سود گزینه‌های جذابی برای خرید بعد از مجمع به شمار می‌آیند و این جذابیت عاملی برای رشد قیمت پس از بازگشایی‌ است. این شرکت‌ها علی‌القاعده فاصله حاصل از تقسیم سود را در مدت زمان کمی پر می‌کنند و برای شرکت در مجمع سالانه گزینه‌های بسیار خوبی به شمار می‌آیند.

۲. سود نقدی هر سهم (DPS)
براساس قانون تجارت، تقسیم ۱۰ درصد از EPS به‌عنوان کمترین میزان قانونی به مجمع تکلیف می‌شود. این میزان تقسیم سود می‌تواند تحت شرایطی که در ادامه عنوان می‌شود حتی بیش از میزان سود سالانه هر سهم (EPS) در مجامع سالانه تصویب و به سهامداران اختصاص پیدا کند. توجه به میزان DPS و نسبت DPS/ EPS طی سال‌های گذشته حاکی از میزان تمایل و توانایی شرکت‌ها برای پرداخت سودهای نقدی در مجمع سالانه است.

۳. زمان پرداخت سود
براساس قانون، حداکثر ۸ ماه پس از نکات مهم در مورد DPS و EPS برگزاری مجمع سالانه، شرکت‌ها موظفند سود نقدی سهامداران خود را بپردازند. سود مناسب و درصد تقسیم بالا اگر با تاخیر در پرداخت همراه شود می‌تواند جذابیت شرکت در مجامع را به شدت کاهش دهد. برخی شرکت‌های بورسی سود نقدی خود را کاهش می‌دهند تا از عهده پرداخت آن در زمان مناسب برآیند. با توجه به شرایط موجود و احتساب خواب سرمایه، برقراری یک تعادل میان میزان تقسیم سود و زمان پرداخت نکته اساسی درخصوص تصمیم‌گیری شرکت در مجمع سالانه است. در وضعیت کنونی شرکت‌هایی که سود خود را در مدت زمان کمتری پرداخت می‌کنند (کمتر از ۳ ماه) حتی با تقسیم سود کمتر کماکان از جذابیت شرکت در مجمع برخوردارند.

۴. نسبت سود نقدی به سود خالص (DPS/ EPS)
این نسبت برای سهامی به کار می‌رود که در طول سال مالی سود خالصی از خود بر جای گذاشته باشند و عملکرد زیان‌آوری نداشته باشند. همان‌طور که اشاره شد حداقل الزام پرداخت سود نقدی برای شرکت‌هایی که به سود خالص پایان سال می‌رسند برابر ۱۰ درصد است. (DPS/ EPS= %۱۰ ) شرکت‌های بورسی با پرداخت بالای ۶۵ درصد از سود هر سهم خود می‌توانند در گزینه‌های جذاب برای شرکت در مجمع به حساب بیایند. در این خصوص توجه به ماهیت شرکت خالی از لطف نیست. برخی شرکت‌ها با استفاده از سرمایه در گردش خود قابلیت سودآوری بالایی را ایجاد می‌کنند و فشار برای تقسیم سود بیشتر می‌تواند شرکت را با دو مشکل تامین مالی گران قیمت (هزینه تولید بیشتر) یا سهم تولید کمتر به خاطر کاهش شدید سرمایه در گردش مواجه کند که در هر دو حالت در دراز مدت به زیان شرکت و سودآوری سهامدار است.

۵. سابقه نکات مهم در مورد DPS و EPS پرداخت سود
سابقه پرداخت سود هم به عملکرد شرکت مطابق جدول زمانبندی سود مربوط می‌شود هم به میزان پرداخت سود از سودآوری خالص. شرکت‌هایی که جریان نقدینگی بالاتری داشته باشند عموما مشکل خاصی در پرداخت سود در زمان اعلامی ندارند و وقفه بیشتر تا زمان پرداخت سود نقدی بعد از مجمع توانایی این شرکت‌ها را برای تقسیم به موقع بالا می‌برد. از سوی دیگر سابقه عدم پرداخت سود شرکت‌ها حتی با وضعیت مناسب سودآوری در صورت‌های مالی همواره باید مدنظر سرمایه‌گذاران قرار گیرد. ساختار سودآوری شرکت و گردش مناسب وجه نقد از مهم‌ترین عوامل برای انتخاب شرکت‌های مناسب است. برخی شرکت‌ها در وضعیت قراردادی سودهای مناسبی را در صورت‌های مالی خود ثبت می‌کنند اما جنس سودهای مزبور کاملا نقد نیست.

۶. توجه به وضعیت سهامداران عمده و اعمال فشار آنها در مجمع
سهام شرکت‌هایی با سهامداران عمده که نیازمند وجه نقد هستند، احتمال تقسیم سود بالایی دارند. سهامدارانی که با محوریت بدهی بالا به زیرمجموعه خود شکل گرفته‌اند (نظیر صندوق بازنشستگی) عمدتا در سال‌های سودآوری زیرمجموعه‌های خود تلاش زیادی برای تقسیم سود بالا برای تامین وجه نقد مورد‌نیاز می‌کنند. این راهکار هرچند می‌تواند برای شرکت ریسک کمبود نقدینگی را به همراه داشته باشد اما در کوتاه‌مدت جذابیت شرکت در مجمع را بالا می‌برد. در این‌خصوص نقش بازارگردان برای روزهای بعد از بازگشایی و تعیین آن توسط سهامداران عمده نیز باید مدنظر قرار بگیرد. برخی سهم‌ها بدون بازارگردان و در عین ارزندگی، پس از برگزاری مجمع به حال خود رها می‌شوند و در بهترین حالت فرصت زیادی را تا رسیدن به سطح قیمت تعادلی سپری می‌کنند که می‌تواند منجر به ناامیدی سهامداران شود.

۷. وضعیت نقدینگی شرکت و امکان پرداخت سود
امکان پرداخت سود در شرکت‌هایی که به‌تازگی به چرخه سودآوری رسیده‌اند کمتر است. برخی شرکت‌ها به دلیل حجم بالای بدهی که در سنوات قبلی به‌جا گذاشته‌اند عملا توانایی پرداخت سود در کوتاه‌مدت را ندارند و در این‌خصوص با مشکل مواجه خواهند شد. بررسی وضعیت نقدینگی شرکت و نسبت نقدینگی آنی (دارایی‌های جاری و کاملا نقد تقسیم بر بدهی‌های جاری) در این وضعیت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هرچه میزان وجه نقد و دارایی‌های نقدشونده شرکت بهتر باشد، شرایط برای تقسیم سود به‌موقع مهیاتر است. وضعیت نقدینگی و دارایی‌های نقد را می‌توان در آخرین ترازنامه شرکت مشاهده کرد.

۸. بررسی مشکلات احتمالی و دلایل آن
در گزارش‌ حسابرس که به همراه صورت‌های مالی پایان سال شرکت‌ها ارائه می‌شود؛ لزوم اخذ برخی ذخایر بدلایل گوناگون ذکر شده‌.
شرکت‌هایی که با چنین بندهای حسابرسی مواجه هستند، بسته به میزان درگیری منابع با موضوع مورد مناقشه توانایی کمتری در پرداخت سود نقدی در مجمع دارند یا با تقسیم سود در مجمع با مشکلات آتی نکات مهم در مورد DPS و EPS مواجه خواهند بود که ریسک عدم‌پرداخت به‌موقع سود نقدی را بالا می‌برد. این اتفاق به‌طور کلان در مجامع بورسی شرکت‌هایی که درگیر پرونده‌های حقوقی با شرکای خود هستند مطرح می‌شود. مشکلات مالیاتی و هزینه‌های اکچوئری (خصوصا در مورد برآورد هزینه‌های بازنشستگی کارکنان سابق) برای برخی شرکت‌ها از اهمیت فوق‌العاده مهمی برخوردار است که عموما در مورد شرکت‌های تولیدی بزرگ با نیروی انسانی پر تعداد و انبوه بازنشستگان، میزان تقسیم سود را کاهش می‌دهد.

۹. وضعیت سود انباشته شرکت
تحت شرایطی شرکت‌ها نسبت DPS/ EPS بالاتر از ۱۰۰ درصد را به ثبت می‌رسانند. دلیل این اتفاق تقسیم سود از محل سود انباشته است. برخی شرکت‌ها با عملکرد مناسب طی چند سال به دلیل توانایی کنترل ریسک اقدام به تقسیم سود در سال‌های متوالی نمی‌کنند و مانده سودهای تقسیم‌نشده به سرفصل سود انباشته انتقال می‌یابد. امکان تقسیم سود بیشتر از سود خالص ساخته‌شده در عرض یک سال مالی با برداشت از این حساب محقق می‌شود. این موضوع نیز می‌تواند به‌عنوان یک سوپاپ اطمینان برای توانایی پرداخت و جذابیت هرچه بیشتر شرکت در مجمع عمومی عادی سالانه درنظر گرفته شود.

۱۰. ماهیت فعالیت شرکت
در نکته‌های قبلی به نوع فعالیت شرکت‌ها و نحوه سودآوری آنها اشاره شد. برخی شرکت‌ها با فروش نقد محصولات سر و کار دارند. شرکت‌هایی که محصولات خاص ارائه می‌کنند یا درآمد آنها به‌صورت نقد محقق می‌شود در اولویت اول قرار دارند. یکی از مثال‌های خوب در این زمینه شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت الکترونیکی و ارتباطات هستند که بدون درگیر شدن با واسطه‌های دریافت وجه به‌طور مستقیم با مشتری در ارتباط هستند. شرکت‌های تولیدی با مشتریان دست به نقد نیز در زمره گزینه‌های جذاب هستند. کاهش نسبت حساب‌های دریافتنی به دارایی‌های جاری نشان‌دهنده نقد بودن فعالیت‌های یک شرکت است. درگیر بودن با نهادهای بزرگ به‌عنوان مشتری قدرت چانه‌زنی برخی شرکت‌ها را تا حد زیادی محدود کرده و توان نقد کردن مطالبات را از آنها می‌گیرد. به‌عنوان مثال شرکت‌های دارویی در حال‌حاضر با این مشکل مواجه هستند. شرکت‌های پروژه‌محور که تا اتمام پروژه نکات مهم در مورد DPS و EPS نیازمند نقدینگی برای تسریع در پروژه‌های خود هستند اگرچه در سال‌های خاص با جهش سودآوری، DPS مناسبی را به سهامداران می‌دهند اما عموما نمی‌توانند به‌طور مستمر سودهای نقدی مناسبی را در مجامع خود تقسیم کنند. شرکت‌های تجهیزاتی، خدمات فنی، مهندسی و ساختمانی در این گروه قرار می‌گیرند. در این میان برخی شرکت‌های بورسی هستند که درگیر طرح‌های توسعه‌ای هستند و به همین جهت نیازمند نقدینگی برای پیشرفت پروژه‌های خود هستند. این شرکت‌ها اگرچه ممکن است در زمینه تولید و فروش با گردش نقدینگی مناسبی مواجه باشند، اما نیاز شدید به نقدینگی با حجم زیاد در فرآیند توسعه دست شرکت‌ها را برای تقسیم سود بالا می‌بندد. این مورد حتی ممکن است در شرایطی سود انباشته را نیز تحت‌تاثیر قرار دهد// علی صالحی نجف‌آبادی، دنیای بورس

داده های بورسی

eps سود هر سهم با سود پیش بینی هر سهم و نحوه محاسبه و بررسی و تعریف آن

سفارش داده های eps برای شرکت های بورسی به تعداد دلخواه از همین سایت

در هر بازه زمانی

این نسبت که برای ارزشیابی قیمت سهام که به صورت ریال بیان می شود. از تقسیم سودخالص سهامداران عادی بر تعداد سهام عادی به دست می آید. نتیجه نسبت نشان می دهد که به ازای یک سهم، چه میزان عایدی به دست آمده است و هر چقدر نتیجه نسبت بیشتر باشد، گویای عملکرد مطلوب شرکت است، از نکات مهم در مورد DPS و EPS این نسبت برای ارزشیابی سهام نیز استفاده می شود که با توجه به قیمت بازاری سهام(قیمت معاملاتی سهم)، ارزش سهام در آینده نیز معلوم می گردد(معین الدین و دیگران-۱۳۹۰).

سود هر سهم بدین صورت اندازه گیری می شود:

میانگین موزون تعداد سهام عادی / (سودسهم سهام ممتاز-سود خالص)

برای محاسبه میانگین موزون تعداد سهام عادی باید نکات زیر را در نظر گرفت:

1-انتشار سهام جدید از تاریخ انتشار به عنوان عامل مثبت در میانگین لحاظ می گردد.

2-بازخرید سهام از تاریخ بازخرید به عنوان عامل منفی در میانگین لحاظ می گردد.

3-ابطال سهام از محل سهام بازخریدی در میانگین بی تاثیر است.

4-توزیع سودسهمی، تجزیه سهام و معکوس تجزیه، عطف به ماسبق می شود و از ابتدای سال در نظر گرفته می شود(معین الدین و دیگران -۱۳۹۰).

سود هر سهم (EPS) یکی از آماره های مالی بسیار مهم است که مورد توجه سرمایه گذاران و تحلیل گران مالی می باشد. EPS از تقسیم سود پس از کسر مالیات شرکت، بر تعداد کل سهام، محاسبه می شود. که نشان دهنده سودی است که شرکت در یک دوره مشخص به ازای یک سهم عادی بدست آورده است (نوو، 1385). اولین جزء محاسبه ی EPS درآمد (درآمد اختصاصی سهامداران عمومی) است. در واقع درآمد سهامداران عمومی، باقی مانده سود، پس از توزیع سهم کارفرمایان، عرضه کنندگان، ارائه دهندگان خدمات، صاحبان سهام ممتاز و بستانکاران می باشد. دومین جزء EPS تعداد سهم منتشر شده در بازار توسط شرکت است. لازم به ذکر است، تعداد سهام موجود بازار را به عنوان جزئی از EPS شرکت تلقی می شود تا بتوان میزان مطالبات سهامداران عمومی را نسبت به درآمد در هر واحد اندازه گیری نمود به عبارت دیگر EPS مقدار سودی است که به هر سهم اختصاص می یابد با محاسبه سطح درآمد شرکت از این روش می توان به میزان درآمدی که هر فرد کسب می کند، دست یافت. با اینکه اجزای EPS ظاهرا ساده به نظر می رسد اما در واقعیت این طور نیست و این عناصر کاملا پیچیده اند. به عنوان مثال، تخمین تعداد سهام در بازار کاری ساده نیست چرا که به مرور زمان تعداد سهام دایما در حال تغییر یا جابه جایی است به طوری که انتشار سهام یا بازخرید سهام توسط شرکتها، تعداد سهام موجود در بازار را تغییر می دهد و با عرضه مقدار زیادی سهام توسط یک شرکت در انتهای یک دوره مالی، تعداد متوسط سهام در انتهای دوره بسیار بیشتر از اوایل دوره خواهد بود که به این ترتیب در محاسبه EPS مشکل ایجاد می کند.

اهمیت EPS و کاربردهای آن
سود منبع اصلی تأمین جریان نقد و زایش ثروت است. تعیین سطح سود که برای مقاصد تجزیه و تحلیل مالی مربوط باشد یک فرآیند تحلیلی پیچیده می باشد. با توجه به تفاوت ارقام سود شرکتهای مختلف و نیز تغییر ارقام سود یک شرکت در طی دوره های زمانی مختلف، مقایسه پذیری این ارقام تا حدودی مشکل می باشد. یکی از روش های استاندارد نمودن رقم سود ، تبدیل آن به یک مبلغ سود هر سهم می باشد. این اهمیت و حساسیت EPS باعث شده است که اولاً محاسبه و گزارش EPS واقعی و پیش بینی طبق قوانین بازار سرمایه بسیاری از کشورها الزامی گردد، ثانیاً مراجع تدوین استاندارد های حسابداری نیز الزامات معینی را جهت نحوه محاسبه و افشاء آن وضع نمایند تا سودمندی EPS را از طریق افزایش قابلیت مقایسه (بین شرکتها و طی دوره های مختلف) و کاهش صلاحدید مدیریت ارتقاء دهند.
براساس تحقیقات تجربی انجام شده در سایر کشورها، EPS استفاده های زیر را دارد :

1. ارزیابی، تعیین و قضاوت در خصوص قیمت سهام. تحلیل گران مالی با ضرب EPS در رقم P/E درخصوص پایین یا بالا بودن قیمت سهام قضاوت می کنند. این دو رقم به طور گسترده در تصمیمات سرمایه گذاری استفاده می شود و حتی بورس اوراق بهادار نیز بر همین مبنا در خصوص معقول بودن قیمت، قضاوت می کند. به دلیل اهمیت EPS، ضروری است رویکردی یکنواخت برای محاسبه آن وجود داشته باشد.
2. پیش بینی EPS های آینده و نرخ رشد آن بر قیمت سهام تأثیر دارد. سهامداران و تحلیل گران، EPS های گزارش شده را برای بر آورد EPS های آینده و برآورد نرخ رشد آتی به کار می برند و در واقع توان زایش ثروت شرکت را ارزیابی می کنند.
3. ارزیابی پوشش سود نقدی و توانایی پرداخت سود سهام. یکی از معیارهای قضاوت درخصوص توان پرداخت سود سهام در زمان حال و آینده، مبلغ EPS می باشد. اگر چه سایر ملاحظات مالی و سرمایه گذاری، در تعیین خط مشی تقسیم سود مؤثر است ولی مسلم است که بدون وجود سود، امکان پرداخت سود سهام نمی باشد.
4. قضاوت درخصوص وضعیت شرکت و عملکرد مدیریت و نیز ترسیم تصویری از آینده. رقم EPS نسبت به بازدهی نقدی (سود سهام) مبنای قابل قبول تری برای مقایسه عملکرد شرکت و مدیریت می باشد. اگر چه جریان های نقدی عامل مهم در ارزیابی ارزش شرکت است ولی اعتقاد بر این است که EPS معیار بهتری برای مقایسه عملکرد شرکت طی سالهای مختلف و نیز با رقبا می باشد.
5. برآورد قدرت سودآوری و ارزیابی سطح و روند سود. بهترین برآورد ممکن از متوسط سود یک شرکت که انتظار حفظ و یا تکرار آن با درجه ای از نظم در یک محدوده زمانی آتی می رود را قدرت سودآوری می گویند. بیشتر مدلهای ارزیابی به نحوی قدرت سودآوری را از طریق یک عامل یا ضریب که هزینه سرمایه و نیز ریسک و بازده های مورد انتظار آتی را در بر می گیرد، سرمایه ای می کنند. EPS در صورتی برای ارزیابی قدرت سودآوری مناسب است که با تأکید بر اقلام مستمر سود و زیان محاسبه شده باشد. تحلیل گران بر شناسایی اجزائی از جریان درآمد و هزینه تمرکز می کنند که با ثبات و قابل پیش بینی باشند.
6. نسبت P/E یا قیمت به سود یکی از خلاصه های مهم مالی است که براساس سود هر سهم محاسبه می شود و دوره مورد انتظار برگشت سرمایه گذاری را نشان می دهد و معکوس آن را نیز نرخ بازده مورد توقع حسابداری را نشان می دهد .

محدودیت های EPS
تأکید شده است که کاربران اطلاعات مالی صرفا بر یک رقم، EPS، تمرکز ننموده و از سایر اطلاعات نیز در مدل های تصمیم گیریشان استفاده نمایند. با این وجود حتی در استفاده از EPS به همراه سایر اطلاعات نیز باید به محدودیت هایی که در اندازه گیری آن وجود دارد، توجه شود. محدودیت های EPS به شرح زیر است:

1. EPS مبتنی بر سود تاریخی است. مدیریت ممکن است در گذشته تصمیماتی گرفته باشد که سود جاری را افزایش دهد، ولی در آینده رشد سود کاهش یابد. بنابراین رشد EPS نمی تواند پیش بینی کننده قابل اتکایی برای نرخ رشد آتی باشد. به عبارت دیگر به کیفیت سود نیز باید توجه شود.
2. EPS بدون توجه به تورم محاسبه می شود. نرخ رشد واقعی EPSممکن است متفاوت از نرخ رشد اسمی آن باشد.
3. EPS متأثر از انتخاب روش های حسابداری و زمانبندی معاملات توسط مدیریت است و این امر بر مقایسه بین شرکتها تأثیر می گذارد.
4. با توجه به این که تغییر پذیری سود، نشانه ای از ریسک شرکت می باشد و باعث نوسان قیمت بازار سهام می گردد، مدیران تمایل به هموارسازی سود از طریق انتخاب روش های حسابداری و زمانبندی معاملات دارند. بنابراین EPS ممکن است متأثر از صلاحدید مدیران باشد.
5. EPS متأثر از ساختار سرمایه است. مثلاً تغییرات در تعداد سهام ناشی از صدور سهام جایزه (سود سهمی) بر مبلغ EPS دوره های جاری و گذشته تأثیر می گذارد و این مسئله مقایسه بین شرکتها را مشکل می نماید.

انواع EPS
برای یک شرکت بیش از یک نوع EPS وجود دارد که انواع مختلف آن با توجه به تغییر در روش تخمین تعداد سهام موجود در بازار، تغییر خواهد کرد. نوع اول EPS تحت تأثیر تغییرات بالقوه تعداد سهام موجود و حق تقدم و اختیار خرید و فروش در بازار قرار نمی گیرد و نوع دیگر آن که تحت تاثیر تغییرات تعداد سهام شرکت های بازار (سهم های منتشر شده جدید توسط شرکتها ) و حق تقدم و اختیار خرید و فروش قرارمی گیرد. البته این موضوع در مورد بازار ایران صدق نمی کند. در بازار فقط یک نوع EPS وجود دارد و از آنجا که بر حسب مقدار سرمایه ثبت شده در زمان تشکیل مجمع سالانه، محاسبه می شود، مگر اینکه حق تقدم ها به صورت سرمایه افزودنی قبل از تشکیل مجمع به سرمایه شرکت افزده شود که در این صورت میتوآن از آن بهره گرفت. براساس اصول و قوانین پذیرفته شده در آمریکا، شرکت های آمریکائی باید هر دونوع EPS را درصورت های مالی خود داشته باشند: چرا که EPS دراین کشور هر سه ماه یک بار اعلام خواهد شد و در مواردی که شرکت سود ده نیست، ازاین قاعده مستثنی می شود، چرا که با محاسبه تعداد سهم های جدید اضافه شده در بازار ( که از حق تقدم ها و اختیارها ناشی می شوند) مقدار زیان کوچک تر از حد واقعی آن نشان داده می شود و دومین مشکلی که در محاسبه تعداد سهام موجود در بازار برای محاسبه EPS وجود دارد این است که در ترازنامه شرکتها در بخش اوراق بهادار، هیچ گاه از میانگین تعداد سهم های موجود در بازار استفاده نمی شود بلکه تعداد سهامی را که در همان روز بستن ترازنامه، در دست صاحبان سهام است استفاده می کنند. همچنین این تعداد شامل اوراق تبدیلی نیز نمی شود چرا که EPS را کاهش می دهد بنابراین سرمایه گذاران باید در هنگام محاسبه EPS هر دوی این موارد را در نظر بگیرند. EPS به عنوان درآمد هر سهم، میزان سودآوری شرکت را نشان می دهد چرا که در هر شرکت درآمد هر سهم را به کل سهام شرکت تعمیم می دهند و براساس آن تصمیم می گیرند.

تعدیل EPS چیست؟
مدیران شرکت در ابتدای سال مالی با توجه به چشم انداز فعالیتهای شرکت EPS معینی را پیش بینی و اعلام می کنند. اما در طی سال با توجه به روند فعالیت ممکن است تغییر در اصلاح در EPS اعلام شده ضروری به نظر رسد، لذا براساس عملکرد شرکت EPS جدیدی اعلام می کنند که به آن تعدیل EPS گفته می شود.

DPS یا سود تقسیمی هر سهم 2

هر سال شرکتها بخشی از سود خالص را مطابق قانون و بخشی را براساس نیاز شرکت نزد خود نگهداری می کنند و مابقی را بین سهامداران تقسیم می نمایند. به مقدار سودی که شرکت تقسیم می کند و به طور نقدی به دست سهامدار می رسد DPS یا سود تقسیمی گفته می شود به عبارت دیگر DPS بخشی از سود پس از کسر مالیات به ازاء هر سهم 3 است که توسط شرکت پرداخت می گردد. سود پرداختی هر سهم از تقسیم کل سود پرداختی ( مصوب مجمع عادی سالانه ) بر تعداد سهام شرکت به دست می آید. چون DPS سود بخشی از EPS می باشد که سهامداران در مورد تقسیم آن نظر می دهند معمولا" کمتراز EPS می باشد . البته چنانچه تمام سود تقسیم شود نکات مهم در مورد DPS و EPS EPS و DPS برابر می باشد در بعضی موارد خاص نیز DPS بیشتر از EPS است که این مبلغ اضافی معمولا" از محل سود انباشته سالهای قبل تامین می شود . البته این وضعیت اکثرا" نشان دهنده بی برنامه بودن شرکت می باشد چون سود انباشته همان سود سالهای گذشته است که توزیع نشده است و معمولا" جهت انجام برنامه ای خاص در شرکت باقی مانده است و توزیع آن در سالهای بعد نشانه خوبی نیست. باشروع فصل مجامع شرکتهای بورس موضوع تقسیم سود (DPS) ذهن تمامی سهامداران شرکت های بورسی را به خود جلب کرده به خصوص سهامداران حقیقی که ازاین راه امرار معاش می کنند.

اینکه چه میزان از سود تحقق یافته هر سهم به صورت نقدی توزیع شود و چه میزان در شرکت باقی بماند تصمیمی است که در مجمع عادی سالیانه توسط هیات مدیره به مجمع پیشنهاد داده می شود و سپس به تصویب سهامداران می رسد. براساس قانون تجارت در صورت تصویب در مجمع عمومی عادی سالانه تقسیم سود تصویب شده، حداکثر ظرف 8 ماه ازتاریخ تصویب به سهامداران می بایست پرداخت گردد. البته سود پرداختی یاDPS تنها به سهامدارانی پرداخت می گردد که درتاریخ برگزاری مجمع مالک آن میزان سهم باشند.

پرکاربردترین اصطلاحات و مفاهیم بورس (بخش دوم)

آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم پرکاربرد بورس یکی از ضروری‌ترین مواردی است که هر سرمایه‌گذاری باید انجام دهد. شاید بتوان گقت قبل از هر چیز و در گام اول باید این اصطلاحات را باید یاد گرفت و با آنها آشنا شد. اصطلاحاتب همچون EPS ، DPS و نکاتی کلیدی و بنیادی درباره ی در آمد و یا سهم بازار و البته نمادهای معملاتی و شرایط و وضعیت آنها. در ادامه به چند اصطلاح پر کاربرد خواهیم پرداخت.

EPS خلاصه اصطلاح Earning per share یا سود هر سهم است. هرگاه کل سود پس از کسر مالیات را به تعداد سهام تقسیم نماییم، سود هر سهم به دست می آید.

EPS پیش بینی شده : عبارت است از سود هر سهم که شرکت برای سال نکات مهم در مورد DPS و EPS مالی پیش رو پیش بینی میکند.

EPS تحقق یافته : عبارتست از سود هر سهم که در دوره مالی گذشته به هر سهم تعلق گرفته است.

تعدیل EPS : تعدیل به این معناست که سود پیش بینی شده کمتر یا بیشتر از مبلغ پیش بینی شده درامد است.

DPS

کلمه dps مخفف عبارت dividend per share است. dps آن قسمتی از eps است که بین سهامداران تقسیم می شود. درصد سود تقسیمی یا dps در بین شرکتها متفاوت است. شرکت‌ها سیاست‌های متفاوتی درخصوص تقسیم سود دارند. برخی ترجیح می‌دهند بیشتر سود سهام را بین سهامداران تقسیم کنند. اما برخی دیگر درصد کمی از سود را تقسیم کرده و بخش عمده آن را به تأمین نقدینگی مورد نیاز برای انجام طرح‌های توسعه‌ای، اختصاص می‌دهند. حال اینکه چه مقدار از eps به عنوان dps بین سهامداران تقسیم شود، در مجمع شرکت تصمیم گیری می شود.

نکات مهم در مورد DPS

معمولا شرکتها همه سود خود را به عنوان dps بین سهامداران تقسیم نمی کنند. بلکه مقداری از آن را نزد خود نگه می دارند تا بر حسب شرایط و نیاز خود از آن استفاده درست بکنند.

هر شخصی که در هنگام مجمع شرکت سهامدار است، سودی که به عنوان dps در مجمع تصویب می شود به او تعلق می گیرد. پس حتی اگر فردای مجمع سهام خود را بفروشد نیز dps یه او تعلق می گیرد.

شرکتها طبق قوانین بورس ۸ ماه زمان دارند که سود نقدی سهامداران را پرداخت کنند. بعضی از شرکتها این سود را زود و بعضی نیز خیلی دیر پرداخت می کنند.

درآمد باقی مانده

درامد باقی مانده بخشی از درآمد شرکت است که بین سهامداران ولی به عنوان ذخیره انباشته شده برای رشد شرکت یا استفاده از ان در موارد اضطراری نگه داری می شود.باقی مانده سود تقسیم نشده ، مازاد درامد ذخیره نیز می نامند.

سهم بازار

سهم بازار نشان دهنده سهم یا درصد فروش محصولات آن شرکت در مقایسه با کل فروش آن محصول توسط سهم تولید کنندگان است.

نماد معاملاتی باز و بسته

پس از انکه شرکت های سهامی عام در بورس پذیرفته شدند برای اینکه اوراق سهام انها در بازار بورس قابل داد و ستد باشد باید نماد معاملاتی انها در تابلو بورس باز شود. پس از باز شدن نماد معاملاتی، خرید و فروش سهام به طور مرتب و روزانه انجام می شود. حال اگر مدیران شرکت بخواهند هرگونه تغییری در اصول اساسی شرکت ایجاد کنند باید نماد معاملاتی شرکت در تابلوی بورس بسته شود وامکان داد و ستد سهام منتفی گردد و متوقف شود. این تغییر می توتند شامل EPS ، تغییر محل شرکت ، افزایش سرمایه یا هر تغییر دیگری می باشد.

سهام فعال

سهامي است كه به طور مكرر و روزانه مورد معامله قرار مي گيرد وبا اين ويژگي ، از سهامي كه نيمه فعال است و كمتر مورد معامله قرار مي گيرد ، متمايز مي شود .

سهام شركت هاي بزرگ ومهم مي بايست سهام فعال باشند به خصوص شركت هايي كه نسبت به تحولات اقتصادي وسياسي حساس هستند و بنابراين در معرض تغييرات ناگهاني قيمت قرار دارند .

سهام غیر فعال

اين سهام به ندرت در بازار مورد خريد وفروش قرار مي گيرد ، هرچند در شمار سهام فهرست شده است. سهام غير فعال ، سهامي است كه به سختي خريدار يا فروشنده اي براي آن ها يافت مي شود . اختلاف بين قيمت خريد و فروش چنين سهامي ، ممكن است بسيار زياد باشد .

بازار حساس

بازار سهامي كه به تحولات سياسي واقتصادي نظير بودجه سالانه ، رشد نامطلوب صنعتي ، حذف يا مقرارت نظارت بر قيمت ها، تغيير دولت و امثال آن به شدت واكنش نشان مي دهد ، بازار حساس نام دارد .

بازار ضعيف و كم رونق

بازار ضعيف به بازاري گفته مي شود كه خريداران اندكي در آن حضور داشته باشند. دراين بازار قيمت با اندكي فشار فروش رو به تنزل مي گذارد.

سود تقسیمی هر سهم (DPS) در شرکت های بورس چیست؟

به مقدار سودی که شرکت سهامی به ازاي هر سهم، بين سهامداران تقسیم می کند و به صورت نقدی به دست سهام داران می نکات مهم در مورد DPS و EPS رسد DPS (Dividend Per Share) گفته می شود. اینکه چه مقدار از سود تحقق یافته هر سهم به صورت نقدی توزیع شود و چه میزان در شرکت باقی بماند و یا تاریخ پرداخت سود در مجمع عادي ساليانه و با رأي گيري از سهامداران تعیین مي شود.

سود تقسیمی هر سهم (DPS) به چه کسانی تعلق می گیرد؟

سود تقسیمی هر سهم، به افرادي تعلق مي گيرد که در زمان برگزاري مجمع شرکت، سهام آن شرکت را در اختيار داشته باشند. لازم به ذکر است که شرکت ها، سياست هاي متفاوتي درخصوص تقسيم سود دارند، برخي ترجيح مي دهند بيشتر سود سهام را بين سهامداران تقسيم کنند، اما برخي ديگر درصد کمي از سود را تقسيم کرده و بخش عمده آن را به عنوان سود انباشته در حساب شرکت باقی می گذارند و با استفاده از افزایش سرمایه از محل سود انباشته تأمين نقدينگي مورد نياز براي انجام طرح هاي توسعه اي، را انجام مي دهند.

نکات مهم در مورد DPS

1- شرکت ها می توانند بخشی از سودی را که در پايان سال مالي بدست مي آورند، بين سهامداران توزيع نکنند و آن را براي اجراي برنامه هاي توسعه اي شرکت، نگه مي دارند.
2- شرکت های سهامی پس از تصويب مبلغ سود تقسیمی هر سهم موظف هستند حداکثر ظرف مدت 8 ماه، اين مبلغ را به سهامداران بپردازد.
3- معمولا شرکت ها سود سهامداران خرد را زودتر از اين موعد، پرداخت مي کنند. منظور از سهامداران خرد، سهامداراني است که در مقايسه با سهامداران عمده، تعداد کمي از سهام شرکت را در اختيار دارند.
4- DPS به افرادي تعلق مي گيرد که در زمان برگزاري مجمع شرکت، سهام آن شرکت را در اختيار داشته باشنـد.
5- شرکت ها، سياست هاي متفاوتي درخصوص تقسيم سود دارند، برخي ترجيح مي دهند بيشتر سود سهام را بين سهامداران تقسيم کنند، اما برخي ديگر درصد کمي از سود را تقسيم کرده و بخش عمده آن را به تأمين نقدينگی مورد نياز براي انجام طرح هاي توسعه ای، اختصاص مي دهند.

نکات مهم در مورد DPS و EPS

EPS به چه معناست ؟

در بازار بورس و معاملات سهام، همواره با مفاهیم و اصطلاحات متفاوت و متنوعی رو به رو هستیم; سرمایه‌گذاران برای کسب موفقیت در بازار، باید از این مفاهیم آگاه و راه و روش استفاده از آن‌ها را یاد بگیرند; در این خصوص یکی از این اصطلاحات پرکاربرد بازار سرمایه، مفهوم EPS می‌باشد; اصطلاح EPS، کوتاه‌شده عبارت Earnings Per Share است یعنی سود بدست آمده از هر سهم; در واقع EPS، میزان سودی است که از هر سهم شرکت بدست آمده است; محاسبه EPS قطعی و محقق شده یک شرکت، در انتهای سال مالی آن شرکت انجام می‌شود.

نحوه محسابه EPS بدین صورت است که در انتهای سال مالی بعد از این که شرکت مخارج و درآمدهای خود را از هم کم کرد و در نهایت نیز مالیات و سایر موارد کسری را نیز بر درآمد کلی اعمال نمود، یک عددی به عنوان سود کلی شرکت بدست می‌آید; بعد از بدست آوردن این مقدار، با توجه به تعداد سهامی که شرکت در بازار دارد، مقدار EPS مشخص می‌گردد; .با تقسیم کردن سود خالص شرکت بر تعداد سهام آن در بازار مقدار EPS مخصوص به آن شرکت بدست می‌آید.
شاخص EPS، یکی از روش‌های اصلی برای شناخت ارزش ذاتی یک سهم است; سرمایه‌گذاران با مطالعه و مشاهده ای پی اس ارائه شده توسط شرکت‌ها، می‎توانند نسبت به انجام خرید و فروش‌های منطقی‌تری اقدام نمایند; البته در مورد EPS باید به برخی از نکات اساسی توجه نمود.

در ادامه به بررسی جزئیات EPS، می‌پردازیم.

نکات مهم در مورد EPS

در حالت کلی دو نوع EPS داریم:

EPS پیش‌بینی شده

هر شرکت در ابتدای سال مالی خود پیش‌بینی می‌کند در هرسهم به مقداری از سود برسد; این مقدار EPS پیش‌بینی شده آن شرکت است; در واقع این مقدار هنوز به واقعیت تبدیل نشده و تنها به صورت پیش‌بینی توسط شرکت ارائه می‌گردد; یعنی این انتظار می‌رود که در انتهای سال مالی آینده، رقم EPS و سود بدست آمده از هر سهم به این صورت باشد; این مقدار ارائه شده برای ای پی اس پیش‌بینی شده با استفاده از اطلاعات و عملکرد قبلی شرکت در بازار بدست آمده است; با توجه به این که ای پی اس پیش‌بینی شده یک مقدار بدست آمده از روی محاسبات مستنددار است; می‌توان در انجام معاملات بازار به عنوان شاخصی تأثیرگذار از آن یاد کرد.

اینجا در قالب مثالی، یکی از کاربردهای احتمالی مقدار EPS پیش‌بینی شده را نشان می‌دهیم:

فرض کنید که قصد خرید سهام را دارید; برای خرید سهام یکی از دو شرکت باید تصمیم‌گیری نمایید; در این وضعیت اگر همه فاکتورهای تعیین کننده در انتخاب شرکت‌ها با هم برابر باشند، با مقایسه شاخص ای پی اس پیش‌بینی شده‌ آن شرکت‌‎ها می‌توانید نسبت به انتخاب مناسب‌ترین و سودآورترین گزینه ممکن اقدام نمایید; با بالا بودن مقدار ای پی اس پیش‌بینی می‌شود که سرمایه‌گذاری بر روی این شرکت به احتمال زیاد سودآورتر از شرکتی باشد که شاخص ای پی اس آن کم‌تر است; پس در حالت کلی EPS پیش‌بینی شده یک معیار برای آگاهی دادن به سرمایه‌گذاران بوده و احتمال زیادی نیز می‌رود که این مقدار از سود برای هر سهم در پایان سال مالی به واقعیت تبدیل شود;البته هیچ وقت نمی‌توان با قاطعیت در مورد درست بودن مقدار ای پی اس پیش‌بینی شده صحبت نمود; فقط می‌توان از این شاخص به عنوان عاملی کلیدی در تصمیم‌گیری و انجام خرید و فروش‌هایمان در بازار استفاده کنیم; چرا که ممکن است مقدار پیش‌بینی شده این شاخص، در اثر عملکرد ضعیف شرکت در طول یک سال مالی، با مقدار محقق شده آن فاصله زیادی داشته باشد.

EPS محقق شده

EPS محقق شده مقدار سود مربوط به هر سهم شرکت است که در انتهای سال مالی محاسبه شده است; در واقع این مقدار بدست آمده تماماً به صورت واقعی محقق شده است; در این راستا، همه شرکت‌هایی که در بازار بورس مشغول فعالیت هستند; موظف اند تا شاخص ای پی اس محقق شده خود را در انتهای سال مالی خود مشخص نمایند.