منظور از ثمن معامله چیست ؟

قراردادها

ثمن معامله چیست؟

قراردادها

ثمن معامله در لغت به معنای بها و نرخ است و در حقوق منظور همان پولی است که بابت فروش مال بدست می‌آوریم. زمانی که فردی مالی را در معرض فروش قرار می‌دهد، مقدار پولی را که از نظر ارزش با مال برابر است را مشخص می‌کند که در اثر فروش مال دریافت کند. مقاله زیر در رابطه با ثمن معامله و سوالاتی که در این رابطه ممکن است برای شما به وجود آید، می‌باشد. پس امیدواریم در این مقاله با ما همراه شوید و اطلاعات خود را در این رابطه بالا ببرید.

منظور از ثمن معامله در مبایعه‌ نامه چیست؟

در ابتدا به تعریف مبایعه ‌نامه می‌پردازیم، مبایعه ‌نامه همان قراردادی است که در آن اموال منقول و غیر منقول نیز به فروش می‌رسد. اصطلاحا به این گونه خرید و فروش بیع می‌گویند.

باید گفت که بیع یک عقد معاوضی تلقی می‌شود. یعنی در قبال مالی که معامله می‌شود، عوض دریافت می‌شود. منظور از عوض همان پول است که عوض (پول) و معوض (مال معامله شده) از لحاظ ارزش برابر هستند. در کلیه قراردادهای خرید و فروش یا همان مبایعه‌نامه قسمتی مربوط به مابه‌ازای ریالی مال فوق است که تعیین کننده مقدار پولی است که خریدار باید به فروشنده در ازای انتقال مال پرداخت کند.

بیشتر بخوانید: وکیل ملکی چه کمکی به شما میکند؟

ثمن معامله چقدر است؟

برابر با مقدار ارزش مال مورد معامله است.

نحوه پرداخت ثمن معامله به چه صورت است؟

زمانی که قراردادی بین دو نفر برای خرید و فروش مالی صورت می‌گیرد، خریدار باید بهای مال مورد معامله را به شخص فروشنده پرداخت کند. به این خرید و فروش نقدی اصطلاحا می‌گویند، ثمن معامله حال است. اما گاهی ممکن است که هر دو طرف زمان مشخصی را برای پرداخت پول معین کنند و یا خریدار تحت شرایط خاصی پول را پرداخت کند. مانند خرید و فروش به شکل اقساطی، که چک به عنوان ثمن معامله پرداخت می‌شود که در این مواقع فروشنده باید تا زمان تعیین شده منتظر حلول اجل و سررسید اقساط صبر کند و قبل از آن حق مطالبه پول خود را ندارد. به همین دلیل نحوه پرداخت پول به صورت نقدی، موجل و اقساطی است.

چه کسی می‌تواند پرداخت ثمن معامله را اثبات کند؟

راههای اثبات پرداخت ثمن معامله:

همانطور که می‌دانیم هنگامی که معامله‌ای صورت می‌گیرد، خریدار باید وجهی را بابت خرید به فروشنده پرداخت کند. زمانی که بین خریدار و فروشنده به خاطر پرداخت یا عدم پرداخت ثمن معامله مشکلی به وجود آید، خریدار باید اثبات کند که پول را پرداخت کرده است و رسیدی از فروشنده بابت پرداخت وجه دریافت کرده است یا اینکه وجه قرارداد را به حساب فروشنده واریز کرده است و یا در حضور شخصی به عنوان شاهد، مبلغ را نقدی پرداخت کرده است. باید بدانید که طبق قانون، اصل بر عدم پرداخت وجه است و اگر خریدار نتوانست اثبات کند، باید کل مبلغ را به فروشنده پرداخت کند.

اگر فروشنده اقرار کند که ثمن معامله را دریافت کرده است ولی در واقع چیزی دریافت نکرده باشد، در این هنگام فروشنده باید ثابت کند که برخلاف مندرجات ذکر شده در قرارداد و همچنین اقرار خود در قرارداد، پولی بابت فروش مال خود دریافت نکرده است. و اگرنه در غیر این صورت حق ندارد پول خود را مطالبه کند و این کار امری دشوار است.

در صورت پرداخت نکردن ثمن معامله چه پیش می‌آید؟

عدم دریافت ثمن معامله:

همانطور که می‌دانیم در هر معامله و قراردادی برای هر کدام از طرفین تعهداتی وجود دارد که ملزم به اجرای آن تعهدات هستند. اگر بین طرفین شخصی ثمن معامله را پرداخت نکرده باشد و یا در ایفای تعهدات خود کوتاهی کند و تعهدات خود را انجام ندهد، متعهدله حق دارد طرف مقابل را به اجرای تعهداتش ملزم کند. اگر

طبق مطالب بالا اگر خریدار مبلغی را بابت خرید به فروشنده پرداخت نکرده باشد، فروشنده می‌تواند به دادگاه حقوقی مراجعه کند و سپس برای مطالبه وجه، دادخواستی را ارائه کند و خریدار را به اجرای تعهدات خود مبنی بر پرداخت وجه ملزم کند.

باید توجه داشت که در قرارداد بین خریدار و فروشنده، برخی تعهدات مانند تنظیم سند رسمی، تحویل مبیع و … مربوط به فروشنده است و اگر این تعهدات منوط به پرداخت وجه قرارداد باشد، فروشنده می‌تواند تا زمانی که پول قرارداد را دریافت نکرده است، از انجام این تعهدات خودداری کند.

همچنین در برخی معاملات اگر خریدار وجه قرارداد را پرداخت نکند، فروشنده، حق فسخ معامله را دارد. در این مواقع فروشنده می‌تواند به صورت یک طرفه قرارداد را فسخ کند. برای اینکار فقط کافیست که مراتب فسخ را به خریدار اعلام کند، که این کار از طریق ارسال اظهارنامه صورت می‌گیرد. بعد از آن باید یک دادخواست با عنوان تایید فسخ قرارداد به دادگاه ارائه کند.

بنابراین می‌توان گفت که اگر خریدار پولی بابت معامله پرداخت نکند، یعنی همان عدم پرداخت ثمن معامله، در این صورت دعاوی حقوقی زیادی مانند مطالبه وجه، همچنین الزام به ایفای تعهدات در قرارداد و گاهی مواقع نیز منجر به انحلال قرارداد می‌شود.

عدم ذکر ثمن معامله: یا عدم قید ثمن معامله:

اگر در معامله مقدار ثمن معامله ذکر نشده باشد ولی دو طرف از مقدار آن باخبر باشند، خللی در آن معامله ایجاد نمی‌شود. چون در معامله ملاک، اطلاع داشتن دو طرف از مقدار ثمن معامله است نه ذکر آن.

ثمن معامله چیست و شرایط پرداخت آن

بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم. عوض معلوم در عقد بیع را “ثمن” می گویند. ثمن قرارداد باید دارای ویژگی هایی باشد که فقدان هر یک از آنها حسب مورد موجب بی اعتباری عقد یا خروج آن از شمول مقررات حاکم بر بیع می شود. اثر عقد بیع، انتقال مالکیت مبیع به خریدار و انتقال مالکیت ثمن به فروشنده است. متبایعین می توانند در مورد نحوه پرداخت ثمن معامله و شرایط آن با یکدیگر توافق کنند.

ثمن معامله

زمان انتقال مالکیت ثمن به فروشنده

اصولا مالکیت مبیع و ثمن در لحظه وقوع عقد بیع به طرف مقابل منتقل می شود؛ مگر در صورتی که بر خلاف این امر توافق شده باشد. بنابراین انتقال فوری و غیر مشروط مبیع و ثمن جزء مقتضاء ذات عقد بیع نیست. به این ترتیب ممکن است پرداخت ثمن به صورت نقد باشد یا نسیه یا اقساطی؛ همچنین بایع و مشتری می توانند پرداخت ثمن را مشروط به شروطی نمایند که ضمن عقد بیع درج می شود.

در صورتی که خریدار و فروشنده در مورد نحوه و تاریخ پرداخت ثمن و سایر شرایط مربوط به آن توافق کرده و این توافقات را ضمن قرارداد بیاورند، طبق قرارداد عمل خواهد شد؛ اما در فرض سکوت طرفین نسبت به موارد فوق الذکر اصل بر این است که خریدار باید بدون قید و شرط و فورا ثمن را بپردازد.

الزام به پرداخت ثمن

الزام به تحویل ملک (مبیع) و الزام به پرداخت ثمن، به عنوان اصلی ترین آثار عقد بیع شناخته می شود. بنابراین در صورت امتناع خریدار از تادیه ثمن، فروشنده می تواند ضمن تقدیم دادخواست به خواسته مطالبه ثمن معامله ، الزام خریدار به ایفای تعهدات خود را از دادگاه بخواهد.

زمان و مکان تادیه ثمن

تعیین زمان و مکان تادیه ثمن با طرفین است. ماده 394 قانون مدنی در این باره بیان می کند: مشتری باید ثمن را در موعد و در محل و بر طبق شرایطی که در عقد بیع مقرر شده است تادیه نماید.

بنابراین در صورتی که متبایعین نسبت به این امر تعیین تکلیف کرده باشند، طبق قرارداد عمل خواهد شد. در فرض سکوت طرفین راجع به زمان و مکان تادیه ثمن، در وهله اول باید به عرف مسلم رجوع شود. دلیل رجوع به عرف این است که به نظر می رسد بایع و مشتری با سکوت خود، حکم عرف را قابل اجرا دانسته اند.

اگر در عرف نیز حکمی وجود نداشته باشد یا اصلا عرف مسلمی در این زمینه شناخته نشود، خریدار باید فورا ثمن را پرداخت نماید. محل تادیه ثمن نیز در این شرایط همان محل وقوع عقد است.

اثبات پرداخت ثمن معامله

پرداخت ثمن بر عهده خریدار است؛ بنابراین اثبات پرداخت آن نیز با خریدار است. خریدار می تواند برای اثبات پرداخت ثمن به شهادت شهود، اسناد بانکی و … استناد نماید و در صورتی که نتواند دلیلی دال بر مدعای خویش ارائه دهد، به حکم دادگاه ملزم به پرداخت ثمن خواهد شد.

ضمانت اجرای عدم پرداخت ثمن معامله

علاوه بر اقامه دعوا جهت الزام خریدار به تادیه ثمن، فروشنده می تواند با استناد به ماده 377 قانون مدنی، تسلیم مبیع را منوط به پرداخت ثمن کند و اعلام کند تا زمانی که خریدار ثمن را نپرداخته حاضر به تسلیم ملک نیست. استناد فروشنده به حق حبس منوط به این است که تسلیم ملک حال و پرداخت ثمن موجل نباشد. به عبارتی اگر تسلیم مبیع حال ولی پرداخت ثمن موجل باشد، فروشنده حق حبس ندارد. همچنین در صورت حصول شرایط اعمال خیار تاخیر ثمن، فروشنده حق فسخ عقد را نیز خواهد داشت.

شرایط اعمال خیار تاخیر ثمن

ماده 402 قانون مدنی اشعار می دارد: هرگاه مبیع، عین خارجی و یا در حکم آن بوده و برای تادیه ثمن یا تسلیم مبیع بین متبایعین اجلی معین نشده باشد ، اگر سه روز از تاریخ بیع بگذرد و در این مدت نه بایع، مبیع را تسلیم مشتری نماید و نه مشتری تمام ثمن را به بایع بدهد، بایع مختاردر فسخ معامله می شود.

بنا بر مفاد ماده اخیر الذکر، شرایط فسخ عقد بیع به جهت خیار تاخیر ثمن عبارت است از:

1-مبیع عین معین یا در حکم عین معین باشد؛ یعنی خیار تاخیر ثمن در عقد بیع با مبیع کلی راه ندارد.

2-تسلیم مبیع یا تادیه ثمن موجل نباشد.

3-تمام مبیع به مشتری تسلیم نشده باشد.

4-تمام ثمن به فروشنده پرداخت نشده باشد؛ پرداخت بخشی از ثمن مانع ایجاد حق فسخ نمی شود.

5-مدت سه روز از تاریخ وقوع عقد بیع گذشته باشد.

تاثیر پرداخت ثمن پس از ایجاد حق فسخ و پیش از اعمال آن

اگر مشتری بعد از گذشت سه روز و پیش از اعمال حق فسخ توسط فروشنده، ثمن معامله را بپردازد، خیار تاخیر ثمن ساقط می شود. البته نظر مخالف نیز در این زمینه وجود دارد. مخالفین معتقدند پرداخت ثمن بعد از ایجاد حق فسخ، خللی به این حق وارد نمی کند و فروشنده همچنان می تواند عقد بیع را فسخ کند.

به نظر می رسد نظر گروه دوم با عدالت و اصل لزوم قراردادها منافات دارد. خیار تاخیر ثمن وسیله ای است که قانون گذار برای جلوگیری از ورود ضرر به فروشنده پیش بینی کرده و با پرداخت ثمن توسط خریدار، احتمال ورود ضرر از بین می رود و اصل لزوم قراردادها جاری می شود.

به نظر می رسد پرداخت تمام ثمن بعد از سه روز و پیش از فسخ قرارداد، مانع اعمال حق فسخ ناشی از خیار تاخیر ثمن خواهد بود.

ثمن معامله چیست؟ | وکیل مطالبه ثمن معامله

ثمن معامله چیست؟ به چه چیزی ثمن معامله گفته میشود؟ وکیل استرداد ثمن در دعاوی حقوقی از قبیل استرداد ثمن چگونه عمل مینماید؟ نحوه تنظیم دادخواست استرداد ثمن معامله چگونه است؟ نحوه عملکرد وکیل برای استرداد ثمن معامله چگونه است؟ در این مقاله به بیان این موارد پرداخته میشود.

تعریف حقوقی ثمن معامله

واژه ثمن به معنای ارزش، بها و قیمت است. ثمن معامله به بهایی گفته میشود که کالا در برابر آن معامله گردیده است. ثمن میتواند با ارزش متعارف کالا در بازار برابر، کمتر و یا حتی بیشتر از آن باشد. پس تعیین آن توسط توافق طرفین حاصل میشود. البته لازم بذکر است که امروزه در زندگی اجتماعی مردم دنیا و در سراسر آن قوانین یا دستگاه هایی بر این مقوله مهم نظارت میکنند. پس در تعریف اینکه ثمن معامله چیست میتوان اینگونه اذعان داشت ثمن به معنای بهای کالا مورد معامله است. از این عنوان در باب تجارت و به مناسبت در برخی دیگر از ابواب معاملات و نیز حتی عبادت هم یاد شده است.

تعاریف اصطلاحات متداول در معاملات

در عالم حقوق از واژه هایی همچون بیع، بایع، مبیع، مثمن و فروشنده در کنار ثمن استفاده میشود که منظور از ثمن معامله چیست ؟ قصد داریم بصورت مختصر به معرفی هریک از آنان بپردازیم. چرا که عدم آگاهی با معانی آنها میتواند موجب گمراهی افراد در معاملات و استفاده از حق و حقوقشان گردد.

بایع: خریدار یا مشتری و در صورت کلی به پرداخت کننده بهاء در برابر کالای فروخته شده اطلاق میگردد.

مبیع: کالا و یا جنسی منظور از ثمن معامله چیست ؟ که مورد معامله دو طرف قرار میگیرد.

مثمن: مترادف مبیع و به معنای عین موجود و یا عین موجود در ذمه که مورد معامله طرفین قرار میگیرد.

فروشنده: یکی از طرف های معامله که در قبال دریافت عوض یا ثمن معامله، کالا و جنس را به طرف دیگر تملیک میکند.

بیع: همان عقد یا قراردادی است که به موجب آن شخصی مالی را در ازای مالی دیگر به شخص دیگر واگذار میکند به نحوی که طرفین با انتقال مالکیت و پول صاحب آن شوند.

ثمن معامله در مبایعه نامه

• مبایعه نامه چیست؟
• منظور از مبایعه نامه در عرف عامه مردم چیست؟
• آیا عرف عامه مردم چیزی متفاوت از معنای حقوقی مبایعه نامه است؟

پیش از آنکه بخواهیم درباره ثمن معامله صحبت کنیم ابتدای به امر لازم است که با مفهوم مبایعه نامه آشنا شویم. در تعریف مبایعه نامه اینطور آمده است که قراردادی است شامل قصد و اراده دو طرف معامله و رضایت آنها بر آن. که در این حین افراد مال خود را اعم از منقول و غیر منقول خرید و فروش مینمایند. در اصطلاح کلی به این فعل و انفعال صورت گرفته بیع گفته میشود. اما نام عرفی آن همان خرید و فروش است.

در تمام معاملات بین افراد قسمت هایی وجود دارد که در آن مبالغ یا وجه توافق شده بین افراد برای بدست آوردن مال یا انتقال مالکیت قید شده است. در این حالت فروشنده مالک ثمن میشود و مالکیت خویش را در قبال مال به خریدار انتقال میدهد.

نحوه پرداخت ثمن معامله

وکیل استرداد ثمن معامله میگوید: به مجرد منعقد شدن قرارداد و امضاء آن، خریدار عهده دار وظیفه پرداخت وجه یا بهای مال مورد معامله است. که این پرداخت به طرف دیگر معامله یعنی فروشنده صورت میپذیرد. در اصطلاح حقوقی به این عمل میگویند ثمن معامله حال است. اما این عمل در عرف با نام دیگری خوانده میشود و آن معامله نقدی نام دارد. این حالت بهترین حالتی است که قانون گذار برای انجام معاملات متصور است.

اما بهرحال و با توجه به ماده ۱۰ قانون مدنی و آزادی در امر توافقات طرفین میتواند پرداخت پول در معاملات مدت دار باشد. که اصولا این امر با مشخص شدن زمان انجام آن کامل میگردد. در حالت فروش مدت دار فروشنده میبایست تا زمان شرط شده در قرارداد برای دریافت ثمن معامله خویش صبر نماید. و ایشان با پذیرفتن این چنین معامله ای حق مطالبه را زودتر از زمان تعیین شده از خود سلب کرده است. پس در حالت کلی معاملات به چند صورت انجام میشود که عبارتنداز نقدی، موجل و یا بصورت اقساطی.

وکیل استرداد ثمن معامله

وکیل برای استرداد ثمن در نخستین جلسه ارائه مشاوره حقوقی به شما مراجعین محترم بیان میدارد که ابتدا باید شرایط و اوضاع و احوال موجود بر قرارداد شما را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. از ابعاد مبایعه نامه و مفاد تراضی و توافق طرفین معامله آگاه شود. در برخی از قراردادها و قولنامه های عادی بعنوان مثال، ثمن معامله بصورت موجل در نظر گرفته شده و توافق طرفین به نحوی است که اگر فی الحال یعنی پیش از موعد سررسید معین برای پرداخت ثمن، اگر دادخواست استرداد ثمن تنظیم و دعوای حقوقی تقدیم محکمه گردد، این دعوا با صدور قرار رد دعوا به دلیل عدم سررسید و موعد پرداخت ثمن مواجه میگردد.

اثبات پرداخت ثمن معامله با چه کسی است؟

ما میدانیم که پرداخت وجه معامله بر عهده خریدار است. و نیز همچنین که قانون به معاملات نقدی توجه خاص تری دارد. چرا که داد و ستد در یک مرحله انجام و به پایان میرسد. حال حالتی را تصور کنید که بین متعاملین عقد بیع بر سر پرداخت وجه مشکلی حادث شود. در اینجا باید گفت که اثات پرداخت وجه بر عهده خریدار است چرا که اصل بر عدم پرداخت گذاشته میشود. پر واضح است که خریدار میبایست از هر طریق ممکنی این عمل خویش یعنی پرداخت وجه را اثبات نماید. با اثبات این موضوع مشخص میگردد که ایشان به تعهد خود عمل نموده است.

بهترین راه اثبات داشتن رسید از فروشنده است که میتواند مورد استناد برای خریدار قرار گیرد. به قول معروف کمرنگ ترین نوشته ها بهتر از پررنگ ترین حافظه هاست. البته از طرق دیگری هم میشود این موضوع را اثبات نمود مثل واریز مبلغ قرارداد به حساب فروشنده و یا داشتن شاهدانی بر این امر که مبلغ پرداخت شده است. در صورت عدم وجود شرایط فوق الذکر دادگاه خریدار را به پرداخت وجه محکوم میکند.

وکیل برای استرداد ثمن میگوید: در دعوای حقوقی مطالبه ثمن معامله یا استرداد ثمن معامله، چنانچه خریدار نتواند با توسل به ادله اثبات دعوا و سایر دلایلی که در دست دارد ادعای خویش را مبنی بر پرداخت ثمن معامله به فروشنده نزد محکمه به اثبات برساند، دادگاه خریدار را به پرداخت ثمن در حق فروشنده محکوم مینماید.

اثبات عدم دریافت ثمن توسط فروشنده

• آیا فروشنده میتواند عدم دریافت ثمن معامله را اثبات نماید؟
• آیا ممکن است بایع موفق به اثبات عدم پرداخت ثمن معامله توسط خریدار شود در حالیکه در قرارداد اقرار نموده که ثمن معامله را نقدا فی المجلس دریافت نموده است؟

پاسخ مثبت است. در صورتیکه فروشنده در قرارداد اقرار به دریافت ثمن کرده باشد اما در واقع آن را تحویل نگرفته باشد در این فرض فروشنده باید اثبات کند که بر خلاف مندرجات قرارداد و اقرار خود وجهی را دریافت نکرده است در غیر این صورت حق مطالبه مبلغ قرارداد را نخواهد داشت. زیرا رد متن مبایعه نامه یا قرارداد بر دریافت ثمن ولو بصورت نقدی اقرار نموده است.

نکته: مطالبه ثمن معامله مخصوص فروشنده است. به دیگر سخن طرح این دعوای حقوقی از اختیارات و حقوق مکتسبه بایع میباشد.

دادگاه صالح جهت رسیدگی به دادخواست مطالبه ثمن معامله

جهت طرح دعوای مطالبه ثمن معامله در اموال منقول و غیر منقول و بر اساس رای وحدت رویه شماره ۳۱ دیوان عالی کشور دادگاه حقوقی محل اقامت خوانده (به استناد قانون مدنی) صالح به رسیدگی میباشد. امروزه برای ثبت چنین دادخواستی میبایست به دفاتر الکترونیک قضائی مراجعه و با تکمیل پرونده رویه را آغاز کرد.

اگر مبلغ یا خواسته مطروحه کمتر از بیست میلیون تومان باشد رسیدگی به این دعاوی در صلاحیت شورای حل اختلاف است و اگر مبلغ یا خواسته بیشتر از بیست میلیون تومان باشد دادگاه حقوقی راسا به آن رسیدگی میکند.

الزام به تادیه ثمن معامله یا قرارداد

• الزام به پرداخت ثمن به چه معناست؟
• چرا خریدار ملزم به پرداخت ثمن معامله به بایع میشود؟

وکیل استرداد ثمن میگوید: پرداخت وجه معامله یکی از مهمترین آثار بیع بشمار میرود. که میبایست در زمان بستن عقد یا قرارداد پرداخت گردد. البته اگر توافق طرفین بر غیر این موضوع باشد میتوان وجه معامله را مدت دار پرداخت نمود. در عقد بیع که ثمر آن برای دو طرف معامله است یکی ملزم به پرداخت وجه میشود در قبال بدست آوردن مبیع و دیگری ملزم به تحویل مبیع در قبال دریافت وجه که این موضوع برگرفته از ماده ۳۶۲ قانون مدنی است. حال اگر خریدار از پرداخت وجه معامله خودداری کندع فرونشنده میتواند برای به اجرا در آمدن تعهد بین خود و خریدار به دادگاه مراجعه کند

وکیل برای استرداد ثمن معامله خاطر نشان میدارد: عده ای دعوای مطالبه ثمن را با دعوای استرداد ثمن یکی میدانند و یا اشتباه میگیرند در حالی که مطالبه ثمن همانطور که گفته شد از سوی فروشنده است. اما استرداد ثمن از سوی خریدار مطرح میشود که معمولا پس از خرید و فروش و واریز وجه به عللی معامله از بین رفته و خریدار پول خود را میخواهد پس بگیرد.

حقوق بایع از نظر قانون

با توجه به ماده ۳۹۵ قانون مدنی اگر مشتری ثمن را در موعد مقرر تادیه نکند بایع حق خواهد داشت که طبق مقررات راجع به خیار تاخیر ثمن معامله را فسخ یا از حاکم اجبار مشتری به تادیه ثمن را بخواهد. این الزام میتواند همزمان با سایر خسارات از جمله خسارت تاخیر در تادیه و یا به منظور از ثمن معامله چیست ؟ همراه وجه التزام ناشی از قرارداد در یک دادخواست مطالبه شود.

خیار تاخیر ثمن معامله

برای آشنایی هر چه بیشتر با این خیار دانستن ماهیت آن خالی از لطف نیست. در ماده ۳۹۶ قانون مدنی به یک سری از اختیارات اشاره شده است که در معاملات کاربرد دارد و بر اساس به وجود آمدن آنها میتوان معامله را فسخ نمود. یکی از این اختیارات که در حقوق به آن خیار اطلاق میشود خیار تاخیر ثمن معامله است. در این خیار فروشنده میتواند در برابر خلف وعده از سوی مشتری در پرداخت ثمن از آن استفاده و معامله را از بین ببرد. این خیار به همراه سایر خیارات از جمله حقوقی است که توسط قانونگذار برای احدی از طرفین یا هردوی آنها مشخص کرده است.

وکیل برای مطالبه ثمن معامله

باتوجه به نیاز روز افسون جامعه بشری به انجام مبادلات و معاملات که غالبا از طریق معامله کالا با پول یا ثمن صورت میپذیرد، لازم است که هم با این مفاهیم استفاده شده در قانون آشنا باشیم و هم از احکام مربوطه مطلع گردیم. در واقع با آگاهی هر چه بیشتر در این زمینه میتوان معاملاتی سالم و بدور از تنش را انجام داد. اما بهرحال این نکته که دعاوی حقوقی همچون مطالبه ثمن معامله یا تنظیم دادخواست استرداد ثمن معامله، دارای زاوایای گوناگون و نکات ظریف اما کاربردی است، بر کسی پوشیده نیست.

پس پیشنهاد میگردد در انجام پروسه های حقوقی خود از جمله موارد مربوط به ثمن و متعلقات دیگرش از کارشناسان خبره و وکلای متخصص و باتجربه موسسه حقوقی و داوری امین عدالت کبریا استفاده نمایید. با اخذ مشاوره حقوقی و بهره مندی از وکلای با تجربه ما در این زمینه هر چه راحتر به حقوق خود دست یابید.

ثمن معامله و تعریف آن

ثمن معامله و تعریف آن در قانون : در فرهنگ فارسی معین، ثمن معامله به معنای بها و نرخ است. در علم حقوق به معنای پولی است که در قبال فروش مالی بدست می‌آید. در هر معامله‌ای افراد مقدار معینی پول رایج را مقرر می‌نمایند که به ازای مال منظور از ثمن معامله چیست ؟ مورد معامله قرار دارد که از لحاظ ارزش با مال مورد معامله برابری می‌نماید. بعبارت دیگر ثمن به بهایی اطلاق می‌گردد که کالا در برابر آن معامله شده است. خواه با ارزش متعارف کالا در بازار برابر، بیشتر یا کمتر باشد.

ثمن معامله در مبایعه‌نامه

مبایعه‌نامه به قراردادی گفته می‌شود که در ضمن آن افراد مالی، اعم از منقول و یا غیرمنقول، خرید و فروش می‌کنند و اصطلاحاً به این خرید و فروش بیع گفته می‌شود.

از آنجایی که بیع یک عقد معاوضی است یعنی در قبال مال مورد معامله، عوض قرار می‌گیرد. که از نظر عرفی بین عوض و معوض(مال مورد معامله و پول آن) برابری ارزش وجود دارد. در تمام قراردادهای خرید و فروش(مبایعه‌نامه‌ها)، قسمتی وجود دارد. که به مابه‌ازای ریالی، مال مورد معامله اختصاص دارد و تعیین‌کننده میزان پولی است که در ازای انتقال مالکیت مال مورد معامله به خریدار، به فروشنده تعلق می‌گیرد.

اثبات پرداخت ثمن معامله

با توجه به اینکه پرداخت وجه قرارداد از تعهدات خریدار است. بنابراین در صورتیکه در خصوص پرداخت و یا عدم پرداخت ثمن معامله بین خریدار و فروشنده اختلافی بوجود آید. اثبات اینکه وجه قرارداد پرداخت شده است برعهده خریدار است. و اصل بر عدم پرداخت وجه قرارداد می‌باشد. بعبارت دیگر خریدار باید اثبات نماید که مبالغ قرارداد را که تعهد به پرداخت آن نموده است به نحوی پرداخته است و برای اثبات آن از فروشنده رسید دریافت کرده است.

اقرار به دریافت ثمن از سوی فروشنده

در صورتی که فروشنده در قرارداد، اقرار به دریافت ثمن معامله کرده باشد لیکن در واقع آن را دریافت ننموده است. در این فرض فروشنده باید اثبات کند. که برخلاف مندرجات قرارداد و اقرار خود وجهی دریافت ننموده و پولی بابت این قرارداد دریافت نکرده است. در غیر اینصورت حق مطالبه مبلغ قرارداد را نخواهد داشت که البته این امر کار دشواری خواهد بود.

عدم پرداخت ثمن معامله

هر معامله و قراردادی، تعهداتی را برای هر یک از طرفین(خریدار و فروشنده) بار می‌نماید که در صورت عدم ایفای این تعهدات، متعهدله حق دارد الزام طرف را به ایفای تعهدات قراردادی مطالبه نماید. بنابراین اگر خریدار مبلغ قرارداد را به فروشنده نپرداخته باشد، فروشنده می‌تواند با مراجعه به دادگاه حقوقی و تقدیم دادخواست مطالبه وجه، الزام خریدار را به ایفای تعهدات قراردادی مبنی بر پرداخت وجه قرارداد مطالبه نماید.

تعهدات فروشنده منوط به پرداخت مبلغ قرارداد

البته امکان دارد در قرارداد ایفای برخی تعهدات فروشنده مانند تحویل مبیع و یا تنظیم سند رسمی منوط به پرداخت مبلغ قرارداد شده باشد. که در اینصورت فروشنده می‌تواند تا پیش از دریافت مبلغ قرارداد، از ایفای این تعهدات امتناع ورزد.

حق فسخ در صورت عدم پرداخت ثمن معامله

در برخی قراردادها در فرض عدم پرداخت وجه قرارداد، برای فروشنده حق فسخ مقرر می‌گردد. در این موارد در صورت عدم پرداخت پول از سوی خریدار، فروشنده می‌تواند بصورت یکجانبه قرارداد را فسخ نماید. و صرفاً باید مراتب فسخ را به طرف دیگر اعلام نماید که معمولاً از طریق ارسال اظهارنامه این کار انجام می‌شود. و پس از آن نیز دادخواستی با موضوع تأیید فسخ قرارداد به دادگاه صالح ارائه می‌گردد. اطلاعات بیشتر در استرداد ثمن معامله.

خیار تأخیر ثمن در چه صورتی ایجاد می‌شود؟

اگر مبیع و ثمن هر دو حال باشند و از تاریخ عقد 3روز گذشته باشد و خریدار تمام ثمن معامله را نپرداخته باشد. این خیار ایجاد می‌شود. البته مسکوت گذاردن آن برای مدت طولانی ممکن است نشانه انصراف ضمنی فروشنده تلقی گردد.

ثمن معامله چیست؟ (از نظر حقوق مدنی) شهریور 24, 1401

در نوشتار حاضر می خواهیم این موضوع را بررسی کنیم که ثمن معامله چیست؟ در فرهنگ فارسی واژه ثمن به معنای نرخ یا بها است. معنی ثمن در حقوق مدنی اصطلاحاً ثمن معامله مبلغ معینی است که طرفین به عنوان ما به ازای مورد معامله در قرارداد خرید و فروش تعیین می کنند. برای مثال طرفین ممکن است ثمن معامله را در قرارداد فروش یک واحد آپارتمان، ده میلیارد تومان قرار دهند. ثمن بهای قراردادی است که در مقابل مورد معامله پرداخت می شود.

ثمن مبیع چیست؟

در پاسخ به این پرسش که ثمن معامله چیست؟ باید گفت: منظور از مبیع همان مورد معامله است. برای مثال در قرارداد فروش خودرو، خودروی معین مبیع معامله محسوب می شود. در این صورت ثمن مبیع نیز همان مبلغی است که به عنوان بهای مبیع پرداخت می شود. این نوع از ثمن را اصطلاحاً ثمن المسمی نامیده اند، و منظور از آن ثمنی است که از آن در قرارداد نام برده شده و طرفین در مورد آن توافق نموده اند.

مبیع و ثمن چیست؟

منظور از مبیع و ثمن این است که در عالم حقوق، این دو در مقابل هم قرار می گیرند و این تقابل منشا ایجاد آثار حقوقی مختلف است. برای مثال می توان به حق حبس اشاره نمود. حق حبس در مورد مبیع و ثمن به معنای این است که فروشنده میتواند تا زمانی که خریدار تمام ثمن را پرداخت نکرده است، از تحویل دادن مبیع خودداری کند.

معنی ثمن در حقوق

اکنون می خواهیم بدانیم که از نظر حقوقی ثمن معامله چیست؟ از نظر حقوقی ثمن در دو معنای ثمن المسمی یا همان ثمن تعیین شده و ثمن تعیین نشده یا عرفی تقسیم می گردد. اصولاً طرفین در هنگام معامله نسبت به تعیین ثمن توافق می کنند. در واقع ثمن از ارکان معامله محسوب می شود و در صورتی که ثمن وجود نداشته باشد یا تعیین نگردد، عقد بیع محقق نخواهد شد.

با این حال در برخی از موارد، به دلیل اشتباه هر یک از طرفین یا عدم وجود شرایط اساسی معامله، ممکن است ثمن مال به شیوه عرفی تعیین شود. ثمن عرفی همان ارزش واقعی مورد معامله است که توسط قاضی دادگاه و با استفاده از نظریه کارشناسی تعیین می گردد.

معنی کلمه ثمن در حقوق

همانطور که اشاره شد ثمن در عالم حقوقی معانی و کاربردهای گوناگونی دارد. ولیکن به طور کلی همان معنای اصطلاحی آن از نظر حقوقی نیز صحیح است. ثمن به معنای بهای معامله خرید و فروش است که توسط خریدار در ازای مالکیت مبیع به فروشنده پرداخت می شود. پرداخت ثمن ممکن است به صورت حال و یا اقساطی باشد. ثمن از ارکان عقد بیع محسوب شده و طرفین باید در مورد مبلغ و نحوه پرداخت آن توافق نمایند.

اعتبار مبایعه نامه بدون ثمن

اکنون به این پرسش پاسخ خواهیم داد که اعتبار مبایعه نامه بدون ثمن معامله چیست؟ در عقد بیع یا همان قرارداد خرید و فروش، ثمن در برابر مبیع، از ارکان عقد به شمار می رود. بنابراین مقدار و نحوه پرداخت آن می بایست در ضمن قرارداد تعیین شود. اگر طرفین بدون تعیین ثمن نسبت به تنظیم مبایعه نامه اقدام نمایند، عقد باطل است و در واقع عقدی محقق نمی گردد.

مانند این که فروشنده، خودروی خود را در ازای ثمن نامعلومی مثل میوه های برخی از درختان باغ، بفروشد. در چنین حالتی بدون تردید مبایعه نامه فاقد اعتبار است. فرض دیگر در این مورد زمانی است طرفین نسبت به تعیین ثمن اقدام کرده، ولیکن از نظر عملی به دلیلی از قبیل اشتباه، مقصود آنها یکسان نباشد. در این صورت به جای ثمن المسمی، قاضی دادگاه ثمن عرفی را تعیین می کند.

ثمن قرارداد، ثمن چقدر است؟

منظور از میزان ثمن معامله چیست؟ در حقوق امروزی منظور از ثمن معامله وجهی است که طرفین عقد بیع در ازای مبیع تعیین می کنند و خریدار می بایست آن را به فروشنده (بایع) پرداخت نماید.

مقدار ثمن را طرفین قرارداد تعیین می کنند و می تواند هر مبلغی باشد. با این حال اگر ثابت شود میزان ثمن به طور فاحش با ارزش مبیع تفاوت داشته است، برای هر کدام از طرفین خیار غبن ایجاد می شود. خیار غبن به معنای وجود حق فسخ برای هر کدام از طرفین قرارداد می باشد که مغبون واقع شده اند، یعنی به صورت فاحشی از نظر ارزش مالی ضرر دیده اند.

دادخواست ابطال معامله و استرداد ثمن

دادخواست ابطال معامله و استرداد ثمن توسط خریدار و در دادگاه عمومی حقوقی مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی طرح می گردد. ابطال یکی از موجبات انحلال معاملات به شمار می رود.

در واقع خریدار با تنظیم دادخواست ابطال معامله، یا از خیاری که به موجب قانون برای او ایجاد شده برای فسخ و بی اعتباری معامله استفاده می کند. و یا بطلان معامله به دلیل فقدان یکی از شرایط اساسی معامله، اعلام می کند. رسیدگی به دادخواست ابطال معامله و استرداد ثمن منوط به پرداخت هزینه دادرسی، مطابق با دعاوی غیر مالی می باشد. دادخواست ابطال معامله می بایست به دادگاه محل اجرای معامله تقدیم شود.

استرداد ثمن زمانی مطرح است که خریدار ثمن معامله را، به فروشنده تحویل داده باشد. تحویل ثمن معامله به فروشنده منشا آثار عملی حقوقی است. یکی از این آثار از بین رفتن حق حبس مبیع برای فروشنده می باشد. بنابراین اگر خریدار ثمن را پرداخت کرده باشد، فروشنده نسبت به حبس مبیع حقی ندارد، در نتیجه اگر مبیع در دست وی تلف شود، ضامن است. علاوه بر این در صورتی که بطلان معامله ای در دادگاه ثابت شده و خریدار ثمن را به فروشنده پرداخت کرده باشد، خریدار می تواند دادخواست استرداد ثمن بر علیه فروشنده به دادگاه عمومی حقوقی تقدیم کند.

پرداخت نقدی ثمن معامله

به طور کلی پرداخت ثمن معامله ممکن است، هر چیزی باشد که ارزش مالی دارد. بنابراین هرچند در تجارت امروزی ثمن غالباً پول و وجه رایج است، لیکن از نظر قانونی ممکن است ثمن چیزی غیر از پول باشد. به عنوان مثال ممکن است در مورد مبایعه نامه فروش یک دستگاه خودرو، بیست راس گوسفند به عنوان ثمن تعیین گردد.

همچنین ثمن ممکن است رمز ارزها باشد. در این حالت معامله می بایست به صورت نقدی انجام گیرد. چرا که نوسانات قیمت رمز ارزها چنانچه به صورت غیر نقدی ثمن معامله قرار گیرند، عقد بیع را از حالت مغابنه ای خارج می کند. یعنی احتمال و شانس را در آن وارد می نماید، که از موجبات ابطال معامله محسوب می شود.

عدم پرداخت مابقی ثمن معامله

حال می خواهیم بررسی کنیم که ضمانت اجرای عدم پرداخت ثمن معامله چیست؟ همانطور که اشاره شد، در صورتی که مبیع عین معین باشد، تا ثمن به طور کامل توسط خریدار پرداخت نشود، فروشنده نسبت به تحویل مبیع حق حبس دارد. از نظر اصولی به محض انعقاد قرارداد بیع خریدار نسبت به فروشنده در جهت پرداخت ثمن المسمی مدیون می شود. البته چنانچه پرداخت ثمن به صورت غیر نقدی توسط طرفین تعیین گردیده باشد، تا زمانی که موعد پرداخت اقساط ثمن فرا نرسیده باشد، فروشنده نسبت به مطالبه اقساطی که موعد آنها نرسیده حق مطالبه نخواهد داشت.

اثبات عدم دریافت ثمن معامله

با توجه به اصل استصحاب عدمی، اصل بر عدم پرداخت ثمن است. بنابراین در موارد اختلاف، این خریدار است که می بایست پرداخت ثمن را ثابت کند. شیوه های اثبات پرداخت ثمن نیز تابع اصول عمومی اثبات دعوا است. در نتیجه پرداخت ثمن با شهادت دو شاهد عادل، اقرار فروشنده و دیگر موارد قانونی ثابت می گردد.

اقرار به دریافت ثمن معامله

منظور از اقرار به دریافت ثمن معامله چیست؟ اقرار به دریافت ثمن معامله، توسط فروشنده یا نماینده قانونی او اعم از ولی و وکیل صورت می گیرد. اقرار به دریافت ثمن ممکن است شفاهی و یا کتبی باشد. در هر حال یک بار اقرار فروشنده، برای اثبات پرداخت ثمن توسط خریدار کافی است. خریدار می تواند در هنگام پرداخت ثمن یا اقساط آن، نسبت به دریافت رسید و امضا از فروشنده اقدام نماید. رسیدی که فروشنده هنگام دریافت ثمن امضا می کند، اقرار مکتوب محسوب می شود.

مطالبه ثمن معامله از وکیل

از نظر قانونی هر یک از طرفین معامله می توانند برای دریافت و پرداخت ثمن، وکیل داشته باشند. همچنین ممکن است هر دو برای پرداخت و دریافت ثمن یک نفر وکیل را انتخاب کنند. در هر دو صورت چنانچه وکیل ثمن را از خریدار یا نماینده او دریافت کند، نسبت به پرداخت آن به فروشنده مدیون است. بنابراین هم فروشنده و هم خریدار می توانند در صورت خودداری وکیل از پرداخت ثمن، علیه او دادخواست مطالبه طرح نمایند.