انواع مختلف تجارت الکترونیک

این نوشته من در شماره ۱۴ ماهنامه پیوست در تیر ماه ۱۳۹۳ چاپ شده است : ماهنامه پیوست

اعتماد در تجارت الکترونیک

اعتماد قدمتی برابر تاريخ زندگی بشر و آغاز تعاملات اجتماعی ميان انسانها دارد. تقريباً تمام جنبه های زندگی انسان، مبتنی بر اعتماد است. اعتماد بدون شک، عنصری مهم در زندگی بشر بوده است. روابط معنادار ميان انسان ها به اين مفهوم بستگی دارد.
در حال حاضر محققان در عملياتی كردن اين مفهوم دچار مشكل هستند و در ارائه معنايی بنيادی از اعتماد، اختلاف نظر دارند.
آنچه كه مسلم است، اعتماد با توجه به زمينه های گوناگون تحقيقاتی توسط محققان مختلف به شكل های متفاوتی مفهوم سازی شده است. در نوع B2C(مبادله شرکت با مشتری) از تجارت الكترونيكی، مشتريان به خريد الكترونيكی از عرضه كنندگان و يا واسطه ها نموده و بدين وسيله اقدام به ارضا نيازها و خواسته های خود ميكنند.
در اين ميان مسئله اعتماد مشتری به عنوان زير بنای موفقيت در تجارت الكترونيک، مقبوليت گسترده ای يافته است. به طوريكه در تحقيقات گوناگون، بی اعتمادی به عنوان يكی از موانع عمده عدم توسعه تجارت الكترونيک است.
با وجود نبود يک تعريف جامع و مانع از معنا و مفهوم اعتماد، اعتماد مجازی را به حالتی ذهنی كه در آن فرد به دليل اقدام به خريد و فروش به صورت اینترنتی، در حالتی آسيب پذير قرار ميگيرد معنا كرده اند.
فرد در اين حالت اولا فروشنده الكترونيكی را شايسته فروش به صورت الكترونيكی ميداند، ثانيا رفتار فروشنده از نظر فرد قابل پيشبينی است و ثالثا فرد اعتقاد دارد كه فروشنده در رفتار خود با خريدار، خيرخواهی پيشه كرده است.

ویژگی های اعتماد در تجارت الکترونیکی چیست؟

در اكثر تحقيقات، شايستگی صورت گرفته در باب اعتماد خيرخواهی در تجارت الكترونيک قابليت پيش بينی و ويژگيهای صداقت برای اعتماد متصور شده است، كه عبارتند از: قابليت پيش بينی شايستگی در حقيقت، باور به توانايي ها، مهارتها و تخصص های طرف مقابل، در يک حوزه معين است.
به عبارت ديگر، ما زمانی طرف مقابل (اعتماد شونده) را شايسته ميدانيم، كه اعتقاد داشته باشيم وی توانايی انجام تكاليف و ارائه خدمات به شكل مورد انتظار را دارد.
خيرخواهی، باوری است كه نشان ميدهد طرف مقابل خيرخواه مشتريان بوده، تنها به دنبال سود و منفعت شخصی خود نيست و قابليت پيش بينی نيز اعتقاد به با ثبات بودن رفتار طرف مقابل را می نماياند.
صداقت نيز بيانگر اين نكته است كه اعتماد كننده، اعتقاد دارد كه طرف مقابل، صادقانه برخورد خواهد نمود و به گروهی از اصول و استانداردها در رفتارش پايبند است.

تجارت آنلاین یا تجارت الکترونیک چیست ؟

در پاسخ پرسشهای خرید و فروش الکترونیکی e commerce چیست بایستی گفت به روش‌های ارائه شده برای خرید و فروش الکترونیکی یک محصول یا سرویس، از طریق راهکارهای الکترونیک و غیر حضوری گفته می شود. این مفهوم در بسیاری از موارد می تواند به معنای فراتر از خرید و فروش الکترونیکی ساده اینترنتی باشد.

تعریف تجارت الکترونیک چیست ؟

تعریف فرایندگرا از تجارت الکترونیکی دید وسیعتری از آنچه که هست ارائه می‌کند. با این دید، تمام فرآیندهای درون سازمانی تجاری (تولید، انبارداری، مدیریت مالی، شرکت‌ها، عملیات)، انواع تجارت الکترونیک فرایندهای تاجر به تاجر(B2B)، مدیریت حلقه های تامین و پشتیبانی(SCM)، مزایده ها و فرایندهای تاجر با مشتری(B2C) نیز تحت تاثیر تکنولوژیِ تجارت الکترونیکی و شبکه قرار گرفته اند.

منظور از فروش مستقیم در شبکه تجارت الکترونیکی چیست ؟

با یک تعریف دقیق تر، E-Commerce یعنی انجام معاملات از طریق شبکه، یا خرید و فروش محصولات و خدمات از طریق فروشگاه تجارت الکترونیک. محصولات مورد معامله ممکن است دارای ماهیت الکترونیکی، فیزیکی، خدماتی یا آموزش راه دور باشند. محصولات غیر فیزیکی از قبیل محصولات الکترونیکی است که خود نیز شامل اطلاعات، اخبار، صوت و موسیقی، فیلم، بانک‌های اطلاعاتی، نرم افزار و انواع فرآورده های فکری است، که این نوع تجارت روز به روز توسعه بیشتری پیدا کرده است. به نظر می‌رسد تجارت الکترونیکی شبیه خرید از کاتالوگ یا خرید در منزل و از طریق تلویزیونهای کابلی باشد.

منظور از بازار تجارت الکترونیک چیست؟

تاجر الکترونیکی تنها محدود به خرید و فروش محصولات از طریق شبکه نیست. بلکه مانند یکی از فروشگاه های محلی می‌تواند فروشگاه اینترتی در Web ایجاد کرده و در سطح جهان به دنبال مشتری باشد. علاوه بر این، صاحب این فروشگاه می‌تواند تامین کنندگان مواد فروشگاه، حسابداری، خدمات بانکی، ادارات دولتی و رقیب‌های خود را در شبکه اینترنت جستجو کند.

منظور از فضای بازار الکترونیک چیست؟

بازارهای الکترونیکی معمولآ به معاملات و حراجی های روی شبکه، مانند بازارهای سهام و حراجی ها از طریق اینترنت گفته می شود، اما فضای بازار الکترونیکی به پدیده‌ای اقتصادی اشاره دارد، که محصولات، واسطه ها و مشتریان به صورت الکترونیکی با هم تماس و مبادله دارند. فضای بازار الکترونیکی نماد مجازی از بازارهای فیزیکی است. به طور کلی، فعالیت اقتصادی تحت این فضای الکترونیکی اقتصاد الکترونیکی را ارائه می‌کند. فضای بازار الکترونیکی شامل بخشهای زیر است:

• بازیگران بازار: یعنی کارخانجات، بازرگانان، عمده فروش‌ها، ‌واسطه ها، فروشگاه‌ها و مشتریان.
• کالاها و خدمات.
• فرایندهای تامین، تولید، بازاریابی، رقابت، توزیع، مصرف وغیره.

انواع تکنولوژی تجارت الکترونیک چیست ؟

گرچه انواع زیادی تکنولوژی تجارت الکترونیکی وجود دارد، اما در اینجا بهترین آنها را توضیح می دهیم:

• تجارت الکترونیک تاجر با تاجر
• مدیریت ارتباطات مشتری
• شیوه های مدیریت منابع اطلاعات
• آموزش راه دور برای سازمانهای اقتصادی جدید
• پست الکترونیک
• شیوه های طراحی منابع سازمان‌ها
• خودکار کردن اهرم فروش
• تحول مراکز تماس
• خدمات شبکه ای مدیریت شده

تجارت الکترونیکی باعث تغییر انواع اطلاعات، از جمله مبادلات بازرگانی از طریق شبکه است انواع مختلف تجارت الکترونیک که به آن E-Commerce می گویند. از این رو، بازاریابی از طریق شبکه اینترنت، معروف به ” تاجر با مشتری”، تنها یکی از پدیده های بستر تجارت الکترونیکی است. تجارت الکترونیکی موجب تغییرات عمیق و اساسی در ساختار و عملکرد تجارت و مبادلات بین تاجرها، معروف به ” تاجر با تاجر” شده است . تاجر با تاجر در تجارت الکترونیکی شامل انواع تکنولوژی های کاربردی و شبکه ای برای خودکار کردن و بهینه سازی مبادلات بین بخش های مختلف تجارت است.

یکی از راه های راه اندازی تجارت ااکترونیک برای هر صنف و ماهیت کاری، راه اندازی یک فروشگاه اینترنتی است. فروشگاه اینترنتی یا فروشگاه آنلاین، نوعی وب‌گاه است که برای ارائه محصولات برای فروش از طریق اینترنت برپا می‌شود. در مقایسه با فروشگاه‌های حقیقی، این فروشگاه‌های مجازی مزایایی از قبیل عدم محدودیت جغرافیایی و زمانی، کاهش هزینه‌های جانبی و کاهش ترافیک و آلودگی را به همراه دارند.

در سال ۱۹۹۰ تیمبرزلی اولین سرور و مرورگر جهان را ایجاد کرد، که در سال ۱۹۹۱ برای مصارف تجاری افتتاح شد. در سال ۱۹۹۴ پیشرفت های دیگری نیز صورت گرفت، از قبیل افتتاح بانکداری الکترونیک. در طی همان سال، نت اسکیپ رمز نگاری گواهینامه ssl را برای انتقال داده ها در اینترنت معرفی کرد، که امروزه در خرید های اینترنتی مطمئن به یک ضرورت تبدیل شده است. همچنین در سال ۱۹۹۴ یک شرکت آلمانی به نام اینترشاپ اولین سیستم فروشگاه اینترنتی خود را معرفی کرد. در سال ۱۹۹۵ آمازون سایت فروشگاه اینترنتی خود را افتتاح کرد و در سال ۱۹۹۶ ای بی (Ebay) راه اندازی شد.

پلتفرم‌های تجارت الکترونیک چیست ؟

چند تا از بهترین پلتفرم های تجارت الکترونیک

ووکامرس- WooCommerce :

این گزینه یکی از ماژول های رایگان وردپرس محسوب می شود و نیازی به تعریف ندارد. این پلتفرم دارای دروازه پرداخت امن و کارت خریدی است که به خوبی کار می کند. راه اندازی فروشگاه چند فروشنده ای در این پلتفرم نیازمند افزونه اضافی است.

مزایا:

• ناحیه ادمین قابل مدیریت دارد.
• طبقه بندی های نامحدودی برای محصولات دارد
• دروازه پرداخت امنی دارد.

معایب:

نصب ووکامرس رایگان است با اینحال به کارگیری کارت خرید به همراه سیستم نیازمند صرف هزینه اضافی است. یکی از مشکلات اصلی که در ووکامرس وجود دارد نبود قابلیت انطباق است. زمانی که سایت و کسب وکار شما رشد می کند محصولات و مشتریان بیشتری به آن اضافه می شود همین امر سرعت ووکامرس را کندتر می کند.

نظر: ووکامرس برای ان هایی که از وردپرس استفاده می کنند و به فروشگاه بزرگی نیاز ندارند انتخاب منطقی است

Shopify

Shopify شاید شناخته شده ترین پتلفرم تجارت الکترونیک موجود باشد. این پتلفرم در سال 2006 توسط توبیاس لوته، دانیل ویناند و اسکات لیک که احساس می کردند هیچ بستر تجارت الکترویک با کاربردی ساده وجود ندارد، ساخته شد. شاپیفای ادعا می کند: “شما هیچ نیازی به تجربه فنی یا طراحی برای ایجاد یک فروشگاه اینترنتی زیبا ندارید.”

بنا بر اعلام Shopify، امکان ایجاد یکی از فروشگاه های آنلاین ظرف فقط چند دقیقه وجود دارد. کاربران می توانند از طیف گسترده ای از قالب ها یکی را انتخاب کرده یا ظاهر فروشگاه را به میل خود طراحی کنند. این پلتفرم انواع مختلفی از کارت های اعتباری را قبول می کند، ازرمزگزاری 256 بیتی SSL جهت امنیت برخوردار است و پشتیبانی 24 ساعته را از طریق تلفن، انواع مختلف تجارت الکترونیک پیامک یا ایمیل ارائه می دهد.

Shopify همچنین میزبانی نامحدودی از فروشگاه های خود، تجزیه و تحلیل عمیق درباره نحوه استفاده بازدیدکنندگان از فروشگاه و عملکردهای بازاریابی نظیر بهینه سازی سئو، موتور تخفیف و کوپن، کارت های هدیه و ابزارهای بازاریابی ایمیلی را در اختیار کاربران قرار می دهد. می توانید با یک تور رایگان 14 روزه، Shopify را تست کنید.

Bigcommerce

Bigcommerce در سال 2009 تأسیس شد با این وعده که: “از کسب و کارتان و نه فقط فروشگاه تان حمایت می کنیم.” علاوه بر پشتیبانی از طریق تلفن، چت آنلاین و ایمیل، این پلتفرم مقالات و ویدئوهایی را برای کمک به تجارت الکترونیک و دسترسی به تیمی از متخصصان تجارت الکترونیک ارائه می دهد که می توانند در مورد فروش آنلاین مشاوره و راهنمایی کنند. کارشناسان دارای تخصص در زمینه گوگل آنالیتیک و ادوردز هستند.

این پلتفرم همانند Shopify انواعی از قالب ها و تم های مختلف را برای کمک به بهینه سازی فروشگاه ها ارائه می دهد. از طرف دیگر کاربران می توانند فروشگاه را به صلاحدید خود طراحی کرده یا از طراحان Bigcommerce برای انجام این کار استفاده نمایند. این پلتفرم دارای یک CMS کاملاً مجهز است که به کاربران اجازه می دهد تا نه فقط یک فروشگاه بلکه یک وب سایت کامل را اجرا (run) کنند.

کاربران می توانند از مدیریت دقیق و انعطاف پذیر محصول، رتبه بندی موتور جستجوی بهینه در کنار انواعی از ابزارها و تحلیل های یکپارچه بازاریابی استفاده کنند.

با یک آزمایش رایگان 15 روزه می توانید Bigcommerce را امتحان کنید.

Volusion

تقریباً دو دهه از عمر Volusion که در سال 1999 در تگزاس تأسیس شد، می گذرد. این شرکت پلتفرم خود را یک «راهکار تجارت الکترونیک همه جانبه» نامیده و آزمایش رایگان 14 روزه را ارائه می دهد (کارت اعتباری لازم نیست).

همچون سایر پتلفرم های تجارت الکترونیک، این پلتفرم قالب های مختلف را برای انتخاب به کاربران عرضه می کند و به علاوه کاربران در صورت تمایل می توانند قالب ها را شخصی سازی کنند. در صورت نیاز به طراحی پیچیده تر، Volusion یک سرویس طراحی سفارشی ارائه می دهد که می تواند برندینگ و رسانه های اجتماعی یک شرکت را دربرگیرد.

این پلتفرم، سایت و ابزارهای مدیریت محصول مورد نظر، کارکرد بازاریابی برای سئو، رسانه های اجتماعی و درگاه های واسته به همراه ایمیل و عملکرد مدیریت سفارش برای پردازش سریع سفارش، پذیرش پرداخت، محاسبات مالی و یکپارچگی POS را فراهم می کند.

CoreCommerce

CoreCommerce در سال 2011 با تمرکز بر ارائه خدمات تجارت الکترونیک به کسب و کارهای کوچک و متوسط راه اندازی شد. این شرکت بر سادگی و شفافیت تأکید دارد و وعده می دهد که کار با پلتفرم آن ساده است.

شاید منحصر به فردترین جنبه از CoreCommerce این باشد که کلیه ویژگی های آن به همه مشتریان صرفنظر از برنامه ای که در آن قرار دارند، ارائه می شود. نقشه های قیمت برحسب تعداد محصولات، تعداد آدرس های ایمیل، مقدار پهنای باند و میزان فضای ذخیره مورد نیاز کاربر تعیین می شوند.

این پلتفرم نیزهمانند دیگران قابلیت هایی را برای طراحی فروشگاه، مدیریت محصول، پردازش سفارش و بازاریابی ارائه می دهد. گزینه های سفارشی سازی نامحدود محصول، موتور وبلاگ نویسی و هاست ایمن که توسط Rackspace تهیه شده و دارای ضمانت 99.9 درصدی است از ویژگی های دیگر آن محسوب می شود. شما می توانید CoreCommerce را با یک آزمایش رایگان 15 روزه تست کنید.

3dcart

3dcart که در سال 1997 تأسیس شده است، قدیمی ترین پلتفرم مورد بررسی در این نوشتار است. این پلتفرم با هدف ادغام شمار زیادی از مهم ترین ویژگی های تجارت الکترونیک در یک پلتفرم واحد تأسیس شد.

این شرکت می گوید به شش ارزش اصلی پایبند است: نوآوری مداوم، خدمات خوب، راهکارهای ساده، تقویت اعتماد، رضایت خاطر کارکنان و مشتریان و ایجاد انگیزه بین آنها.

تعدادی از ویژگی های نوآورانه این پلتفرم عبارتند از ماژولی که کاربران می توانند برای ارائه بسته هدیه، سیستم سفارش خرید، گزینه اجرای یک برنامه وفاداری و امکان ارائه سفارش های مکرر نصب کنند. خیلی از این ویژگی ها بسیار ویژه و منحصر به فرد هستند، به این معنا که فروشگاه ها می توانند با نیازهای هر کسب و کار سازگاری یابند.

فروشگاه ها می توانند با استفاده از یکی از الگوهای 3dcart طراحی شوند و یا کاربران می توانند فروشگاه مخصوص خود را طراحی کنند. نوار ویرایش سریع بدان معنی است که ایجاد تغییر در طراحی فروشگاه ساده است.

علاوه بر پلتفرم، 3dcart تعدادی سرویس حرفه ای ارائه می دهد. کاربران می توانند با SEO ، PPC ، مدیریت خوراک خرید ، رسانه های اجتماعی ، تبلیغات فیس بوک و مشاوره درخواست کمک کنند. همچنین می توانید راهنمایی کنید تا اطمینان حاصل شود که فروشگاه کاربر در بالاترین استاندارد تنظیم شده است. خدماتی مانند کلون سازی سایت ، تنظیم ردیابی سفارشی ، مهاجرت داده ها و آموزش نیز ارائه می شود.

علاوه بر این ، 3dcart می تواند گواهینامه SSL ارائه دهد. پشتیبانی 24 ساعته از طریق تلفن ، ایمیل یا چت آنلاین امکان پذیر است. می توانید با یک آزمایش 15 روزه رایگان این سرویس را امتحان کنید.

علاوه بر فروشگاه های ساده اینترنتی در ادامه برخی از مهمترین کاربرد های تجارت الکترونیکی شرح داده است:

• اتوماسیون های اداری در تامین و پشتیبانی منابع
• سیستم های پرداخت داخلی
• سیستم های مدیریت محتوا در ابعاد بزرگ
• سایت های تخفیف و خرید گروهی
• سایت های خبری
• بانکداری الکترونیکی
• دفاتر اداری الکترونیک
• و بسیاری موارد دیگر ….

سیر زمانی تجارت الکترونیک

۱۹۷۹: Michael انواع مختلف تجارت الکترونیک Aldrich خرید آنلاین را اختراع کرد.

۱۹۸۱: Thomson Holidays اولین خرید انلاین B2B را در بریتانیا ایجاد کرد.

۱۹۸۲: Minitel سیستم «سراسر کشور» را در فرانسه بوسیله France Telecom و برای سفارش گیری انلاین استفاده کرد.

۱۹۸۴: Gateshead اولین خرید انلاین B2C را بنام SIS/Tesco و خانم Snowball در ۷۲ اولین فروش خانگی انلاین را راه انداخت.

۱۹۸۵: Nissan فروش ماشین و سرمایه گذاری با بررسی اعتبار مشتری به صورت آنلاین از نمایندگی های فروش.

۱۹۸۷: Swreg شروع به اشتراک گذاری نرم افزار به منظور فروش آنلاین محصولاتشان از طریق مکانیسم حسابهای الکترونیکی بازرگانی آغاز کرد .

۱۹۹۰: Tim Berners-Lee اولین مرورگر وب را نوشت.

۱۹۹۴: راهبر وب گرد Netscape در اکتبر با نام تجاری Mozilla ارائه شد. Pizza Hut در صفحه وب سفارش دادن آنلاین را پیشنهاد داد. اولین بانک آنلاین باز شد. تلاشها برای پیشنهاد تحویل گل و اشتراک مجله به صورت آنلاین شروع شد . لوازمی همچون قطعات ماشین و دوچرخه به صورت تجاری در دسترس قرار گرفت. Netscape 1.0 در اواخر ۱۹۹۴ با رمزگذاری SSL که تعاملات مطمئن را ایجاد می کرد، معرفی شد.

۱۹۹۵: Jeff Bezos ، Amazon.com و اولین تجارت ۲۴ ساعته را راه اندازی کرد. ایستگاه های رادیوی اینترنتی رایگان، رادیو HK و رادیو های شبکه ای شروع به پخش کردند. Dell و Cisco به شدت از اینترنت برای تعاملات تجاری استفاده کردند. eBay توسط Pierre Omidyar برنامه نویس کامپیوتر به عنوان وب سایت حراج بنیانگذاری شد.

۱۹۹۸ : توانایی خریداری و بارگذاری تمبر پستی الکترونیکی برای چاپ از اینترنت امکان پذیر شد. گروه Alibaba در چین با خدمات B2B و C2C, B2C به همراه سیستم خود تاییدی، تاسیس شد .

۱۹۹۹: Business.com به مبلغ ۷٫۵ میلیون دلار به شرکتهای الکترونیکی فروخته شد، که در سال ۱۹۹۷ به ۱۴۹٬۰۰۰ دلار خریداری شده بود. نرم افزار اشتراک گذاری فایل Napster راه اندازی شد. فروشگاه های ATG برای فروش اقلام زینتی خانه به صورت آنلاین راه اندازی شد.

۲۰۰۲: ebay برای PayPal یک و نیم میلیون دلار بدست آورد.

۲۰۰۳: Amazon.com اولین سود سالیانه خود را اعلان کرد .

۲۰۰۷: Business.com بوسیله R.H. Donnelley با ۳۴۵ میلیون دلار خریداری شد .

۲۰۰۹: Zappos.com توسط Amazon.com با قیمت ۹۲۸ میلیون دلار خریداری شد. خرید اپراتورهای فروش وبسایتهای خصوصی RueLaLa.com بوسیله GSI Commerce به قیمت ۱۷۰ میلیون دلار بعلاوه سود فروش تا سال ۲۰۱۲.

۲۰۱۰: Groupon گزارش داد پیشنهاد ۶ میلیار دلاری گوگل را رد کرده‌است. در عوض این گروه طرح خرید وب سایتهای IPO را تا اواسط ۲۰۱۱ دارد.

۲۰۱۱: پروژه تجارت الکترونیک امریکا و خرده فروشی انلاین به ۱۹۷ میلیارد دلار رسیده، که نسبت به ۲۰۱۰ افزایش ۱۲ درصدی داشته است. Quidsi.com, parent company of Diapers.com توسط Amazon.com به قیمت ۵۰۰ میلیون بعلاوه ۴۵ میلیون بدهکاری و تعهدات دیگر خریداری شد.

هومن رضوانی

دست نوشته های هومن رضوانی درباره طراحی و مدیریت محصول و گهگاهی بازاریابی دیجیتال.

دلایل عدم رشد و رونق تجارت الکترونیک در ایران

این نوشته من در شماره ۱۴ ماهنامه پیوست در تیر ماه ۱۳۹۳ چاپ شده است : ماهنامه پیوست

( فروش آنلاین ۳ درصد از تولید ناخالص ملی سهم دارد)

واژه ای که امروزه بیش از پیش در مورد آن می شنویم تجارت الکترونیک است ، تجارت الکترونیک یکی از راه ها نسبتا مدرن کسب و کارهای نوین می باشد که انواع مختلفی نیز دارد ، با توجه به هزینه های مربوط به راه اندازی و نگهداری کسب و کارهایی که هویت فیزیکی دارند ، تجارت الکترونیکی صرفه ی اقتصادی بیشتری دارد ، البته تجارت الکترونیکی در بعد سود دهی می تواند بسیار بازدهای بالایی نسبت به واحدهای فیزیگی داشته باشد . چندی است که تب این نوع از تجارت ، البته بیشتر در بعد احداث و در قالب استارت آپ ها در ایران بالا گرفته که با توجه به اقدامات سازنده ای که در جهت فرهنگ سازی این مهم صورت گرفته انواع مختلف تجارت الکترونیک است ، دور از ذهن نبوده ، اما با توجه به تمام فوایدی که تجارت الکترونیک دارد ، با برخورد نسبتا منفی از جانب طیف گسترده ای از جامعه با این رویداد مواجه هستیم که باعث شده روند رو به رشد تجارت الکترونیک را در ایران ، کشوری که به دنبال ایجاد و توسعه شهرهای الکترونیک است به تاخیر بیندازد ، این واکنش های منفی که باعث عدم توسعه و رشد تجارت الکترونیک می شود در دو زمینه قابل بررسی هستند : ۱٫دلایل راه اندازی این بنگاه ها (احداث) ۲٫دلایل روی آوردن به این نوع از بنگاه ها (استفاده)

تجارت الکترونیک چیست؟

تعاریف متعددی در منابع مختلف از این واژه وجود دارد که از جمله آن ها می توان به این دو مورد اشاره کرد:

– تجارت الکترونیک یعنی انجام کلیه فعالیتهای تجاری با استفاده از شبکه های ارتباطی رایانه ای به ویژه اینترنت است. تجارت الکترونیک تجارت بدون کاغذ است و به وسیله آن تبادل اطلاعات خرید و فروش و اطلاعات لازم برای حمل و نقل کالاها و انجام مبادلات بانکی با سهولت و سرعت بیشتری انجام می شود. به عبارت دیگر تجارت الکترونیک نام گسترده ای از نرم افزارها و سیستم ها است که خدماتی نظیر جستجوی اطلاعات، مدیریت، تبادلات، بررسی وضعیت اعتبار، اعطای اعتبار، پرداخت به صورت آنلاین، گزارش گیری و مدیریت حساب ها را در اینترنت به عهده می گیرند .

– منظور از تجارت الکترونیک انجام مبادلات تجاری اعم از خرید و فروش و ارائه خدمات ( منظور خدمات رایگان و غیر رایگانی است که با هدف اقتصادی انجام می شود) در اینترنت است. به عبارت دیگر تجارت الکترونیک استفاده از هر نوع شبکه الکترونیک برای انجام مبادلات و داد و ستدهای تجاری و ارائه خدمات است.

شاید بتوان گفت بهترین تعریف از تجارت الکترونیک را دانشنامه آزاد ویکی پدیا داشته باشد که بیان دارد : تجارت الکترونیک (E-Commerce) فرایند خرید، فروش یا تبادل محصولات، خدمات و اطلاعات از طریق شبکه‌های کامپیوتری و اینترنت است.

انواع تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک انواع مختلفی دارد که از جمله آنها می توان به چند مورد ذکر شده در ذیل اشاره نمود:

– تجارت فروشنده با فروشنده، Business to Business یا B2B

– تجارت فروشنده با مصرف کننده ، Business to Consumer یا B2C

– تجارت مصرف کننده با مصرف کننده ، Consumer to Consumer یا C2C

– تجارت نقطه به نقطه ، Peer to Peer یا P2P

– تجارت فروشنده با سازمان Business to Administration یا B2A

– تجارت مصرف کننده با سازمان Consumer to Administration یا C2A

کسب و کار الکترونیکی

اما به موزات تجارت الکترونیک واژه ی کسب و کار الکترونیکی نیز تعریف شده که در پاره ای از مواقع با تجارت الکترونیک اشتباه گرفته می شود ، به طور کل کسب و کار الکترونیکی یکی از زیر مجموعه های فناوری اطلاعات بوده که در دهه گذشته رشد بالایی داشته است. برای کسب وکار الکترونیکی تعاریف متعددی مطرح شده که ما در زیر به متداول ترین آن می پردازیم:

کسب وکار الکترونیکی وسیله ای است که مسیر رسیدن بنگاهها به بازار را هموار می سازد .مسیری که مشتریان در آنجا اقدام به خرید کالا و خدمات می کنند.کسب و کار الکترونیکی به مفهوم کلی ،شامل به کار گیری فناوریهای جدید برای بر قراری ارتباطات زنجیره ای بین سازندگان ،فروشندگان ، عرضه کنندگان و به طور کلی ارایه دهندگان کالا و خدمات از یک سو و خریدار و مصرف کننده و یا به طور کلی مشتری از سوی دیگر است و نتیجه آن اتخاذ تصمیمات بهتر ، بهینه سازی کالا و خدمات ، کاهش هزینه ها و گشودن کانالهای جدید است. ولی تجارت الکترونیک به هر شکلی از نقل و انتقالات در تجارت اطلاق می شود که در آن طرفین از طریق الکترونیکی با هم در ارتباطند و نه از طریق نقل و انتقالات فیزیکی ، به عبارت دیگر، تجارت الکترونیک زیر بخشی از کسب و کار الکترونیک است، زیرا در کسب و کار الکترونیک ، شکل الکترونیکی کلیه فرایندهای از قبیل تولید، تحقیق و توسعه ، امور مالی ، مدیریت نیروهای انسانی ، پشتیبانی و تجارت مطرح است، در حالی که در تجارت الکترونیک تنها فرایند تجارت به صورت الکترونیک ، یک جز بنیادی از کسب و کار الکترونیک به حساب می آید . به طور کل به هر داد و ستدی که از طریق اینترنت انجام می شود تجارت الکترونیک وبه کسب و کارهایی که بخش و یا تمام آن در بستر اینترنت صورت میگیرد ، کسب و کار اینترنتی گفته میشود.

مزایای استفاده از تجارت الکترونیکی

به طور کلی مزایای استفاده از تجارت الکترونیکی را می‌توان به شش دسته تقسیم کرد که شامل :

– صرفه جویی در وقت و هزینه

– حذف نسبی واسطه ها

– افزایش قدرت انتخاب خریداران

– بستر ارتباطی مناسب

– پیدایش بازارهای جدید برای تولید کنندگان

– پیدایش مؤسسات اقتصادی نوپا

معایب استفاده از تجارت الکترونیکی

تعدادی از ازمهترین مشکلات این گونه تجارت به قرار زیر است:

– نگرانی از امنیت و حریم شخصی اطلاعات

– پیدایش دوباره واسطه‌ها

– دشواری یک استاندارد فراگیر و همه‌جانبه

– هزینه بالای اشتباه در محیط دیجیتالی و انواع مختلف تجارت الکترونیک تاثیر آن بر مشتریان و تامین‌کنندگان

تاریخچه تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک در ابتدا به ارسال سندهاى تجارى مانند سفارش هاى خرید یا صورت حساب هاى الکترونیکى اطلاق مى شد و بعدها با گسترش این صنعت واژه تجارت الکترونیکى به تجارت از طریق شبکه وب براى خرید کالا و خدمات گفته شد.اولین کسب و کارهاى الکترونیکى را مى توان در ۱۹۹۸ و در میان تعدادى از کسب و کارهاى معتبر در کشور آمریکا و اروپاى غربى شاهد بود. کسب و کارهایى که با راه اندازى وب سایت هایى ابتدایى شکل گرفت انواع مختلف تجارت الکترونیک و سپس توسعه یافت. در سال ۲۰۰۵، تجارت الکترونیکى در اکثر شهرهاى آمریکا، اروپا و آسیاى شرقى به سرعت توسعه و رواج یافت. عده اى معتقدند که قدمت تجارت الکترونیکى به پیش از پیدایش اینترنت کنونى بازمى گردد اما به دلیل هزینه هاى سنگین این سبک از تجارت، امکان استفاده از آن تا چند سال گذشته مختصراً در اختیار شرکت ها، بنگاه هاى تجارى و مؤسسات اقتصادى بود اما با فراگیرشدن اینترنت و امکان استفاده همه مردم ،این فرصت به دست آمد که ساختار تجارت الکترونیک تغییر کرده و از حالت اختصاصى خارج شده و به صنعتى در دسترس تبدیل شود .

تجارت الکترونیک در ایران

ایران در زمینه تجارت الکترونیک کشوری بسیار نوپا بوده و تا رسیدن به سطحی قابل قبول ، راه درازی در پیش دارد. ورود فناوری جدید در این زمینه ، نیازهای جدیدی را در پردازش و تبادل داده‌ها ، ابزارها و زیر ساختهای مناسب و همینطور پیاده سازی آن مطرح کرده است .

در حال حاضر، حجم تجارت الکترونیک در ایران حدود ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی بوده که این مبادلات بیشتر در حوزه آموزش الکترونیکی ، بلیط الکترونیکی، پرداخت بهای خدمات دولتی ، خرید کالا و خدمات توسط مصرف کنندگان و مبادله اسناد صورت می گیرد و بیشتر از نوع می باشد.B2C

برای توسعه تجارت الکترونیک در کشور ، ورود به بازارهای جهانی و عضویت در سازمانهایی نظیر سازمان تجارت جهانی، داشتن نظام بانکی کارآمد از الزامات اساسی به شمار می آید. بنابراین ، استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات در جهت ایجاد و توسعه بانکداری الکترونیک در نظام بانکی کشور حائز اهمیت است. اگرچه طی سالها برخی از روشهای ارائه خدمات بانکداری در نظام بانکی کشور رایج و مورد استفاده قرار می گیرد ، اما تا رسیدن به سطح کشورهایی که به نوعی پیشگام در صنعت تجارت و بانکداری الکترونیک هستند ، راهی طولانی در پیش است.ایجاد و توسعه بانکداری الکترونیک که به نوعی پایه و اساس ترویج تجارت الکترونیک می باشد ، مستلزم برخورداری از برخی از زیرساختهای مناسب اقتصادی و اجتماعی نظیر : شبکه های ارتباطی و مخابراتی مناسب ، امنیت تبادل اطلاعات ، زیرساختهای حقوقی و قانونی ، آمادگی فرهنگی جامعه ، است.

دلایل عدم رشد و رونق تجارت الکترونیک در ایران

اعتماد و امنیت

شاید یکی از مهم ترین عواملی که بتوان برای عدم رشد تجارت الکترونیک ایران نسبت به سایر کشورها متصور شد ، احساس عدم اعتماد و امنیت کاربران در برخورد با این نوع از معاملات است.

عدم اعتماد به این معنا که شاید برای یک کاربر تجربه ی خرید به صورت فیزیکی بسیار اطمینان بخش تر از خریدی است که تا زمان تحویل کالا هیچ تصویر واقعی از آن ندیده و نمی تواند آنطور که باید تحلیل های درست از خرید پیش رویش را انجام دهد ؛ بنابراین کاربر به این نوع خرید اعتماد نداشته و خرید سنتی را همچنان ارجح می داند ، از سویی احساس عدم امنیت کاربر به دلیل عدم پشتیبانی های درست ، در صورت عدم رضایت از جنس خریداری شده و یا خراب بودن آن و یا حتی بعضا تعویض کالا ، به دلیل دور بودن تولید کننده و دسترسی نداشتن به آن و همینطور احساس عدم امنیت در مورد درگاه های پرداخت الکترونیکی و ترس از ثبت نشدن خرید به دلیل تراکنش های ناموفق از جمله مواردی است که می تواند احساس عدم امنیت را در کاربران اینترنتی ایجاد کرده و به طبع آن جلوگیری در توسعه تجارت الکترونیکی نماید.عدم اعتماد به صحت و صداقت در اصول خرید فروش بنگاه های مجازی که کالا یا خدماتی را مورد معامله قرار می دهند از جمله این موارد است که در چند سال اخیر با احداث واحدی به اسم نماد الکترونیکی سعی در رفع آن شده است.

فرهنگ سازی

عدم سعی و تلاش به منظور فرهنگ سازی صحیح در مورد تجارت الکترونیک و اصول آن ، باعث شده است که عده ای یا این نوع تجارت را به عنوان شاخه ای از کسب و کار قبول نکرده و یا حتی اساساَ شناختی از آن نداشته باشند ، این مهم به این معنا است که اگر یک فرد برای مثال دارای سرمایه ای به منظور احداث یک کسب و کار است ، ترجیح می دهد این سرمایه را در کسب و کار فیزیکی یا به تعبیر این نوع افراد ( واقعی ) به کار بگیرد تا آن که کسب و کار الکترونیکی ایجاد کرده و به نوعی تجارت الکترونیک داشته باشد ، این واقعی ندانستن کسب و کار الکترونیکی در واقع قدمی به سمت عقب و مانعی برای پیشرفت در این زمینه است ، فرهنگ سازی صحیح و مناسب از طرق مختلف، قبیل رسانه ها و مدارس می تواند نقش به سزایی در تغییر این نوع نگرش داشته باشد.

زیر ساخت ها

با توجه به دسترسی قشر زیادی به اینترنت اما همچنان طیف گسترده ای از مردم از این نعمت برخوردار نیستند که این خود باعث شده است که پیشرفت تجارت الکترونیک در ایران با سرعت کمتری جاری باشد ، از سمتی ، عدم داشتن اینترنت پر سرعت خود کم تاثیر نبوده و بسیاری از کسب و کارهای الکترونیکی را تحت الشعا قرارداده است. بیان واژه ای به اسم زیرساخت فقط منوط به داشتن و یا نداشتن وسایل الکترونیکی و اینترنت پر سرعت نبوده ، سواد استفاده از این ابزارها از جمله مواردی است که در بحث زیرساخت ها قابل بحث می باشد . در مدارس و دانشگاه های بسیاری از کشور ها ، انواع زبان های برنامه نویسی چه به صورت واحد های اجباری و چه به صورت اختیاری در دسترس نوجوانان و جوانان قرار می گیرد ، که این خود می تواند از صرف هزینه های زیاد به منظور احداث بنگاه های تجارت الکترونیکی و در نتیجه آن رجوع به بنگاه های طراحی وب ، جلوگیری نماید .نظام بانکداری الکترونیکی کآرا که پیش تر در مورد آن توضیح داده شد ، از جمله موارد دیگر در بحث زیرساخت های مورد نیاز به منظور توسعه و رونق تجارت الکترونیک است. بنابراین بررسی وجود و یا عدم وجود زیرساخت ها هم در بعد فنی و هم در بعد علمی قابل بررسی است

استفاده نکردن از مشاوران فعال در این زمینه باعث شکست بسیاری از پروژه ها شده است ، طبیعی است که سه رکن مهم در داشتن یک کسب و کار الکترونیکی دخیل می باشد که عبارتست از: ایده ، دانش فنی ساخت ، داشتن علومی به منظور معرفی صحیح ( تبلیغات )، برندینگ ، بازاریابی و فروش ، بقا ، رقابت و توسعه کسب و کار . متاسفانه عدم اعتقاد به نقش افرادی به اسم مشاور به خصوص در زمینه تجارت الکترونیک که تمامی خدمات ذکر شده بالا را پوشش می دهند ، باعث شده یا توجهی به مشاوران نشده ویا در صورت استفاده ، حضور نابلدان در این مهم ، دلیل از بین رفتن این نقش به صورت بنیادی در تجارت الکترونیک شده ، که این خود می تواند عاملی برای شکست ها و یا رونق نداشتن هرچه بیشتر کسب و کارهای الکترونیکی بشود و در نتیجه تبلیغی سو در جهت مفید نبودن تجارت الکترونیک و به طبع آن عاملی برای عدم رشد آن باشد.

نتیجه گیری

تجارت الکترونیک، صرف نظر از تمامی برتری ها هنوز دارای نقاط ضعفی است. توانائی دسترسی به رایانه های شخصی و سرعت پائین نقل و انتقال اطلاعات برروی بستر اینترنت امکان دستیابی به پایگاههای اینترنتی را با مشکل مواجه می سازد و در نتیجه تاثیر این موارد، اثر تجارت الکترونیکی را کمرنگ می کند ولی با افزایش کاربران اینترنت و سهولت دستیابی به دنیای مجازی اینترنت ، تجارت الکترونیکی باعث تغییر در کیفیت زندگی شده و تلاش در راستای این مهم ایجاد هرچه بهتر شهرهای الکترونیکی را میسر خواهد نمود.

کسب‌وکار سنتی یا تجارت الکترونیک ؟ تفاوت ‌های اساسی بین کسب‌وکار سنتی و تجارت الکترونیک چیست ؟

اینترنت و تکنولوژی مانند خیلی چیزهای دیگر، سازوکار تجارت را با ظهور تجارت الکترونیک تغییر داده‌اند. بنابراین هر تجارتی صرفا تجارت نیست حتی اگر اصول خرید و فروش کالاها و خدمات را داشته باشد. بین تجارت الکترونیک و کسب‌وکار سنتی تفاوت‌هایی وجود دارد. شما به عنوان صاحب یک کسب‌وکار باید تفاوت‌های کسب‌وکار سنتی و تجارت الکترونیک را دریابید تا بتوانید از طریق هر دو کانال به طور موثر مدیریت و سود خود را افزایش دهید.

برای توسعه کسب‌وکار اینترنتی خود اهمیت مشاوره دیجیتال مارکتینگ را نادیده نگیرید!

کسب‌وکار سنتی چیست؟

کلمه تجارت می‌تواند معناهای مختلفی برای افراد مختلف داشته باشد اما به طور کلی کسب‌وکار سنتی مبادله کالاها یا خدمات به صورت حضوری یا رودررو است. این متداول‌ترین کاری است که همه ما انجام داده‌ایم؛ قدم زدن در یک فروشگاه، انتخاب یک کالا برای خرید، پرداخت مبلغ و خرید کالای مورد نظر. در خرید حضوری مشتری مجبور است با صاحب کسب‌وکار در تعامل باشد.

تجارت الکترونیک چیست؟

تجارت الکترونیک نوعی کسب‌وکار سنتی به شمار می‌آید، زیرا هنوز تبادل کالا در آن وجود دارد. تجارت الکترونیک هم مانند چیزهای دیگر الکترونیکی ساده و در دسترس است و با اشاره نوک انگشتان شما انجام می‌شود. دیگر نیاز نیست به طور دستی نامه بنویسید یا برای خرید کتاب مورد علاقه‌تان به کتاب‌فروشی مرکز شهر بروید و ۲۰ دقیقه به دنبال فضای پارک خودرو باشید. به لطف اینترنت و پروتکل‌های امنیتی که امکان انتقال ایمن داده‌ها را فراهم کرده، می‌توانید همه این کارها را به راحتی و از منزل خود انجام دهید.

تفاوت‌های اساسی بین کسب‌وکار سنتی و تجارت الکترونیک

درک تفاوت‌های کسب‌وکار سنتی و تجارت الکترونیک اهمیت زیادی دارد، زیرا هر کانال باید متفاوت مدیریت شود. بزرگ‌ترین تفاوت میان کسب‌وکار سنتی و تجارت الکترونیک، دسترسی است. در کسب‌وکار سنتی دستیابی و دسترسی به مشتریان فقط تا حدی است که دورترین مشتری فقط در ساعات کاری مشخص می‌تواند به فروشگاه شما مراجعه کند و خرید خود را انجام دهد. اما یک فروشگاه اینترنتی در تمام ایام سال حتی تعطیلات و در تمام ساعات شبانه‌روز در دسترس مشتریان است. همچنین دسترسی مشتریان شما دیگر محلی و منطقه‌ای نیست بلکه تبدیل به دسترسی ملی و احتمالا بین‌المللی نیز می‌شود.

علاوه بر دسترسی، ارتباط انسانی و ملموس بودن محصول برای مشتریان نیز در فهرست تفاوت‌های کلیدی قرار دارند. در کسب‌وکار سنتی، مشتریان می‌توانند با یک مشاور فروش ارتباط برقرار کنند و درباره یک کالای خاص از او سوال کنند. کالا را در دست خود بگیرند و آن را از نظر فیزیکی بررسی کنند و یا با یک محصول مشابه مقایسه کنند. سپس وقتی تصمیم به خرید گرفتند با کالای موجود از فروشگاه بیرون می‌روند.

در تجارت الکترونیک مشتریان هر دو امکان را از دست می‌دهند. گرچه هنوز هم می‌توان از انواع مختلف تجارت الکترونیک طریق گفت‌وگو (چت) در وب‌سایت یا بخش پرسش و پاسخ درباره محصول سوال بپرسید، اما هنوز با کسی رودررو صحبت نمی‌کنید و امکان دوم یعنی ملموس بودن محصول برای مشتریان به طور معمول امکان‌پذیر نیست. از آنجا که مشتریان نمی‌توانند موارد موجود در فروشگاه آنلاین شما را از نزدیک ببینند مهم است که توضیحات، مشخصات محصول، تصاویر یا فیلمی از محصول ارائه کنید تا آنها بهتر بتوانند کالای مورد نیاز خود را انتخاب کنند.

این فهرست تفاوت‌ها بین کسب‌وکار سنتی و تجارت الکترونیک می‌تواند ادامه داشته باشد اما دسترسی، ارتباط انسانی و ملموس بودن محصولات برای مشتریان بزرگ‌ترین تفاوت‌ها میان کسب‌وکار سنتی و تجارت الکترونیک محسوب می‌شود.

مزایا و معایب تجارت الکترونیک

با درک کامل برخی از تفاوت‌های اساسی بین کسب‌وکار سنتی و تجارت الکترونیک می‌خواهیم بررسی کنیم چگونه می‌توانیم برخی از تفاوت‌ها را به مزایا تبدیل کنیم و از بروز مشکلات جلوگیری کنیم.

مزایا

بزرگ‌ترین مزیت یک فروشگاه تجارت الکترونیک مربوط به امکان دسترسی است که در بخش قبل مقاله به آن پرداختیم. یک فروشگاه تجارت الکترونیک نه تنها به معنای واقعی کلمه همیشه در دسترس است بلکه مشتریان بیشتری را نیز به دست خواهد آورد، زیرا به لحاظ جغرافیایی به وجود مشتریانی که در نزدیکی فروشگاه یک کسب‌وکار سنتی زندگی، کار یا مسافرت می‌کنند محدود نیست.

یکی دیگر از مزیت‌های بزرگ یک فروشگاه آنلاین، هزینه کم ورود است. دیگر زمانی که تجارت الکترونیک فقط برای تجارت‌های بزرگ ملی قابل استفاده بود گذشته است. در حال حاضر خرده‌فروشان ابتدا فروش آنلاین را آغاز می‌کنند و پس از پیدا کردن مخاطبان خود و داشتن بودجه کافی برای اجاره فضای ایده‌آل برای کسب‌وکار خود اقدام می‌کنند.

انتقال از فروش سنتی به فروش آنلاین یا برعکس می‌تواند با کمی برنامه‌ریزی و تفکر پیشبردی بسیار آسان‌تر شود. اگر در حال حاضر یک کسب‌وکار سنتی دارید و به فکر راه‌اندازی فروشگاه تجارت الکترونیک هستید، مطمئن شوید که سیستم فروش شما می‌تواند با یک پلت‌فرم تجارت الکترونیکی ادغام شود تا مدیریت موجودی در هر دو کانال آسان‌تر شود. از طرف دیگر، اگر شما منحصرا یک خرده‌فروش آنلاین هستید و به فکر افتتاح فروشگاه افتاده‌اید، مطمئن شوید که پلت‌فرم تجارت الکترونیک شما گزینه‌ای از ادغام برای یک سیستم فروش دارد که می‌تواند مناسب تجارت شما باشد.

معایب

بزرگ‌ترین عیب یک فروشگاه تجارت الکترونیک نداشتن ارتباط حضوری با مشتری و در نتیجه عدم توضیح درباره ارزش کالاها و خدمات موجود برای مشتریان است. جایگزین کردن تعامل انسانی بین مشتری و فروشنده عملا غیرممکن است. خواندن توضیحات روی صفحه محصول یا نگاه کردن به تصاویر محصول برای شناخت آنچه به آن نیاز دارید همیشه به اندازه صحبت مستقیم با افراد مفید نیست.

بهترین راه‌حل برای حل این مشکل ایجاد یک فروشگاه آنلاین جذاب، آموزنده، کاربرپسند، مفید و پاسخگو برای مشتریان است. این کار نه‌تنها در وب‌سایت یا فروشگاه تجارت الکترونیک بلکه از طریق شبکه‌های اجتماعی و سایر رسانه‌ها نیز قابل انجام است.

یکی دیگر از معایب فروشگاه تجارت الکترونیک برای مشتریان، مدت انتظار از زمان سفارش محصول تا تحویل گرفتن آن است. این یک فرصت برای شما است که می‌توانید با ارائه پیشنهاد خرید بعدی به مشتریان آنها را از فکر کردن درباره زمان انتظار خرید فعلی‌شان بازدارید.

مزایا و معایب کسب‌وکار سنتی

کسب‌وکارهای سنتی هم درست مانند تجارت الکترونیک مزایا و معایبی دارند.

مزایا

بزرگ‌ترین عیب یک فروشگاه تجارت الکترونیک به عنوان بزرگ‌ترین مزیت یک کسب‌وکار سنتی شناخته می‌شود. در یک کسب‌وکار سنتی ارتباط انسانی و تعامل با مشتریان جریان دارد. شما فرصت دارید از لحظه‌ای که مشتریان وارد فروشگاه شما می‌شوند تا لحظه‌ای که از آن خارج شوند تجربه نهایی را برای آنها ایجاد کنید. بدیهی است این چیزی نیست که بتواند در خرید آنلاین تکرار شود.

مشتریان شما نیز با هیجان حاصل از خرید، در حالی که کالای خریداری‌شده را در دست دارند از فروشگاه شما خارج می‌شوند. آنها با انتخاب خرید حضوری، دیگر نیازی به انتظار کشیدن برای دریافت محصول ندارند.

معایب

بزرگ‌ترین نقطه ضعف کسب‌وکار سنتی این است که شما آنلاین نیستید! طبق اعلام مرکز تحقیقات پیو (Pew) از ۱۰ نفر آمریکایی ۸ نفر خریدار آنلاین هستند.

نقطه ضعف دیگر کسب‌وکار سنتی این است که هزینه فعالیت یک فروشگاه خرده‌فروشی به طور قابل توجهی بیشتر از فعالیت یک فروشگاه تجارت الکترونیک است. با داشتن یک کسب‌وکار سنتی هزینه‌های زیادی از جمله اجاره، خدمات شهری، بیمه، حقوق کارمندان، موجودی قابل توجه کالا برای نمایش در فروشگاه و… را باید تامین کنید.

شباهت‌های میان کسب‌وکار سنتی و تجارت الکترونیک

اولین و مهم‌ترین شباهت میان کسب‌وکار سنتی و تجارت الکترونیک همان‌طور که در ابتدای این مقاله اشاره کردیم این است که هر دو نوع تجارت، دارای اصول اولیه یکسان در خرید و فروش کالا یا خدمات هستند.

در فرآیند خرید و فروش، هیچ فروشنده‌ای بدون خریدار موفق نخواهد شد. یا بهتر است بگوییم هیچ تجارتی چه آنلاین یا سنتی بدون مشتری پیشرفت نخواهد کرد. مشتریان کلید موفقیت هر کسب‌وکاری هستند، بنابراین ارائه خدمات مشتریان بهتر به پیشرفت کسب‌وکار شما کمک می‌کند.

آمازون، غول تجارت الکترونیک بهترین نمونه برای خدمات مشتریان استثنایی است. این وسواس اعتبار آنهاست و بارها و بارها برای آن پاداش دریافت کرده‌اند.

چه کسی از راه‌اندازی یک تجارت الکترونیک سود می‌برد؟

واقعا هیچ مشکلی برای داشتن یک فروشگاه تجارت الکترونیک وجود ندارد. با یک فرآیند راه‌اندازی ساده می‌توانید موجودی فروشگاه سنتی خود را با فروشگاه تجارت الکترونیک خود همگام‌سازی کنید و به سرعت آنلاین شوید.

در این عصر دیجیتال، شما نمی‌توانید یک فروشگاه تجارت الکترونیک نداشته باشید. مشتریان بیشتری به صورت آنلاین خرید می‌کنند و تجارت الکترونیک هر سال نسبت به سال گذشته ۲۳درصد رشد می‌کند. این نرخ رشدی است که هر کسب‌وکاری می‌تواند به آن علاقه‌مند باشد.

فقط صاحبان کسب‌وکارها نیستند که از بازار تجارت الکترونیک بهره می‌برند بلکه مشتریان نیز از آن سود می‌برند. شما با داشتن یک وب‌سایت و فروشگاه تجارت الکترونیک در جست‌وجوی آنلاین به مشتریان کمک می‌کنید و خرید را برای آنها آسان می‌کنید.

نحوه کار سایت‌های تجارت الکترونیک

مانند هر چیز آنلاین، ابتدا باید یک پلت‌فرم تجارت الکترونیک یا سرویس میزبانی را انتخاب کنید. این انتخاب یک تصمیم مهم است زیرا این پلت‌فرم ستون اصلی فروشگاه آنلاین شما خواهد بود.

پس از انتخاب پلت‌فرم، باید قالبی را برای فروشگاه تجارت الکترونیک خود انتخاب کنید. دو قانونی که باید در طی فرآیند انتخاب مدنظر داشته باشید این است که اطمینان حاصل کنید که قالبی را انتخاب کرده‌اید که مخصوص تجارت الکترونیک طراحی شده است و همچنین طراحی آن responsive باشد یعنی متناسب با ابزار مورد استفاده کاربر نظیر گوشی همراه، تبلت و… باشد.

پس از انتخاب قالب، باید موجودی کالاها را سازماندهی کنید، امکان پرداخت آنلاین را فراهم کنید و سیستم تجزیه و تحلیل داده‌ها را تنظیم کنید تا بتوانید از عملکرد کسب‌وکار آنلاین خود مطلع انواع مختلف تجارت الکترونیک شوید. وقتی همه این کارها را انجام دادید، سایت تجاری شما آماده فعالیت است. به دنیای تجارت الکترونیک خوش آمدید!

ارائه مدل توسعه‌یافته تأثیر عامل فرهنگ الکترونیکی در تنظیم بازار و قیمت‌گذاری کالا و خدمات

در پژوهش حاضر، به مدل سه­بعدی اثربخشی تجارت الکترونیک در تنظیم بازار و قیمت­گذاری کالا و خدمات، نگاهی اجمالی شده است. این مدل، بر اساس مفاهیم ریاضی و با استفاده از ماتریس­ها توسعه­یافته است و نشانگر تأثیرگذاری تجارت الکترونیک، از طریق پنج عامل «دولت الکترونیک»، «قوانین و مقررات تجارت الکترونیک»، «فرهنگ استفاده از انواع مختلف تجارت الکترونیک تجارت الکترونیک»، «ابزارهای بازاریابی الکترونیک» و «فناوری­های تجارت الکترونیک در تنظیم بازار و قیمت­گذاری کالا و خدمات» در ایران است. همچنین با استفاده از داده­های مدل فوق و مدل ابعاد فرهنگی هافستد به ارائه مدلی با تأکید بیشتر بر نقش عامل «فرهنگ استفاده از تجارت الکترونیک» در تنظیم بازار و قیمت­گذاری کالا و خدمات پرداخته می­شود. پژوهش حاضر، از منظر هدف، از نوع تحقیقات توسعه­ای و کاربردی است و از منظر روش­شناسی، از انواع پژوهش‏های توصیفی از شاخۀ همبستگی است. یافته­های پژوهش نشان می­دهند که فرهنگ استفاده از تجارت الکترونیک، نقشی بنیادین در تنظیم بازار و قیمت­گذاری کالا و خدمات ایفا می­کند که این نقش با سنجش فرضیه­های طرح­شده و تحلیل رابطۀ عامل فرهنگ با سایر عوامل مدل مشخص می­شود.

کلیدواژه‌ها

• تجارت الکترونیک
• تنظیم بازار
• قیمت‌گذاری
• فرهنگ الکترونیکی
• مدل فرهنگی هافستد
• نظریه رفتار برنامه‌ریزی‌شده

عنوان مقاله [English]

DESIGNING A DEVELOPED MODEL FOR EFFECTIVNESS OF E-CULTURE FACTOR IN MARKET REGULATION AND PRICING GOODS AND SERVICES

نویسندگان [English]

• shirin osouli ghareh aghaji 1
• Ali Sanayei 2
• Mohammadreza Saeedabadi 3

1 Ph.D. Candidate, Shakhes Pajouh Research Institute, Isfahan, Iran

2 Full Professor, Head of Management Research Institute, University of Isfahan, Isfahan, Iran

3 Assistant Professor, Faculty of World Studies, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

This paper begins with addressing the effectiveness of E-commerce three dimensional model in regulating market and commodity and services pricing. The said model has been designed and developed by mathematical concepts and various matrix. The model shows how effective E-commerce is through five factors of E-government, E-commerce laws and regulations, E-culture, E-marketing tools and E-commerce technologies in regulating market and commodity pricing in Iran.
The paper then, shedding light on the data collected from the above mentioned model and applying Hofstede model of cultural dimensions, will focus on the role of culture in using E-commerce in regulating market and commodity and services pricing.
This research is an applied and developmental one and from the methodological point of view is descriptive using the combination of field study and survey methods. The data achieved by this research approves how culture of using E-commerce is playing a fundamental role in regulating market and commodity and services pricing.
The outcome of the research انواع مختلف تجارت الکترونیک has been tested based on different hypothesis presented and according to analysis of links between the factor of culture and other factors

کلیدواژه‌ها [English]

• Key words: E-commerce
• market regulation
• Pricing
• E-culture
• Hofstede model
• Ajzen theory of planned behavior

اصل مقاله

هر فناوری پیشرفته­ای می‌تواند تهدیدات و فرصت­های جدیدی را برای سازمان­ها پیش بیاورد. تغییر در فناوری، تغییر در قانونمندی­های بازرگانی بنگاه­ها و متحول‌ساختن سیستم­های سازمانی و اجتماعی را درپی­دارد. فناوری­ اطلاعات پشرو فناوری­های جدید در سه شاخص سرعت، دقت و هزینۀ فعالیت­ها می­تواند تأثیرگذار باشد (صنایعی، 1381). امروزه دگرگونی­های ناشی از پیشرفت در علوم مختلف و فناوری­ها، زندگی انسان­ها را در ابعاد مختلف ازجمله اقتصاد متحول و پیچیده ساخته است. این پیچیدگی­ها موجب بروز حالت نامتعادل در نظامات اقتصادی و بازارها شده است. بحث تنظیم بازار و سیاست‌های اعمال­شده برای توازن بازار در کشورهای درحال­توسعه، از جمله ایران، که نبودِ توازن و تعادل پایدار در بازار آنان بیشتر است و دخالت دولت در بازار؛ برای برقراری تعادل عرضه و تقاضا و ثبات قیمت‌ها نیز بیشتر است، اهمیت ویژه‌ای دارد. برای استفاده مناسب از این فناوری جدید، نیازمند کسب سریع اطلاعات و اندوختن دانش و همچنین تحکیم شایستگی­های خود در شرایط رقابتی­شدن و جهانی­شدن هستند. بنابراین، به­کارگیری اینترنت و فناوری‌های الکترونیکی و شناسایی عوامل تأثیرگذار تجارت الکترونیک در هر کشور، چالش مهم سازمان­هاست. در پژوهشی که درباره نقش تجارت الکترونیک در تنظیم بازار و قیمت­گذاری کالا و خدمات انجام شده­است، مدلی چندبعدی بر اساس مفاهیم ریاضی و ماتریس­های سه­بعدی به­دست آمده که نشان می­دهد که تجارت الکترونیک از طریق پنج عامل «دولت الکترونیک»، «قوانین و مقررات تجارت الکترونیک»، «فرهنگ استفاده از تجارت الکترونیک(فرهنگ الکترونیکی)»، «ابزارهای بازاریابی الکترونیک» و «فناوری­های تجارت الکترونیک»، در تنظیم بازار و قیمت­گذاری کالاها و خدمات در ایران مؤثر است (اصولی [1] ، 2015).یکی از تأثیرگذارترین عوامل این مدل، «فرهنگ الکترونیک» است که در این مقاله تلاش شده است تا با استفاده از ویژگی­های تجارت الکترونیک، نگاهی دقیق­تر به نقش این نوع فرهنگ در تنظیم بازار و قیمت­گذاری کالا و خدمات افکنده شود.

2- بیان و ضرورت مسئله:

بررسی­های محقق در مصاحبه با خبرگان و مطالعات میدانی و آنلاین در فضای کسب­و­کار ایران نشان می­دهد که بخش عمده­ای از بازار ایران، با فرهنگ فروش سنتی اداره می‌شود (شهروند،1394) و (معاونت برنامه­ریزی وزارت بازرگانی، 1389). همین امر موجب بی­تمایلی مردم به خرید از طریق اینترنت شده است. اجبار مردم به انجام کارهای بانکی با اینترنت در آشناکردن آنها با فرهنگ استفاده از اینترنت تأثیر زیادی دارد. وجود فرهنگ استفاده از اینترنت در نسل جوان، موجب موفقیت طرح ثبت‌نام کنکور سراسری اینترنتی شده است. قانون مناسب تجارت الکترونیک می‌تواند حس اعتماد را به خریدار و فروشنده بدهد و مانع تقلب از فروش آنلاین شود. مردم تا حد زیادی از خرید اجناس کمیاب، جدید و لوکس با اینترنت استقبال می‌کنند. فرهنگ غلط و نهادینه­شده عبور از فیلترینگ و تمایل مردم به خرید کالاهای غیرمجاز موجب بی­اثر شدن برخی از قوانین تجارت الکترونیک شده است. رونق استفاده از تلفن­های هوشمند و برخی رفتارهای خاص مردم ایران در پنهان­کاری موجب گسترش استفاده از گوشی‌های دارای قفل با اثر انگشت شده است و برخی عادات رفتاری دیگر مانند تمایل به خرید از فروشگاه­های بزرگ و توجه به توصیه­های دیگران در خرید کالاها سبب بی­تمایلی برخی از کاربران به خرید اینترنتی می­شود.

موارد ذکرشده، همگی بخشی از فرهنگ استفاده از تجارت الکترونیک است که می­تواند در تنظیم بازار و قیمت‌گذاری کالا و خدمات نقش ایفا کند. این پژوهش، نخست به بررسی عوامل اصلی سازندۀ تجارت الکترونیک در فضای ایران پرداخته است که بیشترین تأثیر را در تنظیم بازار دارند. عواملی که در این پژوهش بررسی و مطالعه شده­اند، همگی با ویژگی­های فرهنگی و اجتماعی مردم ایران و بازار ایران (اصناف منتخب اتحادیه­های رایانه و موبایل و پوشاک و مواد غذایی در استان­های منتخب) منطبق است.

با توجه به اینکه در مورد نقش فرهنگ در تجارت الکترونیک در ایران تحقیقات اندکی انجام شده است، ضرورت انجام بررسی­های دقیق­تر بر روی عامل فرهنگ و ارائه مدلی توسعه­یافته بر اساس این عامل و همچنین با استفاده از نظریه­های معتبر در این زمینه احساس می­شود.

3- مبانی نظری:

مفاهیم به­کاررفته در این مقاله به­صورت خلاصه در زیر تعریف می­شود:

3-1 تجارت الکترونیک: صنایعی (1381)، تجارت الکترونیکی­ را انجام مبادلات تجاری در قالب الکترونیک­ تعریف می­کند. همچنین از دیدگاه زرگر (1380)، تجارت الکترونیک عبارت است از تمام ابعاد و فرآیند بازار که بتوان با اینترنت و تکنولوژی وب انجام داد. از دیدگاه اتحادیه اروپا [2] (2001). تعریف تجارت الکترونیک، عبارت است از: انجام تجارت به­صورت الکترونیک و هر شکلی از مبادله تجاری که در آن طرفین ذینفع به­جای تبادلات فیزیکی یا تماس مستقیم فیزیکی، به صورت الکترونیکی تعامل کنند.

3-2 تنظیم بازار: تنظیم بازار، به­معنای دخالت دولت در اقتصاد با ابزارهای غیرقیمتی نظیر سهمیه، کنترل‌های انحصاری، اطلاعات مشتریان (مثل برچسب) و استانداردهای کیفی محصولات است. تامسون [3] (1998)، همچنین بر طبق تعریف دانشنامۀ مدیریت دانشگاه پنسیلوانیا [4] (2009) یک بازار تنظیم­شده بازاری است که دولت در آن کنترل نیروهای عرضه­کننده و تقاضاکننده را در اختیار دارد و در صورت­ نیاز می‌تواند قیمت­ها را تعیین کند.

3-3 قیمت‌گذاری: از نظرکاتلر، [5] قیمت عبارت است از ارزشی که مشتریان احتمالاً برای محصول یا خدمتی قائل می­شوند. به­طورساده، قیمت‌گذاری­ یعنی تعیین قیمت برای کالا یا خدمت. قیمت‌گذاری، فعالیتی است که باید تکرار شود و فرایندی مداوم و پیوسته محسوب می‌شود (شیپلی [6] ،2001).

3-4 فرهنگ استفاده از تجارت الکترونیک (فرهنگ الکترونیکی): فرهنگ یا تمدن به مفهوم قوم­نگاری عام خود، مجموعه پیچیده‌ای مشتمل بر معارف، معتقدات، هنر، حقوق، اخلاق، رسوم و تمامی توانایی‌ها و عاداتی است که بشر در جایگاه عضوی از جامعه اخذ می­کند (تایلور [7] ، 1871). فرهنگ الکترونیکی را افزایش استفاده از محصولات الکترونیکی ازسوی افراد در زمینه­های مختلف تعریف می­کنند (پاتل [8] ، 2005) فرهنگ الکترونیکی یک فرهنگ رسانه‌ای جدید و پدیده­ای چندلایه و پیچیده شناخته می‌شود که به لطف ارتباطات گسترده و در دسترس بودن آن، هر روز اهمیت بیشتری می‌باید. (کولار [9] ، 2003)

3-5 مدل هافستند: ابعاد فرهنگی هافستد [10] (1980) مؤثرترین نظریه علوم اجتماعی در زمینه فرهنگ شناخته شده است (نوکاتا [11] 2001). تأکید این مدل بر داده­هایی است که در مورد الگوهای تفکر، احساس و چگونگی عملکرد کارمندان یک سازمان بین‌الملل استوار است. در این مدل، فرهنگ دارای پنج بعد است. این ابعاد عبارت‌اند از: پرهیز از ابهام، فاصله قدرت، ز­ن سالاری -مردسالاری، نگرش بلند مدت و کوتا­ه­مدت، فردگرایی – جمع­گرایی.

3-6 نظریۀ رفتار برنامه‌ریزی­شده: آجزن [12] ،(1991) نظریۀ رفتار برنامه­ریزی­شده را مطرح کرد. این مدل وقوع یک رفتار ویژه را پیش­بینی می‌کند؛ مشروط بر اینکه فرد قصد انجام آن را داشته باشد. طبق این مدل، انواع مختلف تجارت الکترونیک انواع مختلف تجارت الکترونیک قصد انجام یک رفتار با سه عامل شامل نگرش نسبت به رفتار هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری درک­شده، پیش­بینی می‌شود. نگرش نسبت به رفتار یعنی اینکه رفتار مورد نظر تا چه حد نزد فرد مطلوب، خوشایند، مفید یا لذت­بخش است؛ که به قضاوت فرد در مورد اثرات و پیامدهای رفتار بستگی دارد. منظور از هنجارهای ذهنی مقدار فشار اجتماعی درک­شدۀ فرد برای انجام رفتار و به­عبارتی بازتاب تأثیر و نفوذ اجتماعی بر فرد است و کنترل رفتاری درک­شده، درجه­ای از احساس فرد است که تا چه حد انجام­دادن یا ندادن یک رفتار در اختیار و ارادۀ اوست. کنترل رفتاری درک­شده مستقیم و غیرمستقیم از طریق قصد، ممکن است بر رفتار تأثیر بگذارد.

4- پیشینه پژوهش:

همان­گونه که در بالا اشاره شد، توسعۀ فرهنگ تجارت الکترونیک، یکی از الزامات تحقق رشد تجارت الکترونیک بوده و مقوله­ای است که پرداختن به آن، یک محرک توسعه تجارت الکترونیک محسوب می­شود. در کشور ما نیز تحقیقاتی درباره توجه و تمرکز بر مسئله فرهنگ در تجارت الکترونیکی به انجام شده است. رحیم‌نیا و همکاران(1392)، در پژوهش خود با عنوان «ارائه چارچوبی برای فرآیند اعتمادآفرینی الکترونیک و توسعه تجارت الکترونیک»، به این مسئله پرداخته­اند. در این پژوهش، اعتماد مشتری، عامل اصلی موفقیت تجارت الکترونیک در نظر گرفته شده است و مشخص شد پیشرفت سریع تجارت الکترونیک در اواخر دهه 90، منجر به توسعه تحقیقات در زمینه اعتماد‌آفرینی در تجارت الکترونیک شده است. مقدسی و بقائی(1385)، ارائه یک مدل سه­بعدی از چالش­های پیاده‌سازی تجارت الکترونیک در ایران بررسی کرده­اند که در آن چالش­های پیاده­سازی تجارت الکترونیک را در سه دسته فنی، فرهنگی- اجتماعی و مدیریتی جای داده و براساس­آن، سه فرضیه طراحی کرده­اند. کفاش­پور و دهنوی (1389)، در پژوهشی با عنوان «تأثیر فرهنگ بر تجارت الکترونیک» به بررسـی تـأثیر فرهنـگ ملـی ایـران، بـر رفتارکاربران به هنگام استفاده از تجارت الکترونیک، بر مبنای مدل فرهنگ ملی هافستد پرداخته‌اند و تأثیر متغیّرهای مدل را بر رفتار کاربران تجارت الکترونیک در ایران شناسایی کرده­اند. نتایج این تحقیق نشـان می‌دهد که پرهیـز از ابهـام و جمـع­گرایی دو عامل مهمی هستند که بر رفتار کاربران تجارت الکترونیک تأثیرگذار است و نسبت بین پرهیز از ابهام و تجارت الکترونیک منفی است. السعید و هون [13] (2005) در تحقیقی با عنوان «فرهنگ و تجارت الکترونیک» به شناسایی و بررسی عوامل فرهنگی مؤثر بر جذابیت و خرید از وب­سایت­ها در کشور مصر پرداخته­اند و در نهایت عامل آشنایی با برند و جذابیت ظاهری را، عوامل مهم ارزیابی کرده­اند. پائولو و شای [14] (2002)، در تحقیقی بر روی فرهنگ­های مختلف با استفاده از نظریۀ رفتار برنامه‌ریزی‌شده، به بررسی عوامل مؤثر بر انتخاب­ افراد در آمریکا و چین پرداخته­اند و نتیجه گرفته­اند که تفاوت‌های فرهنگی در انتخاب نوع و روش­های استفاده از تجارت الکترونیک مؤثر است.

5- روش شناسی پژوهش

نوع پژوهش حاضر، توسعه تحقیقات کاربردی است. باتوجه به اینکه در این پژوهش، به توصیف و مطالعه داده­ها می­پردازد، روش تحقیق توصیفی است. باتوجه به اینکه محقق درصدد تعیین رابطه از طریق همبستگی است، پژوهش از توع تحلیلی است. همچنین از نرم‌افزارهای آماری STATISTICA 10.2، SPSS 20.0 و LISREL 8.8 در آنالیز نتایج استفاده شده است. باید گفت که روش تجزیه و ­تحلیل اطلاعات، کمّی است.

6- برآورد حجم نمونه تحقیق

براساس تجربه کاری چندین ساله محقق که یکی از مدیران نظام صنفی رایانه‌ای کشور و استان خراسان رضوی بوده است و اشرافی که بر قلمرو مکانی تحقیق داشته است، جامعه آماری پژوهش شامل تمام مدیران تصمیم‌گیر و فروشندگان سه صنف خدمات آی‌تی، مواد عذایی و پوشاک است. کسانی که آشنا به مباحث تجارت الکترونیک هستند و در یکی از سطوح تولید، توزیع و پخش، خدمات و پشتیبانی مشغول به فعالیت بوده­اند. واضح است که با توجه به وضعیت و ماهیت درونی چارچوب جامعه آماری یادشده، امکان طبقه‌بندی جامعه به دو گروه کاملاً مجزا و همگن وجود دارد و می‌توان هریک از دو سطح مدیریتی و نظارتی را از یک­سو و سطح خدمت‌رسانی و فروشندگی را از سوی دیگر، در مقام طبقه‌های جامعه آماری در نظر گرفت. با این هدف، پس از هماهنگی و اخذ مجوزهای لازم از واحدهای ذیربط، گزارش‌های آماری و برخی بانک‌های اطلاعاتی مورد نیاز براساس تعریف جامعه آماری دریافت شده است، که این آمار مشخص می­سازد که کل اعضای واحدهای تشکیل‌دهنده جامعه 14578 نفر هستند که از این تعداد 128 نفر (معادل با 01درصد) در طبقه مدیران و تصمیم‌گیران و 14450 نفر (معادل با 99درصد)، در طبقه فروشندگان و خدمت‌رسانان قرار می‌گیرند و در نهایت دو طبقه نمونه با شیوه‌ نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی و بهره‌گیری از تخصیص متناسب به شرح آنچه در ادامه می آید، انتخاب می­شود:

- حجم نمونه گردآوری شده رده مدیران و تصمیم‌گیران اصناف و بازار (نهایی)

- حجم نمونه گردآوری­شده ردۀ فروشندگان و خدمت رسانان اصناف و بازار (نهایی)

همچنین در این تحقیق برای اطمینان از روایی تحقیق، نظر کارشناسان فن نیز دریافت شده­است و پایایی این پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ، مطابق جدول زیر تأییده می­شود (سؤالات مربوط به فرهنگ الکترونیک).