بازار پایه فرابورس و قوانین آن چیست؟

در این مقاله تلاش کردیم فرق بورس با فرابورس را توضیح دهیم. با مقایسه تفاوت‌های بین بورس و فرابورس می‌توان به مزایا و معایب هر یک پی برد. امیدواریم مطالب ارائه شده در این مقاله برای شما مفید بوده باشد.

همه‌چیز در مورد تابلوهای بورس و فرابورس

در مقاله آشنایی با تابلو معاملاتی، اجزا تابلو معاملاتی هر سهم را به شما معرفی کردیم و گفتیم که هر بخش از این تابلو چه چیزی را نشان می‌دهد. تنها قسمتی که درباره آن توضیحات جامعی ارائه نشد، نوع بازاری بود که سهام شرکت در آن پذیرفته شده بود. در این مقاله قصد داریم راجع‌به انواع تابلوهای بورس و فرابورس و بازارهای مختلف آن صحبت کنیم.

بازار مالی چیست؟

اگر بخواهیم توضیحی کلی در ارتباط با بازارهای مالی بدهیم، می‌توان گفت که بازار مالی، بازاری است که در آن دارایی‌های مالی مثل اوراق بهادار و. معامله می‌شوند. این بازارها شرایطی را فراهم می‌کنند تا افراد بتوانند اوراق بهادار خود، مثل سهام شرکت‌های مختلف را در این بازار به‌فروش برسانند و یا در ازای پرداخت پول، صاحب قسمتی از سهام یک شرکت شوند. در حقیقت این بازارها نقش یک رابط و یا واسطه را بین خریداران و فروشندگان ایفا می‌کنند و الزاما مکانی فیزیکی نیستند و می‌توانند به‌صورت یک شبکه اینترنتی نیز باشند. در ادامه ابتدا به معرفی بازار سرمایه و انواع آن می‌پردازیم سپس شرایط پذیرش در تابلوهای بورس و فرابورس را بررسی می‌کنیم.

بازارهای مالی (بورس و فرابورس)

بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه یکی از بازارهای مالی است که خود به چند نوع بازار مختلف طبقه‌بندی می‌شود. سهام شرکت‌ها با توجه به وضعیت مالی، صورت‌های مالی، میزان نقدشوندگی و. هر کدام در بازاری متفاوت معامله می‌شوند و نماد آن‌ها در یکی از تابلوهای بورس یا فرابورس پذیرفته می‌شود. شرکت‌هایی که وارد بازار سرمایه می‌شوند، معمولا توسعه‌یافته هستند و از درجه اعتبار بالایی برخوردارند.

یکی از بازارهای معروف در ایران بازار بورس اوراق بهادار است که شرکت‌ها برای ورود به آن و پذیرش در تابلوهای بورس باید ویژگی‌ها و شرایط خاصی داشته باشند، بنابراین تمامی شرکت‌ها نمی‌توانند به آسانی وارد این بازار شوند. برای سایر شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس را ندارند، بازار فرابورس طراحی شده است؛ تا آن‌ها نیز از مزایای بازار سرمایه محروم نمانند.

فرابورس ایران ساختاری مشابه به بازار بورس دارد و تنها شرایط پذیرفته‌شدن شرکت‌ها در آن آسان‌تر است. این بازار نیز همانند بورس منجر به تامین نقدینگی شرکت‌ها با هزینه کم و هدایت پول‌های خرد و کلان به محل‌هایی مناسب برای سرمایه‌گذاری می‌شود. به‌طور کلی وجود این دو بازار منجر به گسترش بازار سرمایه ایران می‌شود.

مزایای پذیرش شرکت‌ها در بورس و فرابورس

پذیرش شرکت‌ها در این بازارها دارای مزایای مختلفی است. تامین مالی آسان و ارزان، افزایش نقد‌شوندگی، نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان، سریع و کم هزینه، شفافیت و اعتبار قیمت سهام بر اساس مبادله در این بازارها از مزایای پذیرفته شدن در این بازارها است.

از دیگر مزایای پذیرفته شدن در بازار‌های مالی می‌توان به بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده‌تر تسهیلات بانکی، اطلاع‌رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه، معرفی شرکت و محصولات به‌طیف وسیعی از اقشار جامعه، افزایش اعتبار شرکت و پذیره‌نویسی و انتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده اشاره کرد. شرکت‌های فعال در فرابورس از معافیت مالیاتی نیز برخوردارند.

در ادامه به توضیح بهتر این دو بازار و تابلوهای معاملاتی آن‌ها می‌پردازیم.

بورس چیست؟

در واقع بورس بازاری است که در آن دارایی‌های مختلف معامله می‌شوند و بسته به نوع دارایی‌هایی که در آن معامله می‌شوند، نام‌های متفاوتی به خود می‌گیرند. در کشور ما علاوه‌بر بورس اوراق بهادار، بورس کالا نیز وجود دارد که در آن کالاهایی خاص مثل زعفران و زیره سبز معامله می‌شوند. در ادامه هر‌جا که از واژه بورس استفاده شد، منظورمان بورس اوراق بهادار است.

در ایران به بازاری که در آن اوراق بهادارِ شرکت‌های مختلف معامله می‌شوند بورس گفته می‌شود. در واقع این بازار پس‌اندازها و سرمایه‌های مالی خرد و کلان مردم را جمع می‌کند و از آن‌ها برای تامین مالی طرح‌های بزرگ اقتصادی استفاده می‌کند. شرکت‌ها برای پذیرش در بورس باید شرایط خاصی داشته باشند و هر شرکتی نمی‌تواند وارد این بازار شود.

شرکت بورس اوراق بهادار ایران، دارای دو بازار اول و دوم است. پذیرش سهام شرکت‌ها در بورس، صرفا در یکی از تابلوهای بازار اول یا بازار دوم صورت می‌گیرد. شرکت‌هایی که قصد دارند سهام آن‌ها در یکی از تابلوهای بازار اول یا دوم معامله شوند، باید تقاضای پذیرش خود در تابلو اصلی یا فرعی بازار اول یا دوم را به بورس ارائه نمایند. شرکت‌ها از جنبه‌های مختلف بررسی می‌شوند و در صورت دارا بودن شرایط لازم، نماد آن‌ها در یکی از تابلوهای بورس ثبت می‌شوند. در‌صورتی که شرکت شرایط پذیرش در هیچ کدام از این بازارها را نداشت، ممکن است در بازار فرابورس پذیرفته شود.

برای بررسی این‌که چه شرکت‌هایی در بازار اول جای می‌گیرند، بورس اوراق بهادار، شرکت‌ها را از نظر میزان فعالیت و کارایی، میزان نقد‌شوندگی و همچنین میزان سرمایه مورد بررسی قرار می‌دهد و شرکت‌هایی که در این بررسی‌ها وضعیت بهتری نسبت به سایرین داشته باشند، در بازار اول جای می‌گیرند. سایر شرکت‌ها که امتیاز مناسبی در این فاکتورها کسب نکنند در بازار دوم جای می‌گیرند. بازار اول خود دارای دو تابلو اصلی و فرعی است، که در ادامه آن‌ها را توضیح خواهیم داد.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلوی اصلیِ بازار اولِ بورس

یکی از شرایطی که شرکت‌ها برای پذیرش در این تابلو باید داشته باشند مربوط به سابقه فعالیت آن‌ها است. یعنی یک شرکت تازه تاسیس نمی‌تواند وارد این تابلو شود، این شرکت‌ها باید حداقل 3 سال سابقه فعالیت داشته باشند و حداقل میزان سرمایه ثبت شده آن‌ها 1000 میلیارد ریال باشد.

وضعیت مالی شرکت‌ها یک عامل بسیار مهم برای جایگیری در این تابلو است، شرکت‌هایی در این تابلو جای می‌گیرند که سیستم حسابداری آن‌ها به لحاظ مالی و محاسبه بهای تمام شده، مطلوبیت داشته باشد. از دیگر ویژگی‌هایی که این شرکت‌ها باید داشته باشند، این است که فاقد زیان انباشته باشند و حداقل در سه دوره متوالی سود‌آور بوده باشند.

نسبت حداقل حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌های این شرکت‌ها باید 30 درصد باشد. یعنی 30 درصد دارایی‌ها متعلق به صاحبان سرمایه باشد. صورت‌های مالی آن‌ها فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد، یعنی صورت‌های مالی شفافیت داشته باشند و هیچ ادعایی نسبت به صورت‌ها وجود نداشته باشد. این صورت‌ها باید به تایید حسابرس معتمد سازمان بورس رسیده باشند و هیچ محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل وجود نداشته باشد.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلوی فرعیِ بازار اولِ بورس

پذیرفته شدن در تابلوی فرعی نسبت به پذیرفته شدن در تابلوی اصلی شرایط راحت‌تری می‌خواهد. مواردی که در این قسمت با موارد تابلوی اصلی متفاوت است، تنها مربوط به میزان سود‌آوری شرکت است. شرکت باید حداقل در دو دوره متوالی سودآور باشد و حداقل سرمایه ثبت شده آن در تابلو فرعی باید معادل با 500 میلیارد ریال باشد. شرکت‌هایی با میزان سرمایه کمتر در هیچکدام از این تابلوها جای نمی‌گیرند. میزان شناوری سهام این شرکت‌ها نیز مهم است و اگر از 15 درصد کمتر باشد در این تابلو جای نمی‌گیرند.

این شرکت‌ها باید یک سیستم حسابداری مناسب انتخاب کنند که مورد تایید سازمان بورس باشد و بازار پایه فرابورس و قوانین آن چیست؟ در صورت‌های مالی آن‌ها، حداقل نسبت حقوق‌صاحبان سهام به کل دارایی‌ها برابر با 20 درصد باشد. باقی شرایط همانند، شرایط پذیرفته شدن در تابلوی اصلی است.

تابلوهای بورس اوراق بهادار

شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس را ندارند، در فرابورس پذیرفته می‌شوند. شرکت‌هایی که قبلا در بازار اول و دوم بورس فعالیت داشتند،با گذر زمان و از دست دادن شرایط خود، دیگر در این بازارها جای ندارند و وارد فرابورس می‌شوند و حتی می‌توانند در بازارهای مختلف فرابورس جابجا شوند. بازار فرابورس شامل 5 تابلو معاملاتی (بازار) متفاوت است که تقسیم‌بندی آن را در شکل زیر می‌بینید. شرایط پذیرش در هر‌کدام از این تابلوها متفاوت با دیگری است.

فرابورس چیست؟

فرابورس همانند بورس، بازاری برای معاملات اوراق بهادار است که با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار است. این بازار ساختاری شبیه به بورس دارد و به منظور گسترش بازار سرمایه کشور بوجود آمده است. شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس را ندارند در بازارهای مختلف فرابورس پذیرفته می‌شوند، چون این بازار از شرایط و الزامات کمتری برای پذیرش برخوردار است. فرابورس از 5 بازار مختلف تشکیل شده است. پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و دوم انجام می‌شود. در بازار سوم که به آن بازار عرضه نیز می‌گویند معاملات خاصی مثل معاملات بلوکی انجام می‌شود، این بازار جهت عرضه یک‌جا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار استفاده می‌شود. پذیرش سایر اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهای مالی نوین صورت می‌گیرد.

آخرین بازار فرابورس بازار پایه نام دارد که خود دارای سه تابلو با رنگ‌های مختلف است.

بازار پایه چیست؟

شرکت‌هایی که مشمول ثبت نزد سازمان بورس اوراق بهادار بوده‌اند اما امکان پذیرش در یکی از تابلوهای بورس و 4 تابلو دیگر فرابورس را نداشتند در یکی از تابلوهای بازار پایه معامله می‌شوند. پایین‌ترین سطح بازار فرابورس بازار پایه است و ساده‌ترین شرایط برای عضویت را دارد.

شرکت‌هایی که در این بازار معامله می‌شوند معمولا صورت‌های مالی شفافی ندارند و از ریسک و نوسان بالایی برخوردارند، ولی با این حال برای برخی از سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر جذاب هستند.

تغییرات قوانین تابلوهای بازار پایه

بازار پایه قبلا دارای 3 تابلو با نام‌های الف، ب و ج بود و دامنه نوسان گسترده‌ای داشت و در یک روز می‌توانست بین منفی 10 درصد تا مثبت 10 درصد نوسان کند. یعنی چیزی معادل 20 درصد نوسان در طی یک روز معاملاتی. دامنه نوسان بالا منجر‌به این شده بود تا نوسان‌گیرها و سفته‌بازان اقدام به سفته‌بازی در این بازار کرده و به راحتی قیمت‌ها را جابجا کنند. در این صورت سهامداران خرد حقیقی متحمل زیان‌های سنگینی می‌شدند. اما بعدها قوانینی تصویب شد که باعث تغییر اسم این سه تابلو به سه تابلو با رنگ‌های زرد، نارنجی و قرمز شد.

در این اصلاحات تنها نام تابلوها تغییر نکرد بلکه قوانین و مقررات حاکم بر آن هم تغییر کرد. این تغییرات مزایایی نظیر محدود کردن فعالیت سفته‌بازان، حذف هیجانات موجود در بازار پایه و رشد تدریجی و منطقی سهام شد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

اکنون می‌توان ادعا کرد که بازار پایه، سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز دارد و تفاوت این تابلوها در میزان سرمایه شرکت‌ها و نوع معاملات آن‌ها است.

تابلوهای بازار پایه

تابلو زرد

نحوه انجام معاملات در تابلو زرد

همان‌طور که گفتیم، شرکت‌هایی که شفافیت اطلاعاتی ندارند و ویژگی‌های قرار گرفتن در تابلوهای قبلی را نداشتند در بازار پایه معامله می‌شوند.

در تابلو زرد این بازار، نوسان معاملات سه درصد است. یعنی قیمت‌ها در روزهای معاملاتی می‌توانند از منفی سه درصد قیمت پایانی دیروز تا مثبت سه درصد آن تغییر کنند. در نتیجه این بازار می‌تواند هر هفته نهایت پانزده درصد نوسان قیمتی داشته باشد.

در صورت برقراری صف خرید و یا صف فروش در یک جهت طی سه روز متوالی و در صورت معامله حداقل دو‌ده هزارم سهام یک شرکت در پایان هر جلسه معامله، در روز بعدی دامنه نوسان در این تابلو به پنج درصد افزایش پیدا می‌کند و پس از آن دامنه نوسان به حالت قبل خواهد برگشت.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلو زرد

شرکت‌ها برای پذیرش در این تابلو باید حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده داشته باشند و صورت‌های مالی خود را به‌طور مرتب گزارش بدهند. تعداد دفعات عدم ارائه اطلاعات نباید بیش از دو مرتبه باشد. این صورت‌های مالی باید با دستورالعمل افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان، مطابقت داشته باشد.

مجموع روزهای تاخیر به‌منظور ارائه اطلاعات نیز نباید بیش‌تر از دو مرتبه باشد و این اطلاعات باید با دستورالعمل‌های اجرایی افشا اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان مطابقت داشته باشد.

تابلو نارنجی

نحوه انجام معاملات در تابلو نارنجی

میزان نوسان معاملات در این بازار دو درصد است. در نتیجه این بازار می‌تواند هر هفته نهایتا ده درصد نوسان قیمتی کند.

در صورت برقراری صف خرید و یا صف فروش در یک جهت، طی سه روز متوالی و در صورت معامله حداقل دو‌ ده‌هزارم سهام یک شرکت در پایان هر جلسه معاملاتی، در روز بعدی دامنه نوسان در این تابلو به چهار درصد افزایش پیدا می‌کند و پس از آن دامنه نوسان به حالت قبل خواهد برگشت.

شرایط پذیرش در تابلو نارنجی

شرکت‌ها اگر در دوره رسیدگی و بررسی دارای شرایط پذیرش در تابلو زرد را نباشند، در این تابلو قرار می‌گیرند. اگر حسابرس قانونی در رابطه با هر یک از صورت‌های مالی شرکت، اظهار نظر مردود یا عدم اظهار نظر صادر کرده باشد، آن شرکت در تابلوی نارنجی قرار خواهد گرفت.

تابلو قرمز

نحوه انجام معاملات در تابلو قرمز

در این نوع بازار نوسان معاملات یک درصد است. بنابراین این بازار هر هفته می‌تواند نهایتا پنج درصد نوسان داشته باشد. در صورت برقراری صف خرید و یا صف فروش در یک جهت، طی سه روز متوالی و در صورت معامله حداقل دو‌ده هزارم سهام یک شرکت در پایان هر جلسه معامله، در روز بعدی دامنه نوسان در این تابلو به دو درصد افزایش پیدا می‌کند و پس از آن دامنه نوسان به حالت قبل خواهد برگشت.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در تابلو قرمز

شرکت‌هایی در تابلو قرمز قرار می‌گیرند که دارای شرایط زیر باشند:

1) از طرف مراجع قضایی رای اولیه در رابطه با ورشکستگی شرکت صادر شده باشد.

2) رای انحلال ناشر توسط مجمع عمومی فوق‌العاده و یا مراجع قضایی صادر شده باشد.

3) شرکتی که صورت‌های مالی حسابرسی شده‌اش را در سر‌رسید دوره‌های رسیدگی شده، حداقل برای سه ماه متوالی ارائه ندهد.

جمع‌بندی

در شکل زیر نمونه‌ای کامل از تقسیم‌بندی بازار سرمایه را در ایران می‌بینید.

تابلوهای بورس و فرابورس

می‌توان گفت، هرچه میزان اعتبار یک شرکت بالاتر باشد و از ریسک کمتری برخوردار باشد در بورس و در تابلوی اصلی بازار اول قرار می‌گیرد. هرچه از شفافیت اطلاعاتی این شرکت‌ها کاسته شود، درجه اعتبارشان پایین می‌آید و ریسکشان افزایش می‌یابد. هر چه از میزان شفافیت اطلاعاتی شرکت‌ها کاسته شود، سهامشان در بازاری پایین‌تر معامله می‌شود. از این پس اگر خواستید شرکتی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید، بازار پایه فرابورس و قوانین آن چیست؟ می‌توانید علاوه بر بررسی موارد از پیش گفته شده، به بازاری که سهام شرکت در آن معامله می‌شود نیز توجه کنید. شرکت‌هایی که در تابلوی اصلی بازار اول بورس معامله می‌شوند، بسیار معتبر‌تر از شرکت‌هایی هستند که سهام آن‌ها در تابلو قرمز بازار پایه معامله می‌شود.

نظرات ارزشمند شما

لطفا اگر این مقاله برایتان مفید بود، سوال و یا نظری درباره آن داشتید، در انتهای همین صفحه نظر خود را ثبت بفرمایید.

می‌توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید.

هرآنچه که باید درباره بازار پایه فرابورس بدانید

در بازار سرمایه ایران، ۴ بورس بزرگ با عناوین بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالای ایران و بورس انرژی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند.

در بازار سرمایه ایران، ۴ بورس بزرگ با عناوین بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالای ایران و بورس انرژی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند. بازار پایه فرابورس یکی از بازارهای زیرمجموعه فرابورس ایران است که در این مطلب هر آنچه که یک سرمایه‌گذار در خصوص این بازار نیاز دارد که بداند توضیح داده می‌شود.

برای تعریف بورس نیاز است که ابتدا به ماهیت بازار پرداخته شود. بازار مکانی است که در آن خرید و فروش انجام می‌شود. حال این بازار می‌تواند مکانی فیزیکی باشد یا اینکه در بستری مانند اینترنت شکل بگیرد. آنچه خریداران و فروشندگان معامله می‌کنند، دارایی‌هایشان است که می‌تواند «پول نقد» یا «اوراق بهادار» باشد. بورس نیز محلی است که در آن اوراق بهادار مختلفی در بستر اینترنت معامله می‌شوند و افراد با فعالیت و سرمایه‌گذاری منطقی در آن می‌توانند سرمایه و سود خود را افزایش دهند.

فرابورس چیست؟

اما در کنار واژه بورس، واژه دیگری به نام فرابورس وجود دارد. شرکت‌ها به‌منظور تامین سرمایه به بورس وارد و در آن پذیرش می‌شوند و از طریق عرضه سهام در بورس سرمایه خود را تامین می‌کنند. البته در بورس قوانین و ساختارهایی وجود دارد که هر شرکتی قادر به ورود به آن نیست. فرابورس نیز مانند بورس اوراق بهادار، محلی برای داد و ستد اوراق بهادار یا سهام است اما نسبت به بورس شرایط و قوانین ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌ها و داد و ستد سهام دارد.

پذیرش شرکت‌ها در فرابورس ایران

شرایط پذیرش شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران با فرابورس ایران متفاوت است. مواردی مانند حداقل سرمایه ثبت شده شرکت، حداقل سهام شناور، حداقل تعداد سهامداران، حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه، زیان انباشته، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها و سودآوری، از جمله معیارهایی هستند که تعیین می‌کنند شرکت‌ها در کدام بازار پذیرش شوند.

به عبارت دیگر، شرکت‌های پذیرش شده در بورس اوراق بهادار تهران، ساختار مالی مستحکم‌تری نسبت شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس ایران دارند.

در حالت کلی، شرکت‌هایی که موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، در صورت دارا بودن شرایط، در فرابورس ایران پذیرش خواهند شد.

ساختار فرابورس ایران

فرابورس ایران، بازارهای مختلفی دارد که شرایط پذیرش شرکت‌ها در این بازارها با یکدیگر متفاوت است. بازارهای فرابورس ایران عبارتند از:

• بازار اول
• بازار دوم
• بازار ابزارهای نوین مالی
• بازار پایه
• بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME)

بازار پایه فرابورس چیست؟

بازار پایه، از جمله بازارهای فرابورس ایران است که از سه تابلوی زرد، نارنجی و قرمز تشکیل شده است. پس از ثبت شرکت‌ها نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مدارک شرکت‌ها در کمیته عرضه فرابورس مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس در فهرست بازار پایه فرابورس درج می‌شوند. شرکت‌های این بازار به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:

۱. شرکت‌هایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.

۲. شرکت‌هایی که در بازار بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش ندارند.

۳. شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش می‌شوند.

ساختار بازار پایه فرابورس

همانطور که پیش‌تر گفته شد، بازار پایه فرابورس خود به سه قسمت تابلو پایه زرد، تابلو پایه نارنجی و تابلو پایه قرمز تقسیم می‌شود. در کنار نام هر نماد معاملاتی در تابلوهای رنگی بازار پایه، عناوینی همچون «بازار پایه فرابورس و قوانین آن چیست؟ لغو پذیرش شده»، «قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور»، «انحلال»، «ورشکستگی»، «عدم اظهار نظر» و «اظهار نظر مردود» درج می‌شود.

ریسک بیشتر بازار پایه فرابورس نسبت به سایر بازارها

معامله سهام و حق تقدم سهام شرکت‌های حاضر در بازار پایه فرابورس ایران همواره با ریسک خاص مربوط به خود همراه است. به همین دلیل تمامی فعالین بازار سرمایه که قصد معامله در بازار پایه فرابورس ایران را دارند، باید ضمن مطالعه دقیق «بیانیه پذیرش ریسک معاملات در بازار پایه» که در سامانه‌های آنلاین معاملاتی کارگزاری‌ها نمایش داده می‌شود، آن را بپذیرند تا امکان معامله در این بازار را داشته باشند.

به این نکته توجه داشته باشید که معامله در هر بازاری با ریسک همراه است اما با مدیریت ریسک در بورس می‌توان ریسک معاملات را به درستی کنترل کرد.

تفاوت معاملات تابلوهای مختلف بازار پایه فرابورس

عمده‌ترین تفاوت معاملات نمادهای تابلوهای مختلف بازار پایه فرابورس ایران، دامنه نوسان آن‌ها است. در حال حاضر، دامنه نوسان نمادهای تابلوی پایه زرد، ۳ درصد، تابلو پایه نارنجی، ۲ درصد و تابلو پایه قرمز، ۱ درصد است.

لازم به ذکر است که در صورت وجود صف خرید و فروش به مدت سه روز متوالی، دامنه نوسان برای تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب به پنج، چهار و دو درصد افزایش خواهد یافت.

شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بورس و روش‌های تحلیل آن، به سامانه آموزشی کارگزاری مفید به نشانی learning.emofid.com مراجعه کنید. در این وبسایت بیش از ۱۰۰۰ مطلب در سه سطح «مبتدی»، «نیمه حرفه‌ای» و «حرفه‌ای» به همراه دوره‌های مختلف آموزشی ارائه شده است. به علاوه روزانه چندین کلاس با هدف آموزش بورس از صفر به صورت رایگان و غیر حضوری برگزار می‌شود.

چند بازار در فرابورس داریم؟

بازار سرمایه ایران از 2 بازار بورس و فرابورس تشکیل شده اند. بازار فرابورس (OTC) دومین بازار معامله در ایران است. فرابورس مکانی برای معامله سهام شرکت هایی است که موفق به پذیرش در بورس نشده اند. بازار فرابورس متشکل از چند بازار می باشد. در این پست به بررسی این موضوع می پردازیم که چند بازار در فرابورس داریم؟ انواع بازارهای فرابورس عبارتند از بازار اول فرابورس، بازار دوم فرابورس، بازار سوم فرابورس (بازار عرضه)، بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) فرابورس، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه که هر کدام قوانین معاملاتی و شرایط پذیرش مخصوص به خود را دارند.

با بورس فردا همراه باشید تا با انواع بازار فرابورس در ایران آشنا شوید.

آشنایی با انواع بازارها در فرابورس

مواردی که در این مقاله به ترتیب مورد بررسی قرار می گیرند:

• چند بازار در فرابورس داریم؟
• قوانین جدید بازار پایه فرابورس

چند بازار در فرابورس داریم؟

• ساختار فرابورس چگونه است؟

ساختار جدید فرابورس ایران از چهار بازار تشکیل شده است که عبارتند از: بازار اول، بازار دوم، بازار پایه (زرد، نارنجی و قرمز) و بازار سوم که هر کدام را توضیح مختصری می دهیم.

بازار اول فرابورس:

در این بازار سهام شرکت‌ها و واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری پذیرش می‌شوند و مورد معامله قرار می‌گیرند که مانند بورس انجام میشود و نوسان قیمت در این بازار ۵ درصد بدون حجم مبنا است که البته بیشتر سهم‌ها در آن جای دارند.

بازار دوم فرابورس:

در بازار دوم فقط سهام شرکت های سهامی عام مد نظر است به طور مثال : سهام شرکت‌های زیان‌ده، تازه‌تأسیس و آن‌هایی که با افزایش سرمایه قصد تبدیل از سهامی خاص به سهامی عام دارند در بازار دوم پذیرفته می‌شود.

بازار پایه:

سرمایه گذاران و سهامداران میتوانند به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار از بازار پایه استفاده کنند. بازار پایه فرابورس قبلا شامل سه تابلوی الف، ب و ج بود. در قانون جدید، تابلوها به سه رنگ زرد، نارنجی و قرمز دسته‌بندی شده‌اند. بازار زرد نوسان معاملات مثبت و منفی ۳ درصد دارد و در تابلوی نارنجی، دامنه نوسان انجام معاملات مثبت و منفی ۲ درصد و در تابلوی قرمز، مثبت و منفی ۱ درصد است. نکته مهمی که درباره ی بازار پایه حائز اهمیت است این است که این بازار به منظور برنامه های توسعه کشور ایجاد شده و براساس یکی از الزامات ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۳۶ احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور است، که می‌گوید هر شرکت سهامی عام باید سازوکار معاملاتی داشته باشد و باید پذیرش شود. شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس از بازار مربوطه لغو پذیرش می‌شوند، در باز‌ار پایه درج می‌گردد.

بازار ابزارهای نوین مالی :

در این نوع بازار کلیه ابزارهای مالی که به تائید شورای عالی بورس رسیده قابل پذیرش و معامله است جای دارند مانند: انواع اوراق مشارکت، انواع گواهی سرمایه گذاری و انواع صکوک.

بازار مشتقه :

در بازار مشتقه اوراق اختیار خرید و اوراق اختیار فروش مورد معامله قرار می گیرند.

قوانین جدید بازار پایه فرابورس

طبیعی است که با دانستن قوانین به روز و جدید هر کسب و کاری افراد هوشیار تر قدم بر میدارند. قوانین جدید بازار پایه فرابورس از این قبیل اند:

1. در صورت وجود صف خرید و فروش در سه روز متوالی در یک جهت، چنانچه صرف خرید و فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معامله دو در ده هزار( 0.0002) تعداد سهام شرکت باشد در جلسه معاملاتی بعد دامنه نوسان در هر یک از تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب 5، 4 و 2 درصد خواهد شد و سپس دامنه نوسان به شرایط قبل باز می‌گردد و محاسبات صفحه خرید و فروش مجدد پس از روز اعمال تغییر دامنه نوسان انجام خواهد شد.

تبصره: پس از افزایش دامنه نوسان قیمتی نماد معاملاتی و بازگشایی نماد معاملاتی (به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت موضوع ماده 13 دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت های ثبت شده نزد سازمان یا وجود اقدامات شرکتی)، مبنای محاسبه شکل گیری مجدد ثبت خرید و فروش از روز بازگشت دامنه نوسان قیمتی نماز به حالت عادی (در تابلوی زرد صد در صد، تابلو نارنجی دو درصد و در تابلو قرمز یک درصد) است.

2. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام و مختلط می توانند تا حداکثر 10 درصد از دارایی های تحت مدیریت صندوق را در بازار پایه سرمایه گذاری کنند.

3. در صورتی که قابلیت اتکا و به موقع بودن ارائه اطلاعات ناشران درج شده در بازار پایه طبق دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت های ثبت شده نزد سازمان بهبود یابد، فرابورس می‌تواند برای ارائه پیشنهاد به سازمان در راستای افزایش نصاب سرمایه گذاری صندوق ها در بازار پایه اقدام کند.

4. از تاریخ ابلاغ این مصوبه، شرکت هایی که صورت های مالی سالانه حسابرسی شده آنها دو سال مالی متوالی ارائه نشود، مدیران شرکت علاوه بر جریمه نقدی حسب مورد سلب صلاحیت خواهند شد.

5. در جهت ارتقای شفافیت شرکت های بازار پایه در صورت درخواست ناشر، فرابورس پذیرش این شرکت ها را در هیات پذیرش در اولویت بررسی قرار دهد.

6. درخواست فعالان بازار پایه مبنی بر عدم اجرای مصوبه شورا در خصوص عدم نمایش مطنه های قیمت (پس از شش ماه) در شورای عالی بورس طرح شود.

7. معاونت نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان موضوع کد های اشخاص حقیقی و حقوقی بازار پایه را بررسی و در صورت احراز تخلف ضمن انجام اقدامات قانونی، نتیجه از سوی سازمان به شورای عالی برگزار خواهد شد.

8. امکان انجام خرید اعتباری و قرار گرفتن سهام درج شده در بازار پایه به عنوان ارزش تضمین تصویب و مقررات ضرایب مربوطه توسط کمیته پایش ریسک بازار تعیین و ابلاغ شود.

سوالی که برای بسیاری از سهامداران و سرمایه گذاران پیش می آید این است که تفاوت عرضه اولیه در بورس و فرابورس در چیست؟ که باتوجه با توضیحات فوق متوجه این شدید که در مورد عرضه اولیه هیچ تفاوتی بین بورس و فرابورس وجود ندارد.

با انواع بازار فرابورس و قوانین جدید بازار پایه که یکی از بازارهای اصلی فرابورس است آشنا شدید. در ادامه اشاره ای به بازارهای مالی ایران (بازار بورس و فرابورس و تفاوت های آن ها می اندازیم).

نگاهی به بازا بورس و فرابورس و تفاوت های آن ها

بازار سرمایه ایران متشکل از بازار بورس و فرابورس است. در واقع شرکت هایی که موفق به پذیرش در بورس نمی شوند سهام خود را در فرابورس عرضه و معامله می کنند. در بالا گفتیم که چند بازار در فرابورس داریم؟ و با انواع بازار های فرابورس آشنا شدید. کلمه بازار به معنی هر مکان یا (شبکه ارتباطی مانند اینترنت) است که شرایط مناسبی را به وجود بیاورد که خریدار و فروشنده یک کالا بتوانند ارتباط بگیرند و معامله ای بین آنها صورت بگیرد. اگر بخواهیم بگوییم بورس چیست به زبان ساده می توان گفت بورس یک بازار مالی است و در بازار بورس معامله بر روی سهام شرکت های سهامی عام صورت می گیرد به عبارتی در بازار بورس سهام شرکت ها خرید و فروش می شود. بورس دارای انواع مختلفی است مانند: بورس کالا ، بورس اوراق بهادا ر ، بورس انرژی ، بورس ارز.

فرابورس چیست و تفاوت بازار بورس و فرا بورس

فرابورس مانند بورس، مکانی برای سرمایه گذاران و سهامداران است تا بتوانند دارایی های خود را با یکدیگر معامله کنند اما با این تفاوت که شرکت هایی که نتوانسته اند به هر دلیلی در بورس ثبت شوند میتوانند در بازار فرابورس اقدام به معامله کنند. بازار فرابورس در اصل دومین بازار سرمایه ایران با نام فرابورس به انگلیسی: Over the Counter Market (به اختصار OTC) است یکی از مزیت های بازار فرابورس راحت‌تر بودن بازار پایه فرابورس و قوانین آن چیست؟ فرایند پذیرش و خرید و فروش در آن می باشد.

شرکت‌‌های کوچک هم می‌توانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند. البته، سطح نظارت در فرابورس، کمتر از بورس است و از نظر گزارش‌گیری، در طول یک سال مالی، شرکت‌های بورس ملزم به انتشار تعداد بیشتری گزارش هستند و به همین دلیل شفافیت بیشتری دارند. که این موضوع سبب شده تا ریسک سرمایه‌گذاری در فرابورس بیشتر از بورس باشد. تعداد قابل توجهی اوراق بدهی در فرابورس ایران معامله می‌شوند و در نتیجه این شرکت را به یک بورس کامل تبدیل کرده است.

سوالاتی مانند: بورس بهتر است یا فرابورس؟ یا فرق بورس و فرابورس به زبان ساده، شرایط پذیرش در بورس و فرابورس، انتقال از فرابورس به بورس و… در ذهن اکثر افرادی که در بازار بورس فعالیت می کنند نقش می بندد که دانستن پاسخ درست این سوالات به طبع کمک بسیاری در هوشمندی سرمایه گذاری آنها می کند. با اطمینان میتوان گفت که بین بازار بورس و فرابورس تفاوت هایی وجود دارد که در ذیل به آن می پردازیم.

تفاوت بازار بورس و فرا بورس :

همانطور که در تعریف بورس و فرابورس در قسمت بالا توضیح دادیم، متوجه شدید که بازار بورس فقط دو نوع بازار دارد که هر دو این بازار ها با هم در ارتباط هستند و مرتبط هستند اما در فرابورس، همانطور که در بخش چند بازار در فرابورس داریم؟ ذکر شد 6 بازار در فرابورس وجود دارد.

• فرایند پذیرش در بازار بورس و فرابورس :

به منظور پذیرش و قبول شدن در فعالیت کردن در بازار بورس برای شرکت ها کمی سخت تر است به همین علت شرکت هایی که نتوانسته اند در بازار بورس پذیرش شوند اقدام به فعالیت در بازار فرابورس می کنند. در ادامه سعی داریم با نمایش جدول نحوه پذیرش در بازار بورس و فرابورس را در اختیارتان قرار بدهیم.

یکی از مزیت های فرابورس نسبت به بورس این است که شرکت هایی که در فرابورس پذیرفته شده اند میتوانند از فروشی که از سهام خوشان داشته اند از مزایای تأمین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند و میتوانند از طریق سرمایه گذاران جدید و افزایش سرمایه خود را از لحاظ مالی تامین کنند.

یکی از مزایای فرابورس معافیت از مالیات است به طور مثال: برای شرکت‌هایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس می‌کنند (به غیر از شرکت‌های حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.

به منظور اخذ تسهیلات، سهامداران و سرمایه گذاران شرکت های پذیرش شده در فرابورس میتوانند با گذاشتن وثیقه اقدام کنند بدین دلیل که شبکه بانکی، سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران را به‌عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه‌گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می‌شناسد.

• امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی :

با پذیرش در بازار فرابورس، سرمایه گذاران و سهامداران می توانند با ارائه مدارک مشخص به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه‌گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تأمین کنند.

• نبود حجم مبنا :در بازار فرابورس به علت عدم وجود حجم مبنا ، معاملات خیلی روان تر انجام میشوند و از نقد شوندگی بالاتری برخوردار هستند.

بازار بورس و بازار فرابورس مکانی بازارهای مالی هستند که در آن ها سهام شرکت ها مورد معامله قرار می گیرد. سهام شرکت هایی که موفق به پذیرش در بورس نشده اند در بازار فرابورس معامله می شود. هدف اصلی نگارش این پست پاسخ به به این سوال بود که چند بازار در فرابورس داریم؟ بازار فرابورس شامل 5 بازار اصلی بازار اول فرابورس، بازار دوم فرابورس، بازار سوم فرابورس (بازار عرضه)، بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) فرابورس، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه می باشد که توضیحاتی در خصوص هر کدام از انواع بازارهای فرابورس و قوانین جدید بازار پایه فرابورس ذکر شد که امیدواریم برای شما مفید بوده باشد.

تفاوت بازار بورس و فرابورس چیست؟

بازار سرمایه، محیطی جذاب و مکانی برای رشد و پیشرفت شرکت هاست. البته نه هر شرکتی، بلکه شرکت هایی که سهامشان تاییدهای لازم برای ورود به این بازار را دریافت کنند. برای هر چه آسان‌تر شدن ورود شرکت ها به این بازار، سازوکاری تعیین شد که باعث به وجود آمدن فرابورس در کنار بورس شد. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این دو بازار و تفاوت بازار بورس و فرابورس خواهیم پرداخت.

بورس و فرابورس

بر اساس مبانی علم اقتصاد، منظور از بورس، بازاری است که قیمت ‌گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می‌شود و در یک طبقه‌بندی کلی شامل بورس کالا و بورس اوراق بهادار می‌شود.

ازآنجایی‌که ورود به بازار سرمایه معمولاً یکی از اهداف اکثر شرکت هاست، نیاز به فرآیندی بود تا این امر با سرعت بیشتری میسر شود؛ بنابراین محیطی به نام فرابورس ایجاد شد که ازنظر ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس بوده ولی شرایط پذیرش شرکت ها در این حوزه آسان‌تر از بورس باشد. درواقع اصلی‌ترین وظیفه‌ی فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت آن بخش از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار تهران را ندارند و یا به هر دلیلی، تمایل به ورود به بورس را ندارند.

برخی فرابورس را به نام OTC می‌شناسند. جالب است بدانید که نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن یعنی Over The Counter گرفته‌شده است.

روال و تنوع شرایط پذیرش شرکت ها در فرابورس به سبکی است که با احراز حداقل شرایط و درزمانی سریع‌تر، امکان ورود به بازار و بهره‌مندی از سرمایه‌ی موجود در آن برای شرکت ها فراهم می‌شود.

تفاوت‌های اصلی و عمده‌ی بورس و فرابورس:

فرابورس ایران نیز با مجوز شورای عالی بورس ایجادشده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، همچون بورس کالا ؛ اما تفاوت فرابورس و بورس را می‌توان در دو بخش عمده خلاصه کرد:

تفاوت در بازارها

تفاوت در فرآیند پذیرش

۱- تفاوت در بازارها:

برای توضیح بهتر در این زمینه، باید ابتدا بازارهای مختص بورس و فرابورس را بشناسیم.

فرابورس

در یک طبقه‌بندی کلی، بازار فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم، سوم (بازار عرضه) و بازار پایه است. در زیر به‌اختصار درباره‌ی هرکدام توضیح خواهیم داد. البته ناگفته نماند که بازارهای دیگری که عمدتاً نیز جدید هستند که در سایت فرابورس ایران مشاهده می‌شوند. برای مطالعه‌ی جزییات بیشتر درباره‌ی آن‌ها می‌توانید به سایت رسمی این سازمان مراجعه نمایید.

بازار اول، در این بازار سهام شرکت هایی معامله می‌شود که آخرین سرمایه ی ثبت‌شده‌ی آن‌ها حداقل ۱۰ میلیارد ریال باشد. همچنین باید حداقل دو سال از زمان بهره‌برداری آن‌ها گذشته و زیان انباشته نداشته باشند.

بازار دوم، بازاری است که عمدتاً شامل سهام شرکت های زیان ده، تازه تأسیس، شرکت های کوچک و … هست. آخرین سرمایه ی ثبت‌شده‌ی این شرکت ها باید حداقل یک میلیارد ریال باشد و حداقل یک سال نیز از بهره‌برداری آن‌ها گذشته باشد.

بازار سوم که به بازار “عرضه” نیز شهرت دارد، به‌طور خلاصه مکانی است برای عرضه‌ی یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار. برای مثال، انجام پذیره‌نویسی انواع اوراق بهادار ازجمله شرکت های سهامی عام در شرف تأسیس، نمونه‌ای از فعالیت‌های ویژه‌ی این بازار است.

بازار پایه، ازجمله بازارهای فرابورس است که مطابق با ماده ۴ “دستورالعمل پذیرش، به‌منظور عرضه و نقل‌وانتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران” راه‌اندازی شده است. پس از ثبت شرکت‌ها نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مدارک ارائه‌شده از جانب شرکت‌ها در کمیته عرضه فرابورس موردبررسی قرار می‌گیرد. سپس در فهرست نرخ‌های بازار پایه فرابورس درج می‌شوند. لازم به ذکر است این شرکت‌ها فرایند پذیرش را طی نمی‌کنند.

بازار پایه

شامل سه بازار، الف – ب – ج می‌شود.

به‌طورکلی در مورد این بازارها می‌توان گفت که هرچه پایین‌تر می‌رویم، شفافیت مالی و اطلاعاتی شرکت ها کمتر شده و ریسک سرمایه گذاری در آن‌ها بالاتر می‌رود؛ بنابراین اگر قصد سرمایه گذاری در بازار پایه‌ی فرابورس رادارید، بهتر است کمی بیشتر تأمل‌کنید!

بورس

از طرف دیگر، شرکت بورس تهران فقط دارای ۲ بازار تحت عناوین “بازار اول” و “بازار دوم” است. برای مثال یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های این دو بازار، به میزان سرمایه‌ی ثبت‌شده‌ی شرکت ها برمی‌گردد. شرکت های با سرمایه‌ی بیشتر، در بازار اول بورس قرار خواهند گرفت.

۲- تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس:

برای مقایسه‌ی شرایط پذیرش سهام بین بازار بورس و فرابورس، به جدول زیر توجه نمایید.

همچنین برخی دیگر از تفاوت های بازار بورس با فرابورس عبارت‌اند از:

۱- بازار فرابورس هیچ مکان فیزیکی متمرکز و خاصی ندارد که دادوستدکنندگان یا متخصصین همچون بورس های کلاسیک گرد هم‌آیند.

۲- قوانین استاندارد اقلام مورد مبادله در بازار فرابورس انعطاف‌پذیر می‌باشند یعنی قوانین معمولاً ناشی از توافق طرفین هست.

۳- ساعات کار فرابورس از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار است.

۴- در بازار فرابورس با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می‌گردد مزایایی از قبیل شفافیت قیمت ها و کاهش ریسک وجود ندارد.

۵- بورس رسمی برای فعالان در این بازار مزایایی از قبیل شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک را به دنبال دارد درصورتی‌که در بازار فرابورس با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می‌گردد، این شرایط به‌صورت کامل وجود ندارد.

مزایای فرابورس برای شرکت های پذیرفته‌شده در آن

همان‌طور که ذکر کردیم، تمام مزایا و موقعیت‌های موجود برای شرکت های پذیرفته‌شده در بورس، برای شرکت های فرابورسی نیز محیاست. ازجمله‌ی این مزایا می‌توان موارد زیر را نام برد:

• تأمین مالی آسان و ارزان
• افزایش نقد شوندگی سهام
• بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکت‌های پذیرفته‌شده در فرابورس
• نقل‌وانتقال سهام به‌صورت آسان، سریع و کم‌هزینه
• شفافیت و اعتبار قیمت سهام به‌واسطه مبادله در فرابورس
• اطلاع‌رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه
• بهره‌گیری از امکان وثیقه گذاری سهام و اخذ ساده‌تر تسهیلات بانکی
• معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت
• صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده در فرابورس پذیره‌نویسی و انتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده
• پیش‌بینی فرآیند ساده خروج از فرابورس

نتیجه‌گیری:

بورس، بازاری است که در آن دارایی‌های مختلف مورد معامله‌ی خریداران و فروشندگان قرار می‌گیرد. شرایط، ضوابط و قوانین ورود به بورس اوراق بهادار برای بسیاری از شرکت ها دشوار و زمان‌بر است. و این باعث می‌شود که تعداد کمتری از شرکت ها شرایط ورود به بازار بورس اوراق بهادار را کسب نمایند. لذا با توجه به علاقه‌ی شرکت ها برای ورود به بازار بورس (به دلایل گوناگونی ازجمله برخی معافیت‌های مالیاتی، تامین مالی آسان‌تر، کسب اعتبار بیشتر و …) و همچنین عدم احراز شرایط ورود به بورس، بازاری دیگر شبیه به بورس و بانام فرابورس ایجاد شد. یک تفاوت بازار بورس و فرابورس را می‌توان ورود و پذیرش آسان‌تر و سریع‌تر شرکت ها در فرابورس از بورس و همچنین برخورداری از انعطاف بیشتر بازار فرابورس نسبت به بورس دانست.

تفاوت بورس و فرا بورس با زبان ساده

تفاوت بورس و فرا بورس را می دانید؟ اگر شما هم علاقه مند به آشنایی با بورس و فرابورس و فرق بورس با فرابورس هستید، این مطلب برای شما بسیار مفید خواهد بود. چند دقیقه وقت بگذارید و آن را کامل مطالعه کنید. ابتدا بورس و فرابورس تعریف شده اند سپس تفاوت بین بورس فرابورس به زبان ساده توضیح داده شده است. در صورت نیاز به مشاوره حقوقی می توانید از وکیل بورس وکیل پرس کمک بگیرید.

همانطور که می‌ دانیم به بازارهای مانند بازار فارکس، بازار اوراق بهادار، اوراق عرضه، بازار سهام و بازار مشتقات که در آن‌ها اوراق بهادار معامله می‌ شود، بازار مالی می‌ گویند.‌ بازارهای مالی نقش بسیار مهمی در اقتصاد تمام کشورها دارند. اکثر بازارهای مالی دنیا به ویژه بازار سهام، معاملات خود را با استفاده از بورس انجام می‌ دهند.

بازارهای مالی با ساختار سازمانی و اقتصادی ویژه خود نقش زیادی در قیمت گذاری دارند. بورس مکانی است که در آن‌ها فروشندگان و خریداران یا به بیانی دیگر افراد تولید کننده و مصرف کننده با یکدیگر به معامله می‌ پردازند. همه افرادی که پا به عرصه سرمایه گذاری در بازارهای مالی می‌گذارند، محال است که با عبارت‌ هایی مانند بورس و فرابورس مواجه نشوند.

با توجه به اوضاع اقتصادی ایران، در سال‌های اخیر سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار به یکی از بهترین راه‌های کسب سود تبدیل شده است. علاوه بر بازار بورس، بازار دیگری به نام فرابورس نیز وجود دارد. وقتی فردی می‌خواهد سهام بخرد، جلوی بعضی از سهم‌ها نماد سهام فرابورس و جلو برخی دیگر سهام بورس نوشته می‌شود‌‌. در این مقاله قصد داریم ابتدا بورس و فرابورس را توضیح دهیم و سپس به تفاوت بورس و فرابورس بپردازیم.

بورس چیست؟

برای آشنایی با تفاوت بورس و فرابورس ابتدا لازم است تعریفی از بورس بدانید. بازاری که در آن دارایی‌ ها مورد معامله قرار می‌گیرند، بورس نامیده می‌شود. این بازار شامل سه دسته بازار بورس ارز، بازار بورس کالا و بازار بورس اوراق بهادار است. در بازار ارز پول‌های خارجی مانند دلار و یورو را معامله می‌کنند که البته این بازار در ایران فعالیتی ندارد‌.

در بورس کالا، کالاهایی معین و مواد اولیه‌ای مانند فلزات، محصولات کشاورزی، نفت و غیره معامله می‌شوند. در بورس اوراق بهادار اوراق مشارکت و سهام شرکت‌‌ ها و غیره را معامله می‌ کنند. در بورس اوراق بهادار منافع سرمایه پذیران و سرمایه‌گذاران حفظ می‌ شود.‌

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بورس به مطلب بورس چیست؟ مراجعه کنید.

فرابورس چیست؟

همه شرکت‌ ها اجازه ورود به بازار بورس را ندارد زیرا ساختارها و قوانین موجود در بورس این اجازه را به تمام شرکت‌ها نمی‌دهد. فرابورس موظف است که شرکت‌ هایی را که به فعالیت در بازار سرمایه علاقه دارند و هنوز موفق به کسب شرایط ورود به بورس نشده‌اند را سازماندهی کند.

در بازار فرابورس ( OTC) سهام و اوراق بهادار شرکت‌ ها طبق شرایط و قوانین ساده‌تر و بدون نظارت هیچ نهادی به طور مستقیم بین طرفین معامله می‌ شوند. شرکت فرابورس با گرفتن مجوز شورای عالی بورس و زیر نظر سازمان عالی بورس اوراق بهادر فعالیت می‌ کند. یکی از مزایای بازار فرابورس تنوع بیشتر و راحت بودن آن است. شاید برایتان این سوال پیش بیاید که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال به ادامه مطلب توجه کنید.

تفاوت‌های بین بورس و فرابورس

همانطور که اشاره کردیم بورس و فرابورس تفاوت‌های زیادی دارند. در این بخش از مقاله قصد توضیح فرق بورس و فرابورس را داریم.

• اولین تفاوت بورس با فرابورس این است که در بازار بورس یک مکان خاص وجود دارد که افراد برای انجام معامله در آنجا به صورت فیزیکی دور هم جمع می‌شوند. اما در فرابورس بازار پایه فرابورس و قوانین آن چیست؟ چنین مکانی برای جمع شدن معامله‌ گران وجود ندارد.
• دومین تفاوت بورس و فرابورس در بخش قوانین می‌باشد. قوانین وضع شده در بازار بورس ویژه هستند و طبق استاندارد‌های خاصی اجرا می‌شوند. اما قوانین فرابورس طبق توافق طرفین بوده و نسبت به قوانین بورس انعطاف‌پذیرتر و راحت تر می باشند.
• سومین فرق بین بورس و فرابورس این است که معاملات بازار بورس ریسک کمتری دارند و قیمت‌ها شفاف‌تر هستند.‌ اما در بازار فرابورس به دلیل انجام معاملات با توافق طرفین، خبری از شفافیت قیمت و کاهش ریسک وجود ندارد.
• چهارمین تفاوت بورس با فرابورس میزان ساعت کاری می‌باشد‌. روش معامله در فرابورس و بورس تفاوت زیادی با هم ندارند. درست مانند خرید و فروش سهام در بورس می‌توانید سهام شرکت‌ها در فرابورس را نیز معامله کنید. ساعات کاری بازار بورس از نه صبح شروع شده و تاتا دوازده و نیم ظهر ادامه دارد. اما ساعات کاری در فرابورس انعطاف بیشتری نسبت به ساعات کاری بورس دارد. انجام معاملات در فرابورس به صورت 24 ساعته انجام می‌شود زیرا سطع امکانات الکترونیکی در فرابورس بیشتر است. این موضوع یکی از مزایای مهم فرابورس به شمار می‌رود.
• پنجمین تفاوت بورس و فرابورس در بخش بازار می‌باشد. بورس دارای دو بازار اول و دوم می‌باشد. اما بازارهای فرابورس شامل پنج بازار به نام‌های بازار اول، دوم، سوم یا عرضه، بازار پایه و بازار ابزارهای نوین مالی می‌باشد. در بازار اول فرابورس سهام واحدهای صندوق سرمایه گذاری و شرکت‌ها معامله می‌شوند. در بازار دوم فرابورس فقط سهام شرکت‌های سهامی عام مانند شرکت‌های تازه تاسیس وجود دارد. در بازار پایه نیز اوراق بهادار عرضه یا نقل و انتقال داده می‌شوند.

یکی دیگر از تفاوت‌های بین بورس و فرابورس روند پذیرش شرکت‌ها می‌باشد. پذیرش شرکت‌ها در بورس سخت‌تر از فرابورس است. شرایطی مثل حداقل سهام شناور، حداقل سرمایه، حداقل سابقه فعالیت شرکت، حقوق صاحبان سهام نسبت به سودآوری و دارایی‌ها، زیان انباشته و غیره در فرابورس معیارهای راحت‌تری نسبت به بورس دارند.

بازار فرابورس در ایران با جایگاهی خاص و ساختاری قانونی همانند بورس ایجاد شده است تا با شرایط پذیرشی راحت‌تر، باعث گسترش حوزه بازار سرمایه کشور شوند.‌ فرابورس موظف است که بخشی از بازار سرمایه را که هنوز شرایط ورود به بورس را ندارند، سامان داده و هدایت کند تا با سرعت بیشتری وارد بازار شوند.

نبود حجم مبنا در فرابورس و کارمزر کمتر آن نسبت به بورس باعث شده که معاملات در بازار فرابورس ایران به راحتی انجام شوند و نقد شوندگی بالاتری داشته باشند.‌ صف خرید و فروش سهام در فرابورس برخلاف بورس زیاد طولانی نیست.

فرق بین بورس و فرابورس به زبان ساده این است که تنوع شرایط پذیرش شرکت‌ها و رویه‌های پذیرش آن‌ها طوریست که شرکت‌ها در کوتاه‌ترین زمان و با احراز کمترین شرایط می‌توانند وارد بازار سرمایه گذاری شده و از تمام مزایا و امکانات شرکت‌های پذیرفته شده در اوراق بهادار بهر‌ه‌مند شوند.

در این مقاله تلاش کردیم فرق بورس با فرابورس را توضیح دهیم. با مقایسه تفاوت‌های بین بورس و فرابورس می‌توان به مزایا و معایب هر یک پی برد. امیدواریم مطالب ارائه شده در این مقاله برای شما مفید بوده باشد.