ویژگی های بازار آتی یا فیوچر

قرارداد آتی (Future) چیست؟

آشنایی با معاملات فیوچرز

چنانچه در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت دارید و یا به این حوزه از سرمایه گذاری علاقه مند هستید، حتما بارها واژه معاملات فیوچرز به گوش شما خورده است.

برای آشنایی بهتر و دقیق تر با معاملات فیوچرز بهتر است بدانید که به فرایندی از معاملات گفته می شود که در آن، طرفین معامله، متعهد به اجرای امری خاص در قالب یک قرارداد و در زمانی معین می شوند.

به عبارت دیگر، طرفین معامله برای خرید و فروش و مبادلات مالی و کالایی، باید متعهد به مواردی که در یک قالب خاص بوده و از پیش تعیین شده و قابل پیگیری است، شوند. در واقع این معامله دارای قوانین روشن و شفافی می باشد که در صورت خروج از تعهدات و بدعهدی ویژگی های بازار آتی یا فیوچر برای ان جرایم و زیان هایی در نظر گرفته شده است و در حالت عکس، یعنی تایید بر اجرای تعهدات نیز منجر به ختم معامله و اجرای بندهای عقد معامله می شود.

ویژگی مهم این نوع از معامله منوط به تعویق انجام معامله به یک زمان خاص با بندها و ویژگی هایی که به طور کامل در متن معامله نوشته و ثبت می شود، ‌است. در این معاملات نوع خاصی از یک دارایی که ممکن است انواع ارزهای دیجیتال و یا دارایی های ارزشمند و جواهرات و محصولات کشاورزی و فلز و غیره باشد که توسط خریدار و فروشنده توافق می شود و سپس تحت عنوان یک معامله آتی و یا معامله فیوچرز قرارداد می شود.

این موضوع را در نظر داشته باشید که در حال حاضر و در بازارهای مالی نیز این نوع از قراردادها و معاملات بسیار رواج داشته و حتی در برخی از بازارهای سرمایه نیز از همین مفهوم برای نقل و انتقال دارایی ها استفاده می شود.

معاملات فیوچرز چیست؟

همانطور که از نام آن مشخص است، تمامی توصیفات و ویژگی های این سبک از معامله، درون کلمه فیوچر نهفته است و این نوع از معامله را معاملات آتی نیز می نامند. آنچه که در مورد قراردادهای فیوچرز وجود دارد و سبب ایجاد تفاوت آن از سایر انواع قراردادها می شود، تعویق زمانی برای اجرای تعهدات تعیین شده است. در واقع شما در قالب این قرارداد متعهد به اجرای امری خاص در زمانی معین در قرارداد می شوید. به طور مثال متعهد به تحویل مقدار مشخصی از اجناس در تاریخ مشخص و با ویژگی های معینی می شوید.

یکی از مهمترین ویژگی های این قرارداد اشاره به ثمن معامله و کل مبلغ قرارداد است که غالبا در ابتدای آن و با نهایی کردن قیمت، پرداخت می شود و هرگونه ما به التفاوت در موعد سررسید قرارداد، هیچ تاثیری در اصل معامله نخواهد داشت. ویژگی خاص این نوع از معامله همین عدم تاثیر پذیری قیمت در سررسید معامله و زمان عقد قرارداد می باشد و همین عامل نیز تاثیر زیادی در کیفیت خروجی داشته و آن را بهبود خواهد بخشید.

این سبک از معامله داراری ویژگی های مهمی برای انجام معامله در کشورهایی که نوسانات قیمتی بالایی را تجربه می کنند، می باشد. مثلا در کشور ما نیز این موضوع بسیار برجسته است که میتوان با استفاده از آن و با یک استراتژی مناسب، محصولات مورد نیاز را در قیمت بهینه خرید نموده و بعدا تحویل بگیرید. از سویی دیگر و برای طرف فروشنده نیز مناسب تر است، بدین صورت است که با اطلاع قبلی از سررسید موعد قرارداد می تواند هم در فرآیند تحویل به موقع و با کیفیت اقدامات مناسب را انجام دهد و هم اینکه مبلغ قرارداد را پیش از تحویل دریافت کرده و در سایر ابعاد ویژگی های بازار آتی یا فیوچر پروژه مورد نظر از آن استفاده نماید. در صورت نوسان منفی قیمت این موضوع به نفع فروشنده تمام می شود چرا که او توانسته محصول خود را به قیمت بالاتری از سررسید به فروش رساند.

این توضیحات در مورد طرفین خریدار و فروشنده، در زمینه مدیریت ریسک است. بنابراین هر یک از قراردادهای فیوچرز را میتوان به عنوان ابزاری برای مدیریت ریسک در نظر گرفت، زیرا به دلیل ویژگی های متفاوتی که دارند، در مورد پوشش نوسان های آینده می تواند بسیار موفق تر عمل نمایند.

روند معاملات فیوچرز

در مورد عملیات خرید و فروش از طریق قراردادهای فیوچرز، دو موقعیت با عناوین پوزیشن صعود و پوزیشن ریزش وجود دارد که نوع صعودی آن در موقعیت های خرید مورد استفاده قرار می گیرد و نوع پوزیشن ریزش نیز در موقعیت های فروش مورد استفاده قرار می گیرد.

برای آشنایی بهتر با این موارد دقت داشته باشید که هر یک از انواع معاملات در بازارهای مالی به دو بخش معاملات اسپات و معاملات فیوچرز دسته بندی می شود. بخش اسپات به مواردی از معاملات معمولی اطلاق می شود که در آن تحویل کالا و پرداخت پول، همزمان انجام می شود. بنابراین در چنین معامله ای، سود فروشنده از رشد قیمت کالا است و روش دیگری برای دریافت سود وجود ندارد و در مورد معاملات فیوچرز، شرایط دقیقا متفاوت است، به این معنا که، سود طرفین معامله از طریق نوسانات قیمتی و صعود و ریزش آنها امکان پذیر می شود. در واقع میتوان گفت که نوعی از معاملات دوسویه است.

اشاره به نکاتی در معاملات فیوچرز

استفاده از اهرم در معاملات به عنوان یک ابزار موثر بر افزایش سرمایه معاملاتی محسوب شده و به کار گرفته می شوند. بسیاری از صرافی ها و کارگزاری ها نیز برای تسهیل قدرت معاملاتی کاربران، امکان استفاده از اهرم های معاملاتی را در اختیار آنها قرار می دهند. در صورت استفاده از یک اهرم در معامله، بر سرمایه اولیه شما افزوده شده و قدرت معاملاتی نیز به همان اندازه افزایش می یابد. اما از سویی دیگر، باید احتمال سوددهی و ضرر دهی و به نوعی پذیرش ریسک را داشته باشید. ریسک در این حوزه به شدت بالاست و احتمال دارد زیانی که متوجه شما شده است، از میزان سرمایه اولیه شما بالاتر رفته و حساب شما را به اصطلاح لیکوئید کند.

از سایر قابلیت های این نوع از قراردادها باید به پرداخت زمانبندی شده اشاره کرد. یعنی لزوم پرداخت کل ثمن معامله در لحظه عقد قرارداد می تواند از طریق توافقات طرفین به صورت زمانبندی و قسطی انجام شود اما توجه داشته باشید که قاعده و اصول سودمندی این قراردادها خصوصا برای طرف فروشنده، اخذ کلیه هزینه ها در ابتدای معامله است.

نوسانات قیمت در بازارهای مالی از منابع کسب سود در قراردادهای فیوچرز است. آنچه این نوسانات را جذاب می کند، به کارگیری هوش و ذکاوت معامله گر در استفاده از پتانسیل آن در آینده است. قیمتی که در وضعیت فعلی برای پرداخت و عقد قرارداد تصویب می شود، حاصل ایجاد تناسبی از میزان عرضه و تقاضا در بازار است.

برای غلبه بر ریسک های این قبلی معامله سعی کنید با یک فرد متخصص کار کنید و از نهایت دانش و مهارت خود در این زمینه استفاده کنید و ابزارهای مختلف تنها در موقعیت هایی استفاده کنید که تسلط کامل بر آن داشته باشید.

قرارداد آتی (Future) چیست؟

یکی از مفاهیم بنیادی در بورس و بازار سرمایه، قرارداد آتی است. قراردادهای آتی در ابتدا در مورد محصولات کشاورزی و فرآورده های نفتی مورد معامله قرار می گرفتند. پس از مدتی قرارداهای آتی بر پایه نرخ بهره، ارز و شاخص بازار سهام انجام گرفت. معامله گران در این بازار نیاز دارند که با قراردادهای آتی و ویژگی های آن آشنایی کامل پیدا کنند. در اینجا سعی شده است مفهوم قرارداد آتی، اهداف و ویژگی های آن، اهرم قراردادهای آتی و همچنین قرارداد آتی در بیت کوین نیز به تفصیل بیان شود.

قرارداد آتی (Future) چیست؟

قرارداد آتی

قرارداد آتی نوعی از قرارداد است که طبق آن طرف فروشنده تعهد می کند که در زمان معینی، مقدار تعیین شده ایی از کالا را با توجه به قیمت تعیین شده به فروش برساند. همچنین طرف دیگر در این قرارداد تعهد می کند که کالای مورد نظر را در زمان معین شده خریداری کند. در این قرارداد معمولا برای پای بندی به تعهدات درون قرارداد، مبلغی به عنوان تضمین گذاشته می شود.

این مبلغ با توجه به تغییرات قیمت آتی به عنوان تضمین تعیین می شود. پس به موجب قرارداد آتی می توان کالایی را خریداریی کرد و در زمان معین شده، قیمت کالا پرداخت شده و کالا تحویل گرفته می شود. قراردادهای آتی معمولا در بورس مورد معامله قرار می گیرند. این نوع قراردادها می توانند سهام، ارز و یا اوراق قرضه را شامل شوند. این نوع قرارداد می تواند در کنترل ریسک نقش بسزایی داشته باشد. این قرارداد بر روی کالا یا دارایی منعقد می شود که تحت عنوان دارایی پایه شناخته می شود. (1)

در بورس کالا این دارایی پایه می تواند محصولات کشاورزی و یا محصولات نفتی باشد که طی قرارداد آتی مورد معامله قرار می گیرد. بر طبق این قرارداد باید حجم دارایی پایه مشخص شود. اندازه این قرارداد توسط بورس تعیین می گردد. علاوه بر این، بورس مشخص می کند که تاریخ سر رسید قرارداد آتی چه موقعی باشد. این قرارداد مولفه های دیگری نیز دارد؛ وجه تضمین اولیه، حد نوسان قیمت روزانه، حداکثر حجم هر سفارش، سقف مجاز موقعیت های باز، تحویل و مهلت گواهی آمادگی تحویل و جرایم و کارمزد از مولفه های دیگر در قراردادهای آتی هستند.

به طور کلی قراردادهای آتی در دو نوع دسته بندی می شوند. نوع اول شامل قراردادهای آتی بر پایه دارایی های فیزیکی است و نوع دوم قراردادهای آتی در حوزه سهام و شاخص است. نوع تسویه در قراردادهای مالی نیز یا به صورت تسویه فیزیکی است یا به صورت تسویه نقدی. در تسویه فیزیکی باید دارایی مورد نظر همان طور که در قرارداد مشخص شده است، به طرف معامله، تحویل داده شود.

در حالی که در روش تسویه نقدی، پولی که با ارزش کنونی دارایی برابری می کند را به طرف معامله پرداخت می کنند و دارایی به طور مستقیم تبادل نخواهد شد. با این دو روش می توان پرداخت ها و تسویه های قرارداد آتی را به سرانجام رسانید. (2)

بعد از این که معامله قرارداد آتی انجام شد، سه اتفاق ممکن است بیفتد. خنثی شدن معامله، بازگرداندن و یا تسویه. در صورتی که معامله آتی با تراکنش مخالفش با ارزش یکسان بسته شود، خنثی شدن اتفاق افتاده است. با این کار معامله گران می توانند قبل از اینکه تاریخ تسویه فرا برسد، از ضرر یا سود خود اطلاع پیدا کنند.

در صورتی که معامله گر تصمیم بگیرد که یک قرارداد آتی جدید بعد از خنثی شدن ترید اول، باز کند و زمان انقضای قرارداد را افزایش دهد، عمل بازگرداندن اتفاق می افتد.

همچنین در صورتی که معامله گر، ترید خود را خنثی نکند و یا بازنگرداند، بدیهی است که قرارداد در تاریخ انقضای خودش تسویه می گردد. در این حالت طبق قرارداد، مبلادله کالا و یا پول نقد انجام خواهد گرفت و قرارداد آتی به پایان می رسد. در ادامه در مورد هدف از انعقاد قراردادهای آتی بحث می کنیم. (2)

هدف از قرارداد آتی چیست؟

در قراردادهای آتی، هزینه های ریسک های سرمایه گذاری کاهش می یابد. این نوع قراردادها می توانند از نوسانات شدید بازار جلوگیری کنند؛ روند اصلاح قیمت ها را سرعت ببخشند و موجب تعادل قیمت ها در بازار شوند. علاوه بر این، قراردادهایی آتی می توانند کارایی بازار سرمایه را موجب شوند. در واقع با وجود قراردادهای آتی می توان مبادلات را آسان تر کرد و این موضوع برای کاهش پیچیدگی ها مبادلاتی بسیار مهم است. بنابراین برای تحقق این اهداف می توان به سراغ قراردادهای آتی رفت.

سپرده در قراردادهای آتی چیست؟

در مبحث قراردادهای آتی، سپرده نیز نقش مهمی دارد. به همین منظور یک سپرده اولیه برای خرید و یا فروش قرارداد آتی در نظر گرفته می شود که متناسب با ارزش کل دارایی است. بنابراین برای تعیین سپرده اولیه ارزش کل دارایی هم حائز اهمیت است. برای محاسبه این ارزش از یک فرمول استفاده می شود.

با استفاده از این فرمول باید حجم قرارداد در قیمت قرارداد آتی ضرب شود و حاصل ضرب این دو مقدار می تواند ارزش قرارداد آتی ویژگی های بازار آتی یا فیوچر را به دست بیاورد؛ این کار توسط بورس کالا انجام می گیرد. همچنین این مبلغ با توجه به شرایط نوسان قیمتی، متغیر است. مبلغ سپرده اولیه به عنوان تضمین در نظر گرفته می شود.

در زمینه سپرده در قراردادهای آتی، سپرده حداقل و سپرده متغیر نیز وجود دارد. سپرده حداقل در واقع درصدی از همان سپرده اولیه است که طرفین می توانند تا سطح همان درصد در جریان روزآمد سازی معامله قرار داده شوند. سپرده متغیر هم مقداری از دارایی است که از هرکدام از اعضا برای تامین ریسک نوسان قیمتی در قبال قراردادهای آتی گرفته می شود که این کار از طرف بورس انجام می گیرد. (3)

مفهوم قرارداد آتی در بیت کوین چیست؟

قرارداد آتی در بیت کوین نیز وجود دارد و به این صورت است که مشترک با پیش بینی آینده قیمت ارز دیجیتال بدون در اختیار داشتن بیت کوین، قرارداد می بندد. این کار با سفته بازی انجام می گیرد و با افزایش یافتن قیمت بیت کوین، سود حاصل می شود. نکته حائز اهمیت این است که قراردادهای آتی بیت کوین به صورت قانون گذاری شده انجام می شوند.

بنابراین افراد می توانند از مسائل و مشکلات مصون بمانند. در قراردادهای آتی بیت کوین، اصول قرارداد آتی سنتی حفظ می شود. معامله گران در این بازار می توانند قرارداد آتی خرید که به لانگ معروف است و همچنین قراردادهای آتی فروش که به شورت معروف است را کسب کنند؛ این قراردادها موجب کسب سود می شوند. در این نوع قراردادها افراد فروشنده هم می توانند با پیش بینی از این بازار وارد معامله شوند، با این تفاوت که فروشندگان معمولا پیش بینی ثابت ماندن یا کاهش قیمت را ارائه می دهند.

مزایا و معایب قرارداد آتی چیست؟

از مزایای قرارداد آتی این است که می تواند به خوبی ریسک را در برابر تغییرات قیمتی در آینده پوشش دهد و موجب کسب سود شود. در واقع با استفاده از قرارداد آتی، قیمت فروش برای زمان آینده تثبیت می شود. این ویژگی های بازار آتی یا فیوچر موضوع سبب می شود که قیمت در برابر نوسانات قیمتی حفظ گردد و جلوی ریسک نوسانات قیمتی گرفته شود.

علاوه بر این، مصرف کننده کالا می تواند حجم کالای خود را با قیمتی که تثبیت شده است، دریافت کند. با وجود اهرم قرارداد آتی هم معامله گران می توانند از خرید و یا فروش قرارداد آتی، سود به دست بیاورد. از مزایای ویژه این نوع قرارداد هم می توان به انعطاف پذیری آن اشاره کرد؛ به طوری طرفین معامله بتوانند راحت تر فرایند معامله را طی کنند. (4)

در مورد معایب قرارداد آتی می توان گفت این قرارداد می تواند بسته به شرایط، برای معامله گران زیان نیز به همراه داشته باشد. در صورتی که قیمت سهام شرکت مورد نظر در هنگام بازگشایی نماد، افزایش زیادی داشته باشد، خریدار یا فروشنده قرارداد آتی دچار ضرر و زیان می شود. (4)

اهرم در قرارداد آتی به چه معناست؟

اهرم در قرارداد آتی می تواند با مبلغ معینی سرمایه، موجب سود و یا زیان سرمایه گذار شود. برای محاسبه اهرم مالی در بازار آتی باید میزان ارزش قرار داد مورد نظر را بر میزان وجی که به عنوان تضمین اولیه در نظر گرفته شده است، تقسیم کرد تا اهرم بازار آتی تعیین گردد. بنابراین اگر معامله در وضعیت سود باشد، اهرم قرارداد آتی می تواند موجب سود بیشتر بشود و در صورتی که معامله در وضعیت زیان قرار گیرد، با وجود اهرم قرارداد آتی موجب زیان معامله گر می شود.

نکته ایی که در اینجا مشخص می شود این است که اهرم مالی ممکن است دچار تغییر شود و مبلغ آن ثابت نیست. در واقع با وجود اهرم در قراردادهای آتی، معامله گر می تواند با وجود سپرده اولیه خود، با توجه به کل ارزش دارایی، سود یا زیان به دست بیاورد. (5)

بازیگران بازار آتی چه کسانی هستند؟

در قراردادهای آتی دو موضع یا پوزیشن وجود دارد. موضع خرید که به Long Position معروف است و موضع فروش که به Short Position معروف است.

موضع خرید مربوط به موقعی است که معامله گر شروع به انجام معامله می کند و اوراق بهادار یا کالا یا ارز خریداری می کند. این گونه افراد اقدام به خرید قرارداد آتی می کنند و در تاریخ انقضای قرارداد بر طبق تعهد، دارایی پایه خود را تحویل می گیرند؛ در این حالت معامله گر در حالت Long قرار می گیرد.

موضع فروش مربوط به موقعی است که معامله گر در موقعیت فروش اقدام به فروش اوراق بهادار یا کالا و یا ارز می کند. بر طبق قرارداد آتی مورد نظر این شخص ملزم به تحویل دارایی پایه در تاریخ مشخص شده است؛ در این حالت معامله گر در حالت Short قرار می گیرد.

ویژگی های قرارداد آتی چیست؟

یکی از ویژگی ها بارز قراردادهای آتی، هزینه کم معامله است؛ به طوری که در مقایسه با معامله نقدی هزینه کمتر است. یکی دیگر از از ویژگی های قرارداد آتی که می توان به آن اشاره کرد، معامله آن در بورس است. این موضوع باعث می شود که بازار منسجم تری به وجود بیاید و شفافیت بیشتری برای قیمت ها ایجاد شود.

همچنین وجود اتاق پایاپای باعث می شود که پشتوانه خوبی برای هر دو طرف معامله ایجاد شود و ریسک اعتباری کاهش پیدا کند. در صورتی که اگر اتاق پایاپای وجود نداشت، امکان این که هر یک از طرفین معامله پشیمان شود و یا قرارداد را به هم بزند بیشتر می شد.

همچنین وجود سپرده اولیه در این نوع قرارداد هم می تواند به عنوان تضمین خوبی برای دو طرف معامله باشد تا هر دو طرف به قرارداد خود متعهد بمانند. بنابراین قراردادهای آتی پوشش ریسک خوبی دارند و با پوشش ریسک ها، خطرات ناشی از نوسانات قیمتی به حداقل می رسد. (5)

نتیجه گیری و جمع بندی

با بررسی مطالب ذکر شده می توانید با مفاهیم قرارداد آتی و زیر شاخه های آن آشنایی کامل پیدا کنید. هر چه بیشتر در این حوزه اطلاعات به دست بیاورید و دانش خود را بالاتر ببرید، از پیچیدگی ها این نوع قراردادها کاسته می شود. در نتیجه می توانید قراردادهای مناسب تری را منعقد نمایید و سودآوری خود را در انجام معاملات، تضمین کنید.

تفاوت معاملات آتی با اختیار معامله

معاملات آتی و اختیار معامله 2 نوع متفاوت از خرید وفروش در بازار سرمایه هستند.

در بازار آتی سکه دو طرف قرارداد (هم خریدار، هم فروشنده) موظف به انجام تعهدات خود هستند.ویژگی های بازار آتی یا فیوچر

در واقع خریدار متعهد به پرداخت وجه نقد و فروشنده متعهد به تحویل سکه در تاریخ سررسید می‌شوند.

اما در بازار اختیار معامله تنها فروشنده است که متعهد می‌شود.

در حالی‌که خریدار اختیار (چه اختیار خرید چه اختیار فروش) متعهد نیست بلکه مختار است.

فروشنده اختیار خرید متعهد به تحویل سکه در تاریخ سررسید بوده و فروشنده اختیار فروش متعهد به پرداخت وجه نقد در روز تحویل است.

اما خریداران اختیار معامله مختار هستند که اختیار معامله را بر حسب منافع خود اعمال کنند یا خیر.

اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است.

دراین قرارداد،خریدارحق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد.

فروشنده اختیار معامله اجبار دارد که تا پیش از انقضای مهلت آن، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت، مفاد قرارداد را اجرا کند.

هم چنین فروشنده باید دارایی معین شده را در قیمت تعیین شده معامله کند.

برای آشنایی بیشتربا این بازار، مقاله با اختیار معامله در بورس بیشتر آشنا شویم راببینید.

بازار آتی چیست؟

اهالی کسب و کار همواره از ریسک و نااطمینانی گریزاناند.

مثلا یک تولید کننده نبایدمواد اولیه مورد نیازش را هربار به یک قیمت بخرد

یا یک کشاورز به دنبال یک بازار مطمئن برای فروش محصولاتش است تا براساس قیمت آن درباره ترکیب تولیدات خود تصمیم بگیرد.

این دغدغه ها باعث تشکیل بازار آتی جهت پوشش ریسک شده است .

منظور از قرارداد آتی این است که در زمان حال ما اقدام به خرید کالایی می‌کنیم. اما تصمیم نداریم که همین الان کالا را تحویل بگیریم .

درواقع می‌خواهیم چند ماه بعد کالا را تحویل گرفته و پول آن را پرداخت کنیم.

بنابراین به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و باقیمت مشخصی خریداری ‌کنیم اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت بگیرد، قرارداد آتی می‌‌‌گویند.

ویژگی های بازار آتی چیست؟

استقبال چشمگیر از این بازار به دلیل ویژگی‌ها و منافع بسیار زیادی است که می‌تواند سود کلانی را نصیب فعالان این بازار کند.

از این منافع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معافیت مالیاتی
• تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب در اختیار مشتری موجود است
• امکان برداشت یک‌روزه موجودی از حساب
• کارمزدهای بسیار پایین
• امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی
• واریز روزانه سود و زیان به‌حساب مشتری

در این قرارداد طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخ مشخصی در آینده هستند.

برای تضمین انجام تعهد، باید خریدار و فروشنده هرکدام مبلغی را نزد شخص امینی (بورس کالا) قرار دهند.

چرا بازار آتی یکی از پرطرفدارین بازارها در بین معامله گران بورس های دنیاست؟

بازار آتی به دلیل این‌که منافع خریدار و فروشنده کالا را تأمین میکند.فرصت کسب سود را برای نوسان‌گیران نیز فراهم می‌کند.در جهان طرفداران زیادی دارد.

فعالان این بازار به سه دسته تقسیم می‌شوند:

1. خریداران کالا: اشخاصی که به کالایی (مثلاً زعفران، زیره، پسته و …) در آینده نیاز دارند. امروز در بازار آتی باقیمت معین پیش‌خرید می‌کنند.
2. فروشندگان کالا : اشخاصی که قصد دارند در آینده کالای خود (زعفران، زیره، پسته و …) را بفروش برسانندامروز می‌توانند به قیمت معین برای ماه دلخواه در آینده پیش‌فروش کنند.
3. نوسان‎گیرها : اشخاصی که قصد خرید و فروش فیزیکی اصل کالا (زعفران، زیره، پسته و …) را ندارند. بلکه می‌خواهند با پیش‌بینی درست روند قیمت کالا، سود سرشاری به دست آورند.

نماد معاملاتی در بازار آتی به چه صورت است؟

تاریخ سررسید قراردادهای آتی بر روی یک کالا توسط بورس به صورت استانداردتعیین می‌شود.

فقط برای سررسیدی که تعیین شده، امکان انجام معاملات آتی وجود دارد.

هر سررسید با یک نماد مشخص در تابلو معاملات نمایش داده می شود.

هر نماد معاملاتی متشکل از نام کالا، ماه و سال قرارداد است.

تمامی نمادهای معاملاتی بایستی به تصویب هیئت پذیرش رسیده باشند .

به عنوان مثال نماد معاملاتی SAFME98 نشان دهنده قرارداد آتی زعفران نگین تحویل مهر 98 است.

اهرمی بودن قراردادهای آتی به چه معناست؟

به طور کلی خاصیت اهرم با عث میشود با نیروی کم نتیجه چندبرابری داشته باشیم.

در قراردادهای آتی هم این خاصیت بر قرار است.

سرمایه گذاری در قرارداهای آتی بازدهی چندین برابری دارد.

عکس این موضوع نیز برقرار است و احتمال زیان چند برابری اصل سرمایه وجود دارد.

چه کالا هایی در بازار آتی معامله می شود؟

در بورس کالای ایران محصولات کشاورزی زعفران و زیره به صورت قراردادهای آتی ویژگی های بازار آتی یا فیوچر مورد معامله قرار می گیرند.

اندازه هر قرارداد آتی زعفران 100 گرم و زیره 100 کیلوگرم است

با اخذ یک موقعیت در زعفران ، 100 گرم و در زیره 100 کیلوگرم معامله کرد.

بازه قیمتی معاملات روزانه در قراردادهای آتی محدود به (۵%±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است.

امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر و پایین تر از این بازه وجود ندارد.

قیمت تسویه، قیمتی ویژگی های بازار آتی یا فیوچر است که روزانه پس از پایان جلسه معاملات توسط بورس به منظور به روزرسانی حساب ها محاسبه و اعلام می شود.

سود و زیان معامله گران براساس قیمت تسویه سنجیده می شود .

این قیمت مبنای معاملات روز بعد نیزمی باشد.

چگونه کد معاملاتی آتی بگیریم؟

طبق دستورالعمل بورس، برای اخذ کد معاملات آتی، لازم است دو حساب بانکی توسط متقاضی افتتاح شود.

یک حساب تحت عنوان حساب عملیاتی (در اختیار بورس) شناخته می‌شود

حساب دیگر حساب مکمل مشتری است.

زمان برداشت وجه از حساب در اختیار، مبلغ مورد نظرمشتری به حساب مکمل معرفی و تائید شده، واریز می‌گردد.

بازار آتی چیست؟

بازار آتی (فیوچر) هم مانند بازار فارکس یکی از جذابترین بازارهای مالی در تمام دنیاست. روزانه معامله گران بی شماری در این بازار معامله میکنند، زیرا که این بازار پتانسیل ویژگی های بازار آتی یا فیوچر سودهای باورنکردنی ای را دارد. افراد زیادی در این بازار ثروت فراوان کسب کردند. بیاید بررسی کنیم که بازار فیوچر (آتی) چیست؟

تاریخچه بازار آتی

همانطور که بازار سهام گسترش پیدا میکرد و مردم و شرکت های مختلف به این بازار ورود میکردند و عده زیادی با سرمایه گذاری های کوچک ثروتمند شدن و اسم و رسمی پیدا کردند، نظر این ثروتمندان به بازار نوپایی جذب شد که ویژگی های درآمد زایی فوق العاده ای داشت. از گذشته های دور کشاورزان و صنعتگران درگیر عدم اطمینان راجع به قیمت نهایی محصولات خود بوده اند و نمیدانستند وقتی که محصولشان آماده میشود، به چه قیمتی میتوانند بفروشند. مثلا کشاورزی که چندین تن گندم زیر کشت دارد و الان نمیتواند محصول رو بفروشد، اما با خودش میگوید که من تا الان 10،000 دلار خرج کردم و اگر تمامی محصول را 15،000 دلار بفروشم سود خوبی کسب کرده ام و راضی ام، اما تا وقتی که محصولم آماده نباشد که نمیتوانم بفروشم.

و در همین زمان هم نانوایی بود که فکر میکرد که برای 6 ماه آینده نیاز به چندین تن گندم دارد. و چه بهتر که همین الان ریسک بالا و پایین شدن قیمت را از بین ویژگی های بازار آتی یا فیوچر ببرد. مخصوصا اگر فکر کند که ممکن است بر اثر طوفان و سرما گندم ها ازبین بروند، کمیاب شوند و قیمت افزایش پیدا کند. پس الان باید برود گندم را بخرد، اما نگهداری از گندم و فضای زیاد را چگونه باید تامین کند؟ انگار نشدنیه … پس باید چکار کنیم؟

پس فکر کردند و با هم قراردادی بستند. گفتند شش ماه دیگر در اول بهار، کشاورز باید 1،000 گونی گندم به نانوا تحویل دهد. نانوا هم برای ایجاد این قرارداد، مقداری از مبلغ قرارداد را پیش کشاورز بیعانه میگذارد. قیمت هرگونی چه جوری محاسبه میشه؟ به سادگی، در شرایط عادی تقریبا به اندازه قیمت امروز هر گونی گندم. پس اگه قیمت رفت بالا چی میشه؟ کشاورز باید طبق مبلغی که قرارداد بسته تحویل بده. اگر قیمت اومد پایین چی؟

نانوا باید به قیمتی که قرارداد بسته تحویل بگیره. و دیگه مشکل چیه؟ هیچی … این قرارداد بین نانوا و کشاورز بسته شد و هیچ نظارت دولتی نداشت. تنها ایرادش این بود که اگر انتهای قرارداد کشاورز گندم رو تحویل نمیداد و یا نانوا میتوانست با قیمت پایین تر گندم را تهیه کند و تحویل نمیگرفت، طرف مقابل کاری نمیتوانست بکند. به مرور زمان افراد زیادی به این نوع قرارداد ها روی آوردند. تاجران نفت، مس، کشاورزان و عده زیادی از مردم نیازهای خود را با این قراردادها رفع میکردند.

گسترش بازار آتی در دنیا

بعد از مدتی که حجم قراردادها زیاد شد. عده‌ای به تعهد خود وفا نمیکردند و قرارداد را فسخ میکردند. دولت وارد عمل شد. بازاری به وجود آورد که این نوع قرارداد ها را در اندازه های استاندارد و با نظارت مستقیم دولت ارائه میداد و کسی نمیتوانست سر دیگری کلاه بگذارد. اسم قرار دادی که خارج از نظارت دولت بود قرارداد forward و قراردادی که دولت به وجود آورد future نام دارد.

ورود مردم به بازار آتی

به مرور زمان افرادی که در بازار بورس بودند. سهام خرید و فروش میکردند و دنبال رویای ثروتمند شدن بودند. عده ای هم که به رویای خود رسیده بودند وارد بازار فیوچر شدند و در کنار سهام، کالاهای مختلف رو نیز معامله کردند. آن ها نه کشاورز بودند و نه نانوا. اما به خوبی میدانستند از هر ابزاری چگونه استفاده کنند تا پول در بیاورند. چگونه؟

تاجر فکر میکند که بنا به دلایلی قیمت گندم پایین می‌آید. پس میرود قراردادی میبندد که در 6 ماه دیگر 1،000 گونی به قیمت امروز تحویل بدهد. امروز قیمت گندم گونی ای 5 دلار است و زمان تحویل قیمت شده گونی ای 2 دلار. پس چکار میکند؟ میرود گندم گونی ای 2 دلار میخرد و به کسی که قرارداد را با او بسته گونی ای 5 دلار میفروشد، و 3،000 هزار دلار سود میبرد! ساده است نه؟ البته امروزه خیلی از قراردادها تسویه نقدی شده و نیازی به تحویل کالا نیست.

ویژگی های فوق العاده بازار فیوچر

ویژگی های قراردادهای فیوچر چی هست که تعداد زیادی از تاجران وارد این بازار شدند و اقدام به کسب درآمد فوق العاده کردند:

1. اولین و مهمترین ویژگی قرارداد فیوچر این است که شما میتونید روی پایین اومدن کالا سود کنید. یعنی بجای کشاورز باشید. چگونه؟ شما کشاورز نیستید و گندمی ندارید، اما قراردادی میبندید 1،000 گونی گندم میفروشید و وقتی موقع سر رسید میشود و شما با قیمت پایین تر میخرید و به قیمت بالاتر میفروشید.

2. شما درصدی از مبلغ قرارداد رو بیعانه میگذارید و لازم نیست اندازه کل مبلغ قرارداد پول بگذارید. مثلا شما اگه میخواهید 1،000 گونی گندم بخرید یا بفروشید، و قیمت گونی ای 5 دلار باشد،لازم نیست شما 5،000 دلار بگذارید که بتونید معامله کنید، فقط کافیه 100 دلار بگذارید تا بتونید این معامله رو انجام بدید. وقتی سود کردید روی 5000 دلارتون سود میکنید، نه روی 100 دلار.

3. این قراردادها کاملا زیر نظر نهادهای قانونی بین المللی هست و استانداردهای مشخصی دارد.

4. همه ی قراردادها سررسید دارند. از 3 ماه تا چند سال. اما همه قراردادها روزی منقضی میشوند.

5. قراردادها چگونه تسویه میشوند؟ هم میشود جنس را تحویل داد، و هم اختلاف قیمت قرارداد و قیمت الان رو به صورت نقدی تسویه کرد.که الان اصولا تمامی قرار دادها نقدی تسویه میشوند.

معاملات نقدی و آتی چه تفاوت هایی با هم دارند؟

معاملات نقدی (اسپات) با آتی (فیوچرز)

معاملات در بازارهای مالی به دو دسته‌ نقدی و آتی تقسیم می‌شوند. در این مطلب قصد داریم تفاوت معاملات نقدی و آتی را برای شما بیان کنیم. بهترین راه برای اینکه تفاوت معاملات نقدی و آتی را متوجه شوید معرفی آن‌ها است. ابتدا به معرفی معاملات نقدی می‌پردازیم و سپس معاملات آتی را با ارائه مثال به صورت کامل بیان می‌کنیم.

معاملات اسپات

معاملاتی که در طی آن‌ها ما در همان لحظه‌ای که پول را پرداخت می‌کنیم به صورت آنی کالا را دریافت کنیم معامله به صورت نقدی انجام شده است. بدیهی است همین حالت را برای فروش نیز داریم، اگر ما به عنوان فروشنده، کالایی را به روش نقدی بفروشیم، همان لحظه‌ای که پول را دریافت کردیم موظف به تحویل کالا به خریدار هستیم.

نکته‌ دیگری که راجع به بازارهای نقدی وجود دارد، یک‌طرفه بودن آن‌ها است، به این معنی که امکان سود بردن فقط وقتی فراهم است که رشد قیمت وجود داشته باشد.

در معاملات نقدی هیچ‌وقت دارایی شما از بین نمی‌رود. مثلا اگر شما یک واحد بیت‌کوین خریداری کنید، شما یک واحد بیت‌کوین خواهید داشت، می‌توانید آن را از بازار خارج کنید، هولد کنید یا هرتصمیمی که بخواهید بگیرید.

ارزش یک واحد بیت‌کوین کم یا زیاد می‌شود ولی به هر حال شما یک واحد بیت‌کوین دارید.

اصطلاحات معاملات اسپات

منظور همان معاملات نقدی است، چیزی که ما قصد داریم در این بخش از مطلب به صورت کامل توضیح دهیم.

اسپات پرایس به قیمت لحظه‌ای در معامله‌ نقدی اشاره دارد. این قیمت در معامله همان قیمتی است که کالا یا ارز یا سهام در آن قیمت معامله می‌شوند.

بازارهای نقدی به بازارهایی اشاره دارد که معاملات در آن بازار از نوع نقدی در حال انجام هستند. بد نیست به این نکته اشاره کنیم که تمام صرافی‌های داخلی در زمینه‌ رمزارزها از نوع بازارهای نقدی هستند.

انواع سفارش‌ های معاملاتی در بازارهای نقدی

در سفارشات محدود، دو مشخصه را باید تعیین کنیم. Price یا قیمت که با تعیین آن می‌گوییم سفارش در آن قیمت ثبت شود، و Amount یا مقدار که حجم سفارش را تعیین می‌کند. به عنوان مثال فرض کنید که شما قصد خرید یک واحد بیت‌کوین را در قیمت 50 هزار دلار دارید.

در این صورت Price شما “50 هزار دلار” و Amount که به تعداد اشاره می‌کند برای شما در این معامله “یک” است. با توجه به اینکه معامله‌ شما از نوع نقدی بوده به محض اینکه روی دکمه‌های Buy یا Sell کلیک کنید، سفارش شما ثبت خواهد شد.

اما اگر در بازارهای نقدی از سفارش بازار استفاده کنید، فقط یک فاکتور هست که شما باید مشخص کنید، که آن هم Amount و یا مقدار ارز یا کالایی هست که قصد خرید یا فروش آن را دارید و فاکتور قیمت در این نوع از معاملات نقدی توسط صرافی تعیین می‌شود. این قیمت درواقع آخرین قیمتی است که در صرافی در حال انجام است.

این نوع سفارش از جهاتی شباهت به اولین نوع سفارش یعنی لیمیت اردر دارد، تفاوتی که می‌توان برای این نوع سفارش بیان کرد، این است که در سفارش توقف محدود ما یک شرط را هم در معامله لحاظ می‌کنیم. این نوع سفارش را با بیان مثالی برای شما روشن‌تر می‌کنیم.

در نظر بگیرید قیمت اتریوم الان 1,500 دلار است. شما با توجه به مسائلی که بررسی کرده‌اید و تحلیلی که انجام داده‌اید به این نتیجه رسیده‌اید که قیمت اتریوم رشد خواهد کرد، و مشخص کرده‌اید که در صورتی که قیمت اتریوم از 1,600 دلار عبور کند، معامله‌ شما انجام شود. در این روش شما باید سه فاکتور را مشخص کنید:

Stop یا استاپ که به قیمتی که در شرط آورده می‌شود اشاره دارد. در واقع شما به صرافی دستور می‌دهید که اگر قیمت از قیمت Stop که مشخص کردید عبور کرد، سفارش شما در قیمت limit ثبت شود.

Limit که در آن شما قیمتی را مشخص می‌کنید که به صرافی دستور دهد معامله در آن قیمت انجام شود.

Amount که مقدار یا تعداد رمزارز، سهام یا هر چیز دیگر را باید به وسیله‌ آن تعیین کنید.

این نوع سفارش را می‌توان ترکیبی از سفارش نوع اول و سوم دانست. Oco مخفف عبارت One Cancel the Other هست که یعنی یک سفارش، سفارش دیگر را کنسل می‌کند. این نوع سفارش‌گذاری را وقتی استفاده می‌کنیم که با تحلیل‌هایی که انجام دادیم امکان هر دو مسیر برای روند ممکن است، درواقع ما نمی‌دانیم قیمت، روند کاهشی خواهد داشت یا افزایشی. در این صورت از اردرهای نوع چهارم استفاده می‌کنیم.

به عنوان مثال فرض کنید در حال حاضر قیمت اتریوم روی 1,200 دلار است، و شما نمی‌دانید قیمت اتریوم به رشد خود ادامه می‌دهد یا نزول می‌کند. با کمک نوع چهارم اردر گذاری در بازارهای نقدی می‌توانید دو قیمت را مشخص کنید که در صورتی که اتریوم به هر کدام رسید، دومین قیمت عملا بی‌تاثیر شود. مثلا شما می‌خواهید اگر اتریوم رشد کرد و قیمت از1,500 عبور کرد معامله شما انجام شود و در صورتی که قیمت نزولی بود خرید اتریوم در قیمت 1000 دلار انجام شود. فاکتورهایی که در این نوع معامله باید وارد کنیم عبارتند از:

Price: در مثالی که ما زدیم همان 1000 دلار است، ما به صرافی دستور دادیم در صورتی که قیمت به 1000 دلار رسید یک واحد اتریوم برای ما خریداری کند.

stop: در مثالی که ما زدیم 1,500 دلار است. در این صورت ما به صرافی دستور می‌دهیم در صورتی که قیمت از 1,500 دلار عبور کرد، شرط 1000 دلار کنسل شود و معامله در فیمتی بالای 1,500 دلار انجام شود. مثلا در قیمت 1,550

Limit: قیمت 1,550 در این مثال درواقع همان لیمیت است که معامله خرید در صورت رشد قیمت در این قیمت فعال می‌شود.

Amount: مقدار یا تعداد ارز، سهام یا کالایی که خریداری می‌شود.

معاملات فیوچرز

در معاملات نقدی ما کالا، سهام یا ارزی را می‌خریم، و کالا یا ارز همان لحظه به ما تحویل داده می‌شود ولی در معاملات آتی که بر اساس یک قرارداد منعقد شده بین دونفر است، ما کالا، سهام و یا ارز را می‌خریم، مبلغی را به عنوان وجه تضمین قرار می‌دهیم، ولی کالا و پول در تاریخ منعقد شده در قرارداد مبادله می‌شوند.

همچنین در معاملات آتی ما علاوه بر بالا رفتن قیمت می‌توانیم از پایین آمدن قیمت نیز سود کنیم. به این بازارها بازارهای دوطرفه نیز گفته می‌شود.

بازاری که فعالیت در آن به تخصص کافی نیاز دارد و توصیه می‌شود جز افرادی که تجربه و آگاهی کامل در این زمینه ندارند از آن استفاده نکنند. درواقع در معاملات آتی برای باز کردن پوزیشن شرت یا موقعیت فروش، صرافی به شما مثلا یک واحد بیت‌کوین قرض می‌دهد، شما بیت‌کوین را در قیمت 60 هزار دلار می‌فروشید و وقتی قیمت به 50 هزار دلار رسید یک بیت‌کوین خریده به صرافی تحویل می‌دهیم و 10 هزار دلار سود نصیب شما شده است.

توجه کنید که مطلبی که توضیح دادیم روند کار بود و شما به جز پوزیشنی که در اول کار باز می‌کنید نیازی به باز کردن پوزیشن دیگر ندارید.

در معاملات آتی بر خلاف معاملات نقدی که هیچ‌وقت دارایی شما صفر نمی‌شد، ممکن است دارایی شما به طور کامل از بین برود.

اصطلاحات معاملات فیوچرز

• Long Position یا لانگ پوزیشن را وقتی در معاملات آتی سفارش خرید می‌گذاریم استفاده می‌کنیم. به عبارتی موقعیت خرید باز میکنیم.
• :Short Position یا شرت پوزیشن، وقتی در معاملات آتی سفارش فروش ست میکنیم یا به عبارتی موقعیت فروش باز میکنیم مورد استفاده قرار میگیرد.
• Laverage: لوریج یا اهرم به ضریب سرمایه‌ای گفته می‌شود که صرافی (در زمینه‌ ارزهای دیجیتال) در اختیار ما می‌گذارد تا بتوانیم سودهای بیشتری داشته باشیم، البته اگر ضرر کنیم هم ضرر بیشتری خواهیم داشت.
• لیکوئید: در واقع حساب شما وقتی لیکوئید می‌شود که میزان ضرر شما از دارایی شما بیشتر شود، که در این صورت صرافی حساب شما را می‌بندد و گفته می‌شود که حساب شما لیکوئید شده است.

یکی از امکاناتی که در معاملات آتی وجود دارد و افراد زیادی را به سمت خود کشیده است، استفاده از اهرم یا لوریج در معاملات است. اهرم یا لوریج (مثلا در بازار کریپتوکارنسی) سرمایه‌ای است که صرافی به شما قرض می‌دهد و شما با استفاده از آن می‌توانید معاملاتی تا چند برابر سرمایه‌ خود را داشته باشید. با یک مثال مفهوم اهرم را برای شما روشن می‌کنم.

فرض کنید شما 10 هزار دلار دارید ولی می‌خواهید بیت‌کوین به قیمت 50 هزار دلار را بخرید یا بفروشید. با کمک اهرم این امکان برای شما فراهم است تا چنین معاملاتی داشته باشید.

اگر بخواهید از اهرم 25 استفاده کنید دارایی (بالقوه) شما به جای 10 هزار دلار، 250 هزار دلار خواهد بود و شما می‌توانید معامله تا مبلغ 250 هزار دلار را انجام دهید. اما فراموش نکنید در معاملات آتی که از اهرم یا لوریج استفاده شود علاوه بر سود، ضرر شما نیز ضریبی از عدد اهرمی است که انتخاب کرده‌اید.

مثلا اگر در حالت عادی معامله‌ شما به اندازه‌ 5 دلار ضرر داشته باشد با استفاده از اهرم 25، شما متحمل 125 دلار ضرر خواهید شد.

اگر میزان ضرر شما به میزان دارایی شما نزدیک شود، صرافی با احتساب کارمزد معامله که از حساب شما کسر کرده، حساب شما را لیکوئید می‌کند یا به عبارتی دارایی شما به صفر می‌رسد.

حالا که با خطرات استفاده از لوریج آشنا شدید این موضوع را هم یاآوری می‌کنیم که اگر تحلیل‌های شما درست باشد و معامله‌ شما وارد سود شود، اگر با استفاده از معاملات بدون استفاده از اهرم فقط 5 دلار سود می‌کردید، حالا با استفاده از اهرم 25 (به عنوان مثال) سود شما به جای 5 دلار 125 دلار خواهد بود.

پس فراموش نکنید استفاده از اهرم همانطور که می‌تواند شیرین باشد، امکان دارد کل سرمایه‌ شما را نیز نابود کند.

مثال‌ هایی از بازارهای نقدی و آتی

بخش عمده‌ بازار بورس ایران

صرافی‌های داخلی در زمینه‌ ارز دیجیتال

بازار کالای شیکاگو

• اکثر صرافی‌های معتبر نظیر صرافی‌ بایننس از هر دو نوع معاملات نقدی و آتی پشتیبانی می‌کنند.

کلام آخر

حضور در بازارهای مالی به دانش خاص خود نیاز دارد و اگر شخصی بدون اطلاع از ویژگی‌های بازارها اقدام به ترید کند، قطعا با شکست مواجه خواهد شد. ما سعی کردیم در این مطلب با اشاره به تفاوت‌های معاملات نقدی و آتی، بخشی از اطلاعات مورد نیاز در این مسیر را به شما ارائه دهیم.

بهتر است اگر قصد ورود به بازارهای مالی را دارید، حتی اگر اطلاعات شما در این زمینه کامل است، فعالیت خود را با معاملات نقدی شروع کنید.