iranfxopen آموزش حرفه ای فارکس
استفاده از الگوهای قیمتی هارمونیک و نحوه بکارگیری
الگوهای جدید فیبوناچی به مانند الگوهای کلاسیک از کنار هم قرار گرفتن معنی دار موج های حرکتی بازار به وجود می آیند. این الگوها به مانند الگوهای کلاسیک موج ها یا هدف های قیمتی تعیین شده در بازار را برای ما پیش بینی می کنند. تشخیص این الگوها مقداری از تشخیص الگوهای قیمتی کلاسیک مشکل تر می باشد دلیل این امر، وجود نسبت های فیبوناچی در کنار اشکال تشکیل شده می باشد. توصیه می شود برای تشخیص و استفاده از این الگوها سعی کنید از قبل در پیدا کردن نسبت های فیبوناچی با الگوها تلاش کنید تا پس از تشکیل موج آخر آماده ورود به بازار شوید و فرصت را از دست ندهید. در مورد این الگوها نیز حتما در قیمت از پیش تعیین شده وارد شوید و در صورتی که الگو را درست تشخیص دادید زمان و قیمت ورود مناسب را از دست ندهید.
معمولا حد ضرر تمامی این الگوها 15 درصد از اندازه موج آخر حرکتی می باشد که از نقطه ورود به معامله به موج آخر اضافه می شود. حد سود هر الگو نیز بر حسب تعریف الگو متغیر می باشد. در زیر توضیحات تصاویر و مثالهای هر الگو را می توانید مشاهده کنید.
اصول استفاده از الگوی AB=CD، نحوه رسم و کاربرد
الگوی AB=CD عمومی ترین الگو از مجموع الگوهای فیبوناچی می باشد که به نسبت دیگر الگوها تشخیص آن آسان تر می باشد. همانطور که در شکل مشاهده می کنید برای تشکیل این الگو دو نسبت فیبوناچی باید همخوانی داشته باشد. در زیر مثال بازگشت نزولی الگوی AB=CD نمایش داده شده است. الگوی بازگشت صعودی AB=CD با همین درصدها اما در حالت معکوس شکل می باشد.
- نقطه C تا 61.8 یا 78.6 درصد فاصله AB بازگشت دارد.
- نقطه D(قیمت ورودی) تا 127.2 یا 161.8 Extension فاصله BC حرکت دارد.
- پس از ورود در نقطه D هدف سود این معامله 61.8 درصد بازگشت فاصله CD می باشد.
اصول استفاده از الگوی Gartley، نحوه رسم و کاربرد
الگوی گارتلی تشکیل شده از سه نسبت فیبوناچی موجهای مختلف می باشد که پس از ورود برای آن میتوان دو هدف قیمتی در نظر گرفت.
- نقطه C تا 38.2 یا 61.8 درصد فاصله AB بازگشت دارد.
- نقطه D بین 38.2 تا 78.6 درصد فاصله BC بازگشت دارد.
- نقطه E بین 61.8 تا 78.6 درصد فاصله AB بازگشت دارد.
- هدف اول از نقطه ورودی، 61.8 درصد فاصله DE می رسد.
- هدف دوم از نقطه ورودی، 127.2 درصد فاصله BE می رسد.
نکات تخصصی نحوه نمایش و تشخیص Gartley :
1.در این الگو، میزان بازگشت موج Xa برای تشکیل نقطه B، فقط میزان 61.8% فیبو میباشد و بقیه نسبت های فیبوناچی قابل قبول نیست. به عنوان مثال اگر نرخ در نقطه B کمتر از فیبو 61.8 و در زیر فیبو 50 % بسته شود و قادر به رسیدن به فیبو 61.8 نباشد این الگو گارتلی نیست و مارا متوجه الگوی BAT یا خفاش می سازد که نکات آن را توضیح خواهیم داد.
2.میزان بازگشت موج Ab برای پیدا کردن نقطه C، بین نسبتهای 38.2 و 88.6% فیبو پیشنهاد شده است.
3. گارتلی درموج 2 الیوت شکل می گیرد.
حال برای پیدا کردن محدوده پتانسیل بازگشتی (prz) به نکات زیر دقت کنید:
1-توسعه موج Bc باید کمتر از میزان 161.8% قیبو ناچی باشد.
2-حالت رایج اندازه گیری نقطه D در یک Ab=cd است.
3-میزان بازگشت قیمت برای محدوده پتانسیل برگشتی از موج Xa، الزاماً 78.6% فیبوناچی است
PRZ یعنی منطقه بازگشت نرخ
به عنوان مثال چون این پترن درموج 2 الیوت تشکیل می شود ، در منطقه PRZ ما متوجه می شویم که موج 2 کامل شده و با شروع موج 3 سروکار داریم و خودرابرای موج 3 آماده می کنیم ، که بلندترین موج است و سود خوبی به دنبال دارد.
اصول استفاده از الگوی Butterfly، نحوه رسم و کاربرد
الگوی باترفلای تشکیل شده از سه نسبت فیبوناچی موجهای مختلف می باشد که پس از ورود برای آن میتوان دو هدف قیمتی در نظر گرفت.
- نقطه C تا 38.2 یا 78.6 درصد فاصله AB بازگشت دارد.
- نقطه D بین 38.2 تا 78.6 درصد فاصله BC بازگشت دارد.
- نقطه E تا 127.2 یا 161.8 درصد فاصله AB بازگشت دارد.
- هدف اول از نقطه ورودی، 61.8 تا 78.6 درصد فاصله DE می باشد.
- هدف دوم از نقطه ورودی، 127.2 درصد فاصله بازگشت BE می باشد.
نکات تخصصی نحوه نمایش و تشخیص Butterfly:
1.در این الگو، میزان بازگشت موج Xa برای تشکیل نقطه B، فقط میزان 78.6% فیبو میباشد و بقیه نسبت های فیبوناچی قابل قبول نیست.
2.میزان بازگشت موج Ab برای پیدا کردن نقطه C، بین نسبتهای 38.2 و 88.6% فیبو پیشنهاد شده است.
3. پروانه درموج 5 الیوت شکل می گیرد.
حال برای پیدا کردن محدوده پتانسیل بازگشتی (prz) به نکات زیر دقت کنید:
1-توسعه موج Bc باید حداقل میزان 161.8% فیبو ناچی باشد.
2-حالت رایج اندازه گیری نقطه D در یک1.27ab=cd یا Ab=cd است.
3-میزان بازگشت قیمت برای محدوده پتانسیل برگشتی از موج Xa، الزاماً 127.2% فیبوناچی است
PRZ یعنی منطقه بازگشت نرخ
به عنوان مثال چون این پترن درموج 5 الیوت تشکیل می شود ، در منطقه PRZ ما متوجه می شویم که موج 5 کامل شده و با شروع ترند جدید سروکار داریم که تا 95 % مواقع ترند جدید تا فیب 50 % ترند قدیم برمی گردد یعنی نصف ترند قدیم را RETRACE می کن
اصول استفاده از الگوی Bat، نحوه رسم و کاربرد
الگوی بَت تشکیل شده ازسه نسبت فیبوناچی موج های مختلف می باشد که پس از ورود برای آن میتوان دو هدف قیمتی در نظر گرفت.
- نقطه C بین 38.2 تا 50 درصد فاصله AB بازگشت دارد.
- نقطه D بین 38.2 تا 88.6 درصد فاصله CB بازگشت دارد.
- نقطه E تا حدود 88.6 درصد فاصله AB بازگشت دارد.
- هدف اول از نقطه ورودی، 61.8 تا 78.6 درصد فاصله DE می باشد.
- هدف دوم از نقطه ورودی، 127.2 درصد فاصله AB می باشد.
نکات تخصصی نحوه نمایش و تشخیص B at :
1.در این الگو، میزان بازگشت موج XA برای تشکیل نقطه B، فقط میزان 38.2% و 50 % فیبو میباشد و بقیه نسبت های فیبوناچی قابل قبول نیست.
2.میزان بازگشت موج AB برای پیدا کردن نقطه C، بین نسبتهای 38.2 و 88.6% فیبو پیشنهاد شده است.
3. خفاش درموج 2 الیوت شکل می گیرد.
حال برای پیدا کردن محدوده پتانسیل بازگشتی (prz) به نکات زیر دقت کنید:
1- میزان اکستنشن موج BC حتما باید حداقل 161.8 درصد و حداکثر 261.8 درصد باشد.
2-حالت رایج اندازه گیری نقطه D در AB =CD , 127.2*AB = CD است و گاهی حالت 161.8*CD = AB نیز صورت می گیرد.
3-میزان بازگشت قیمت برای محدوده پتانسیل برگشتی از موج XA، الزاماً 88.6% فیبوناچی است
توضیح کلی
قوی تری نسبت پترن:
نسبت 88.6 درصد را بعنوان مهمترین و قویترین نقطه پترن علامت
میگذاریم و نزدیکترین نسبت AB با CD را به این نقطه که معمولا 1.27AB=CD میباشد را علامت گذاری می کنیم.
ضعیف ترین نسبت پترن:
هر نسبت اکستنشنی از BC که بین 161.8 و 261.8 بود و نزدیک 88.6 درصد XA قرار داشت را علامت می گذاریم .
اصول استفاده از الگوی Crab، نحوه رسم و کاربرد
الگوی کِرَب مانند الگوی بَت تشکیل شده ازسه نسبت فیبوناچی موج های مختلف می باشد که پس از ورود برای آن میتوان دو هدف قیمتی در نظر گرفت.
- نقطه C بین 38.2 تا 61.8 درصد فاصله AB بازگشت دارد.
- نقطه D بین 38.2 تا 88.6 درصد فاصله CB بازگشت دارد.الگوی کامل بازگشت نزولی Butterfly
- نقطه E تا حدود 161.8 درصد فاصله AB بازگشت دارد.
- هدف اول از نقطه ورودی، 61.8 تا 78.6 درصد فاصله DE می باشد.
- هدف دوم از نقطه ورودی، 127.2 درصد فاصله بازگشت BE می باشد.
نکات تخصصی نحوه نمایش و تشخیص crab :
دو نوع پترن خرچنگ داریم که در نوع اول نقطه B ریترس 38.2 یا 50 یا 61.8 درصد XA است
در نقطه D در خرچنگ از نسبت اصلی فیبوناچی یعنی 161.8 درصد اکستشن XA استفاده شده همچنین با توجه به اینکه ساختار این پترن مانند پترن پروانه نشان دهنده بیش فروش (OverSold) و یا بیش خرید در قیمت ( خود قیمت و نه اوسیلاتور) است .ایندو عامل باعث شده که بازگشت قیمت از ناحیه مقاومتی ان سریعتر و با قدرت بیشتری از پترنهای دیگر صورت پذیرد و این عامل باعث کم بودن استاپ لاس آن نیز شده است.
در این پترن برخلاف پترن های دیگر نسبت AB=CD و آلترناتیوهای آن از نظر اهمیت در درجه آخر قرار دارد و حتی میتوانیم این نسبت را نادیده بگیریم! . ولی معمولا نسبت 161.8 AB=CD بیشتر از نسبتهای دیگر دیده میشود.
نسبت اکستنشن الگوی کامل بازگشت نزولی Butterfly BC که دومین نسبت مهم پترن در ناحیه بازگشتی است میتواند هر نسبتی بین 2.24 تا 3.61.8 باشد!. ( هر نسبتی که نزدیک 161.8 XA باشد را علامت میگذاریم). (2.24 - 2.618 - 3.14 - 3.618 )
چگونه الگوی پروانه هارمونیک را تشخیص داده و بر اساس آن معامله کنیم؟
تریدرهای تکنیکال بازار را با استفاده از سیگنالها و الگوهای تریدینگ تحلیل میکنند تا با سودهای کوچکتر اما مکررتر از فراز و فرودهای بازار استفاده کنند. گرچه دقت بعضی از اندیکاتورهای تکنیکال مورد تردید قرار دارد اما قابل اطمینان بودن بیشتر الگوها برای ارزیابی رفتار بازار و تشخیص نقاط ورود و خروج مناسب اثبات شده است.
در این مقاله به شما خواهیم گفت که الگوی پروانه هارمونیک چیست، چطور میتوانید آن را تشخیص دهید و مهم تر اینکه، چطور میتوانید بر اساس آن معامله کنید.
الگوی پروانه هارمونیک چیست؟
الگوی پروانه هارمونیک یک الگوی معکوس شدگی 5 نقطهای است که در تحلیل تکنیکال برای تشخیص نقاط چرخش بازار استفاده میشود. این الگوی تریدینگ شکل خاصی داشته و بین خطوط این الگو، فاصله وجود دارد.
می توان از الگوی پروانه هارمونیک در بازارهای نقد مثل کریپتو و روی هر بازه زمانی استفاده کرد. پروانه، عضو یک گروه از الگوهای هارمونیک است که شامل اشکال دیگر مثل گارتلی، خفاش، خرچنگ و AB=CD هم میشود.
الگوهای قیمت هارمونیک در ابتدا توسط اچ. اِم. گارتلی در سال 1935 ابداع شدند. او درباره یک الگوی 5 نقطهای که به نام گارتلی از آن یاد میشود، مطلب نوشته بود. در نهایت با اضافه شدن فاصله نسبی بین نقاط در پیکربندی این الگو، آن را ارتقاء دادند. این کار با اضافه شدن نسبتهای فیبوناچی انجام شد تا تریدرها بتوانند احتمال شکل گیری الگو را به صورت بلادرنگ تحلیل کنند.
عده زیادی برای بهبود کار گارتلی تلاش کردند. جامع ترین این مطالعات توسط اسکات کارتنی در قالب یکسری کتاب درباره هارمونیک تریدینگ انجام و منتشر شد.
الگوی پروانه هارمونیک به چه صورت است؟
پروانه هارمونیک یک الگوی 5 نقطهای است که نقاط آن X، A، B، C و D نامگذاری میشوند. وقتی یک خط یا روند بین این نقاط رسم میکنید، چهار موج شکل میگیرد.
به این دلیل به این الگو، پروانه هارمونیک گفته میشود که وقتی شکل میگیرد، تصویر ایجاد شده با خطوط به یک پروانه شباهت دارد.
چنین الگویی میتواند در یک روند صعودی یا نزولی شکل بگیرد اما همیشه از نقطه X شروع میشود. اگر خط X به A نزولی باشد، الگوی شکل گرفته شبیه به یک پروانه بوده و باعث ایجاد معکوس شدگی نزولی میشود.
اگر خط X به A صعودی باشد، الگوی شکل گرفته شبیه یک پروانه وارونه خواهد بود و حالت ایجاد شده، معکوس شدگی صعودی است.
الگوی پروانه هارمونیک در هر دو حالت صعودی و نزولی شکل میگیرد. الگوی پروانهای که منجر به ایجاد یک حرکت صعودی به سمت رکوردهای جدید میشود (پروانه صعودی)، شبیه به یک پروانه وارونه است.
الگویی که منجر به ایجاد یک اصلاح نزولی شود (پروانه نزولی) شبیه به یک پروانه مستقیم است.
چنین الگوهایی در هر بازاری ظاهر میشوند مثل بازار کریپتو - و هر بازه زمانی - چون بازارهای مالی، حالت فرکتال[1] دارند. این یعنی الگوهایی که در نمودارهایی با بازه زمانی کوتاه تر مشاهده میکنید، نسخه کوچکتر همان الگوهایی هستند که در نمودارهایی با بازه زمانی بزرگتر دیده میشوند.
وقتی الگوی X-A-B-C-D کامل شد، تریدرها میتوانند اصلاح کامل کل الگو فراتر از نقطه A را پیش بینی کنند. در واقع، زمانی که کاربری پنج نقطه را شناسایی کرد، میتواند معاملهای انجام دهد که فراتر از نقطه A را هدف میگیرد.
تشخیص الگوهای پروانه هارمونیک
به این علت به این الگو هارمونیک گفته میشود که تشکیل آن شامل ترکیبی از اشکال و محاسبات است که دائماً در بازارهای مالی تکرار میشوند. پایه و اساس این هارمونی، مشتقی از دنباله هارمونی است که نسبتهای 0.618 و 1.618 را ایجاد میکند. این نسبتها در ساختارهای طبیعی مثل صدفها یا گل آفتابگردان وجود دارند. به دلیل تکرار زیاد این الگوها در کل طبیعت، خیلی از تریدرها آنها را برای بازارهای مالی هم مهم میدانند.
می توان تشخیص الگوی پروانه هارمونیک را با ابزار فیبوناچی اصلاحی - و البته کمی تصور - انجام داد.
با شروع از پروانه نزولی، پس از ایجاد موج XA در اثر روند نزولی، بازار بالاتر رفته و به نقطه B میرسد که باید یک اصلاح 78.6 درصدی از روند نزولی XA باشد. ابزار فیبوناچی اصلاحی را از نقطه X تا A اعمال کرده و سپس سطوح 78.6 و 127 درصد را فعال کنید (ما بعداً از سطح 127 درصد استفاده میکنیم).
با شروع از نقطه B بازار یک روند نزولی دیگر را به سمت نقطه C تجربه میکند اما قدرت دومین حرکت رو به پایین (BC) به اندازه اولین حرکت XA نیست.
بعلاوه، نقطه C به اندازه حدود 38.2 تا 88.6 درصد از لگ AB بازگشت میکند. در نتیجه نقطه C یک اصلاح جزئی نسبت به AB است و به پایین تر از قیمت پایین در نقطه A حرکت نمیکند. از نقطه A به B یک فیبوناچی دیگر رسم میکنیم و سطوح 38.2 و 88.6 درصد را فعال میکنیم. نقطه C باید در این محدوده قرار بگیرد که با سطوح فیبوناچی اصلاحی ایجاد شده است.
پس از به پایان رسیدن این روند کاذب، بازار صعودی چشمگیری را تجربه کرده و از بالای خط X عبور میکند. این نقطه اوج جدید تبدیل به نقطه D میشود. میتوان نقطه D را از قبل ارزیابی و پیش بینی کرد چون میتواند امتدادی از طول XA با ضریب 1.27 باشد. حالا عدد 127 درصد الگوی فیبوناچی اصلاحی ما دوباره برگشته تا نقطه هدف احتمالی را مشخص کند.
دقت داشته باشید که این سطوح اصلاح و مناطق هدف، فقط یکسری محدوده کلی هستند. بعید است که نمودار قیمت دقیقاً در همین سطوح قیمت برگشت کند. بنابراین منتظر باشید تا ری اکشن در همان نزدیکی ایجاد شود. گاهی اوقات ممکن است نمودار قیمت کمی فراتر از این محدودهها ریزش یا صعود کند که این نشان میدهد بازار در حال توجه به این نقاط چرخش است.
مثالی از بیتکوین
در اوایل سال 2021 با شکل گیری روند صعودی بیتکوین، کم کم مومنتوم کند شد و نقطه اوج بیتکوین مشخص شد - که این حرکت باعث ایجاد الگوی پروانه نزولی (یا خرسی) شد.
13 مارس 2021، بیتکوین یک اصلاح کوچک را به سمت نقطه کف 25 مارس شروع کرد. حد اصلاح 78.6 درصدی در این روند، 59326 دلار بود. سپس نمودار قیمت در اول آوریل به نقطه 60365 دلار صعود کرده و نقطه B را شکل میدهد. این نرخ شامل یک اصلاح 85.8 درصدی بود، یعنی کمی بیشتر از حالت ایده آل 78.6 درصدی که قابل قبول است.
سپس، یک اصلاح دیگر منجر به رسیدن به نقطه C میشود که معادل با اصلاح 49 درصدی نسبت به روند صعودی A به B است. این حرکت دقیقاً در وسط محدوده اصلاح 38.2 تا 88.6 درصدی قرار دارد که برای الگوی پروانه عادی محسوب میشود.
از 7 آوریل، بیتکوین آخرین صعود را شروع میکند تا شکل گیری الگو تکمیل شود. در الگوهای پروانه، معمولاً آخرین اوج حدود 127 درصد نسبت به روند XA اختلاف دارد. در این جا، این صعود 1.27 درصدی یعنی سطح 65573 دلار. روند صعودی به ثبت یک رکورد جدید منجر شده و اوج آن 64999 دلار است یعنی اختلاف کمتر از یک درصدی نسبت به تخمین ما (پیشرفت تا 1.26).
در نقطه اوج بیتکوین در آوریل 2021 یک الگوی پروانه نزولی زیبا تکمیل شده است.
چگونه بر اساس الگوی پروانه هارمونیک معامله کنیم؟
پس از تشخیص یک الگوی پروانه بالقوه، تنظیم فرصت معامله کار نسبتاً راحتی خواهد بود. به دلیل ماهیت هارمونیک این الگو، میتوانیم زودتر از موعد نقطه معکوس شدن آن را تشخیص دهیم. به این ترتیب اگر نمودار قیمت به این محدوده برسد، میتوانیم منتظر تغییر روند بمانیم.
از اواخر آگوست تا سپتامبر 2021، اتر در حال ایجاد الگوی پروانه هارمونیک صعودی بوده است. هندسه این شکل با پارامترهای ایده آل تطبیق دارد.
مثلاً نقطه B 99.8 درصد نسبت به خط XA پایین تر است که کمی بیشتر از چیزیست که ما به دنبال آن بودیم. اما این اصلاح عمیق فوراً باعث جلب خریداران میشود در نتیجه قیمت بالاتر رفته و یک فیتیله نزولی بسیار طولانی را رد میکند. در روزهای بعد، اتر دوباره ریزش میکند و به سطح اصلاح 78.6 درصد برمی گردد و باز دوباره با خریداران روبرو میشود. گرچه ریزش اولیه بیشتر از 78.6 درصد بود اما میتوان مشاهده کرد که هندسه بازار باز هم سعی میکند این الگو را حفظ کند.
صعود بعدی به نقطه C شامل یک اصلاح 67 درصدی نسبت به خط AB است که قابل قبول است. این حرکت منجر الگوی کامل بازگشت نزولی Butterfly به ایجاد یک محدوده معکوس شدگی صعودی بالقوه برای نقطه D در سطح 2718.05 دلار میشود.
بعد از آن قیمت ریزش کرده و فراتر از محدوده 127 درصد اصلاح میشود.
اما یک تریدر چطور میتواند این فرصت معامله را مدیریت کند؟
تشخیص محل ورود به پوزیشن Long
وقتی اتر، منطقه هدف را مشخص کرد، یک فیتیله بزرگ را پشت سر گذاشت. این موضوع نشان دهنده هجوم خریداران برای پشتیبانی از قیمت بازار است چون معتقدند که اتر ارزش خوبی دارد.
ساده ترین روش برای تنظیم نقطه ورود به long، استفاده از معامله بریک اوت است که میتوان آن را با یک خط مقاومت شیب دار تنظیم کرد که وقتی شکسته شود، نقش نقطه ورود را بازی میکند.
یا اینکه میتوانید سطوح مقاومت افقی را شناسایی کرده و صبر کنید تا نمودار قیمت آن را شکسته و بالاتر از آن حرکت کند تا نقطه ورود به پوزیشن long مشخص شود.
معمولاً تریدر یکی از این سطوح مقاومت را انتخاب میکند تا بر اساس آن معامله کند اما ما هر دو را به شما نشان میدهیم تا متوجه شوید که چطور ممکن است با هم نمایان شوند.
در واقع، زمانی که قیمت صعود کرده و سطح مقاومت را میشکند، سیگنال پوزیشن long ایجاد شده است.
مدیریت معامله
در مثال بالا برای اتر، قیمت در نهایت صعود کرده و خط مقاومت را میشکند. این وضعیت تریدر را در پوزیشن long قرار میدهد.
در این نقطه، تریدر میتواند حد توقف (stop loss) را پایین تر از نقطه پایین سوئینگ در D تنظیم کند. به این ترتیب اگر قیمت کاهش پیدا کند، باز هم الگوهای دیگری در حال شکل گیری خواهند بود و میتوانیم با حفظ بیشتر سرمایه از معامله خارج شویم.
استراتژی خروج
زمانی که وارد پوزیشن شده و حد توقف را تنظیم کردیم، میتوانیم برای تارگت سود برنامه ریزی کنیم. بسیاری از مواقع، یک الگوی پروانه هارمونیک موفق، حد قیمت فراتر از نقطه A را هدف میگیرد.
در مثال اتر، نقطه A نزدیک 4035 دلار است. این سطح میتواند تارگت اولیه باشد. اگر نمودار قیمت به این سطح رسید، تریدر میتواند بخشی از پوزیشن خودش را بسته و بقیه را باز نگه دارد.
به این ترتیب اگر قیمت افزایش پیدا کند، تریدر میتواند حد توقف را تغییر دهد و در سطوح بسیار بالاتر با سود از معامله خارج شود.
در نهایت مشخص شد که حرکت اتر بسیار قوی است و توانست تا 4800 دلار حرکت کند با اینکه هشدار بریک اوت از الگوی پروانه، در اصل در سطح حدود 3100 دلار تشکیل شده بود.
اگر بریک اوتی وجود داشته باشد، چه میشود؟
گاهی اوقات ممکن است بازار از محدوده معکوس شدگی احتمالی 127 درصد، حرکت معکوس انجام دهد. در چنین مواقعی ممکن است بازار متوقف شود اما باز حرکت را ادامه داده و فراتر از محدوده 127 درصد حرکت کند.
به همین دلیل است که استفاده از ستاب معاملاتی بریک اوت مفید است. فرض کنید که اتر نتواند در محدوده 127 درصد صعود کند. اگر یک ستاپ معامله بریک اوت در بالای خط افقی قرار داده باشیم و قیمت نتوانست به سیگنال بریک اوت برسد، هرگز واحد معاملهی خرید (bullish) نمیشویم (سمت چپ تصویر زیر را ببینید). با این کار از یک معامله زیانده اجتناب میکنیم.
فراموش نکنید که این ستاپ بریک اوت هم نمیتواند از شما در برابر همه معاملات زیانده حفاظت کند. گاهی اوقات ممکن است بازار صعود کرده و سیگنال بریک اوت خرید شما را در خط افقی بشکند اما بعد اصلاح شروع شود (سمت راست تصویر قبلی را ببینید).
به همین دلیل مهم است که برای هر معامله یک حد توقف داشته باشیم. در چنین شرایطی، حد توقف شما تریگر شده و میتوانید پیش از متحمل شدن ضرر قابل توجه، از معامله خارج شوید. اما معاملهای با ضرر کم از معاملهای با ضرر زیاد - که ممکن است کل موجودی حساب شما را صفر کند - بهتر است.
الگوی پروانه نزولی و صعودی
تفاوتهای کلیدی
به غیر از اینکه این دو الگو یکی شکل پروانه معمولی و دیگری شکل پروانه وارونه دارد، تفاوتهای مهمی در چگونگی شروع آنها وجود دارد.
اگر XA به صورت یک روند صعودی شروع الگوی کامل بازگشت نزولی Butterfly شود، در این صورت الگو به شکل یک پروانه نزولی ایجاد میشود.
اگر XA به صورت یک روند نزولی شروع شود، الگو به شکل یک پروانه صعودی ایجاد میشود.
سایر اجزاء مثل هندسه و نسبتهای بین خطوط همگی به یک شکل هستند.
آیا الگوی پروانه هارمونیک قابل اطمینان است؟
الگوی پروانه هارمونیک شباهتها و تفاوتهایی با سایر الگوهای نمودار دارد. به طور کلی، ما مایلیم میزان مطمئن بودن یک الگو را مشخص کنیم اما واقعیت این است که مطمئن بودن یک الگو وابسته به توانایی تحلیلگر برای خواندن درست آن است.
مزایا
ماهیت هندسی این الگو که اسکات کارنی کاملاً درباره آن تحقیق کرده، میتواند تریدرها را هنگام تشخیص آن روی یک نمودار مطمئن تر کند. بعلاوه، این الگو مجموعه نسبتهای خاصی دارد که تشخیص آن را مطمئن تر میکند. اگر این نسبتها و ساختارها وجود داشته باشند، شانس وجود الگو هم بیشتر خواهد بود.
محدودیتها
هیچ الگویی صددرصد کامل نیست. گاهی اوقات ممکن است یک الگو همه نسبتهای درست را داشته باشد و خوب به نظر برسد اما در نهایت شکست بخورد.
به همین دلیل لازم است برای هر معاملهای یک حد توقف تنظیم کنید. با استفاده از نکاتی که در این مطلب مطرح شد، میتوانید حد توقف را به صورت درست و بدون ایجاد ریسک زیاد تنظیم کنید.
صحبتهای پایانی
الگوی پروانه هارمونیک یکی از الگوهای محبوبی است که تریدرهای مجرب از آن استفاده میکنند. برای تریدرهایی که با سطوح فیبوناچی آشنا هستند، این الگوها یک ظاهر و نسبت خاص بین هر خط از الگو ایجاد میکنند.
اما این الگو هم فاقد محدودیت نیست. ممکن است بازار ناگهان معکوس شود به همین دلیل لازم است برای هر معاملهای حد توقف تنظیم کنید.
[1] فراکتال، ساختاری هندسی است که با بزرگ کردن هر بخش از این ساختار به نسبت معین، همان ساختار نخستین به دست آید.
الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال بورس — آموزش کاربردی
قیمت داراییها یا سهام در بازار مالی به صورت دورهای تغییر میکند. این دورهها تکرار میشوند و الگوهای هندسی را تشکیل میدهند. «الگوهای هارمونیک» (Harmonic Patterns) نیز بخشی از این الگوهای هندسی به شمار میروند. در ادامه سری مطالب آموزشی تحلیل تکنیکال، اینبار به بررسی این الگوها پرداختهایم.
الگوهای هارمونیک چه هستند؟
الگوهای هارمونیک الگوهای پیچیدهای هستند که در نمودارهای مالی مشاهده میشوند. این الگوها از حرکت هندسی قیمت و سطوح فیبوناچی بوجود میآیند. به صورت کلی، اغلب الگوهای هارمونیک از ۵ نقطه تشکیل شدهاند. با این وجود، هر الگوی هارمونیک شکل هندسی و نسبت فیبوناچی متفاوتی دارد. نقاط مشخصشده در الگوهای هارمونیک به ترتیب C ،B ،A ،X و D نامگذاری میشوند و هر الگو قوانین مخصوص به خود را دارد که در ادامه آنها را بیان میکنیم.
ساختار الگوی هارمونیک
الگوهای هارمونیک ۵ نقطهای از یک نقطه اصلی به نام X تشکیل شدهاند که در ادامه آن موجی تکانهای به نام XA وجود دارد. پس از XA، شاهد موج اصلاحی هستیم که به نقطه B میرسد و پایه AB را کامل میکند. سپس، موج (پایه) BC مشاهده میشود که بعد از آن پایه اصلاحی CD قرار گرفته است. نسبتهای هارمونیک تعیینکننده بازگشت یا امتداد این پایهها هستند. بخاطر داشته باشید که تمام الگوهای هارمونیک ۵ نقطهای و ۴ نقطهای بر پایه الگوهای ABC (سهنقطهای) بوجود آمدهاند. زمانی که یکی از این الگوها را به خوبی بیاموزید، فهم سایر آنها برای شما آسانتر خواهد بود.
چرا الگو های هارمونیک اهمیت دارند؟
الگوهای هارمونیک حرکت قیمت را پیشبینی میکنند و به همین علت بسیار مهم به شمار میروند. معاملهگران با یافتن الگوهایی با ابعاد و طولهای مختلف و اِعمال نسبتهای فیبوناچی بر آنها موفق به پیشبینی پرایساکشن آینده میشوند. درواقع از الگوهای هارمونیک برای تشخیص معکوس شدن قیمت بهره گرفته میشود.
پایهگذاران الگو های هارمونیک چه کسانی بودند؟
ایده الگوهای هارمونیک اولین بار در سال ۱۹۳۲ میلادی به مغز گارتلی «H.M. Gartley» خطور کرد. او الگویی ۵ نقطهای تحت عنوان الگوی گارتلی را در کتاب خود – «سود در بازار سهام» (Profits in the Stock Market) – مطرح کرد. «لری پزاونتو» (Larry Pesavento) این الگو را با نسبتهای فیبوناچی تغییر داد و قوانینی را برای معامله با الگوی گارتلی در کتاب خود – «شناخت الگوها با نسبتهای فیبوناچی» (Fibonacci Ratios with Pattern Recognition) – وضع کرد.
نویسندگان دیگری نیز وجود دارند که نظریات خود را پیرامون الگوهای هارمونیک در کتب و مقالات گوناگون مطرح کردهاند. یکی از بهترین این کتابها «معامله هارمونیک» (Harmonic Trading) اثر «اسکات کارنی» ( Scott Carney ) است. کارنی، الگوهای «خرچنگ» (Crab Pattern)، «کوسه» (Shark Pattern)، «خفاش» (Bat Pattern) و «الگوی هارمونیک ۰-۵» را بوجود آورده است. او همچنین، مباحث بسیاری را درباره قوانین، اعتبارسنجی، مدیریت پول و ضرر در هنگام معامله با الگوهای هارمونیک مطرح کرده است.
برای آشنایی بیشتر با کاربردهای الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال میتوانید به آموزش ویدئویی تهیه شده توسط «فرادرس» مراجعه کنید.
- برای مشاهده فیلم آموزش الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال +اینجا کلیک کنید.
نظریه الگوهای هارمونیک بر پایه چیست؟
نظریه الگوهای هارمونیک بر پایه حرکتهای قیمت در طول زمان است که از نسبت فیبوناچی و تقارن آن در بازار استفاده میکند. تحلیل نسبت فیبوناچی در بازارها و چارچوبهای زمانی مختلف کاربرد دارد. ایده اصلی آن است که از این نسبتها برای یافتن نقاط کلیدی که روند در آنها تغییر میکند، بهره بگیریم. از این نقاط کلیدی میتوان به نقاط اصلاح روند قیمت و سوئینگ بالا و پایین اشاره کرد.
دنباله اعداد فیبوناچی
نسبتهای فیبوناچی چیست؟
به تجربه ثابت شده است که وقتی دنبالهای از نسبتهای فیبوناچی به ترتیب در الگوی ۵ نقطهای (XABCD) ظاهر میشوند، حرکت پیشبینی شده بعدی به احتمال ۷۰ درصد صحیح است. بنابراین، معاملهگران هارمونیک صبر میکنند تا الگو به نقطه D برسد و تکمیل شود تا معامله را آغاز کنند.
فیبوناچی اکستنشن چیست؟
«فیبوناچی اکستنشن» (Fibonacci Extension) یا فیبوناچی گسترشی ابزاری در پلتفرم معاملاتی است که سطوح فیبوناچی را در نمودار قیمتی مشخص میکند. رایجترین سطوح فیبوناچی به ترتیب 61٫8%، 100%، 161٫8%، 200% و ۲۶۱٫۸ درصد هستند. فیبوناچی گسترشی فرمول ندارد.
نسبت های هارمونیک
در معامله با الگوهای هارمونیک با ۳ نوع نسبت برخورد میکنیم. «نسبتهای اولیه» (Primary Ratio) از اعداد دنباله فیبوناچی بدست میآیند و نسبتهای دیگر به نوعی از نسبتهای اولیه حاصل میشوند. جدول زیر نشاندهنده هر ۳ نوع این نسبتها و روابط ریاضی آنها است.
نسبتهای مشتق شده تکمیل کننده | نسبتهای مشتق شده از نسبت اولیه | نسبتهای اولیه فیبوناچی |
۰٫۳۸۲ (۱-۰٫۶۱۸) | ۰٫۷۸۶ (ریشه دوم ۰٫۶۱۸) | 0٫۶۱۸ (نسبت اولیه) |
۰٫۷۰۷ ( ریشه دوم ۰٫۵) | ۰٫۸۸۶ (ریشه چهارم ۰٫۶۱۸) | ۱٫۶۱۸ (پیشبینی اولیه) |
۱٫۴۱ (ریشه دوم ۲) | ۱٫۱۳ (ریشه چهارم ۱٫۶۱۸) | |
۲٫۲۴ (ریشه دوم ۵) | ۱٫۲۷ (ریشه دوم ۱٫۶۱۸) | |
۳٫۴۱ (عدد پی) | ||
۳٫۶۱۸ (۱+۲٫۶۱۸) |
ناحیه بازگشت قیمت چیست؟
«ناحیه بازگشت قیمت» (Potential Reversal Zone | PRZ) که آن را ناحیه برگشت بالقوه یا محتملترین محدوده بازگشت بازار نیز خطاب میکنند، ناحیهای است که در آن ۳ یا تعداد بیشتری از اعداد فیبوناچی با یکدیگر ادغام میشوند و الگوی هارمونیک را کامل میکنند. در واقع PRZ همان نقطه D یا مکانی با احتمال بالای معکوس شدن روند قیمت است. مهمترین هدف اغلب معاملهگران الگوهای هارمونیک یافتن ناحیه بازگشت قیمت است. این قسمت ناحیه مناسبی برای ورود به معامله است. حد ضرر، بسته به صعودی یا نزولی بودن الگو ممکن است، بالاتر یا پایینتر از نقطه D قرار گیرد.
انواع الگوهای هارمونیک
در تحلیل تکنیکال تا به حال تعداد زیادی الگوی هارمونیک شناسایی شدهاند که در ادامه به ۴ عدد از مهمترین آنها میپردازیم. در واقع در این مطلب به ترتیب به الگوهای هارمونیک «گارتلی» (Gartley Pattern)، «پروانه» (Butterfly Pattern)، «خفاش» (Bat Pattern) و «خرچنگ» (Crab Pattern) پرداختهایم. از الگوهای کمتر شناختهشده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- (AB=CD)
- «خفاش جانشین» (Alternate Crab)
- «خرچنگ عمیق» (Deep Crab)
- «سایفر» (Cypher)
- «۳ حمله» ( 3 DRIVE)
توجه داشته باشید که نامگذاری این الگوها بر مبنای ساختار قرارگیری آنها در نمودار بوده است. برای مثال، الگوی کوسه به علت داشتن خطوط شیبدار بیرونی و دره سطحی در میانه، به باله پشتی کوسه شباهت دارد و از اینرو آنرا اینگونه نامگذاری کردهاند.
الگوی گارتلی
گارتلی یکی از شناختهشدهترین الگوهای هارمونیک به شمار میرود. الگوی گارتلی یک الگوی ۵ نقطهای صعودی است. این الگوها به حرف M و W در انگلیسی شباهت دارند و با ۵ نقطه کلیدی پیوت شناخته میشوند. الگوهای گارتلی از دو پایه اصلاح قیمت و ۲ پایه سوئینگ بوجود آمدهاند. همه این سوئینگها به نوعی با هم و با نسبتهای فیبوناچی ارتباط دارند.
عموماً الگوی صعودی در ابتدای یک روند مشاهده میشود و نشاندهنده پایان یافتن موجهای اصلاح قیمتی است. در ادامه این حرکت، نقطه D مشاهده میشود. معاملهگران باید آگاه باشند که به صورت کلی، تمامی الگوها جزئی از یک روند یا بازه بزرگتر هستند. مطابق تصویر زیر در الگوی صعودی گارتلی، قیمت افزایش پیدا میکند و به نقطهA میرسد. سپس، اصلاح قیمت رخ میدهد. نقطه B بازگشتی به نسبت ۰٫۶۱۸ از پایه A است. در پایه BC شاهد افزایش قیمت هستیم. BC در واقع بازگشتی به نسبت ۰٫۳۸۲ به ۰٫۸۸۶ از AB محسوب میشود. CD حرکت بعدی به سمت پایین را انجام میدهد و امتدادی به نسبت ۱٫۱۳ تا ۱٫۶۱۸ از AB است.
همانطور که در تصویر بالا مشاهده میکنید، نقطه D، بازگشتی به نسبت ۰٫۷۸۶ از XA است. در اینجا بسیاری از معاملهگران انتظار دارند که CD به نسبت ۱٫۱۳ تا ۱٫۶۱۸ AB امتداد پیدا کند. در الگوی نزولی میتوان فروش سهم را در نزدیکی D انجام داد با حد ضرری که چندان بالاتر از آن قرار نگرفته است.
الگوی پروانه
الگوی پروانه و گارتلی بسیار شباهت دارند اما نقطه D در الگوی پروانه در سطحی متفاوت از نقطه X قرار میگیرد. در الگوی نزولی تصویر زیر، قیمت تا سطح A کاهش مییابد. موج (پایه) افزایشی AB، بازگشتی به نسبت ۰٫۷۸۶ از XA است. مطابق تصویر، BC بازگشتی به نسبت ۰٫۳۸۲ تا ۰٫۸۸۶ از AB است.
الگوهای هارمونیک صعودی و نزولی پروانه
همانطور که در نمودار بالا مشاهده میکنید، CD امتدادی به نسبت ۱٫۶۱۸ تا ۲٫۲۴ از AB به شمار میرود و نقطه D در ۱٫۲۷ امتدادِ پایه XA قرار گرفته است. D ناحیه مناسبی برای فروش سهام است. با اینحال بهتر است معاملهگران پس از کسب اطمینان این عمل را انجام دهند. حد ضرر تعیین شده برای این معامله نباید خیلی بالاتر از D قرار بگیرد.
الگوی خفاش
ظاهر الگوی هارمونیک خفاش شبیه به گارتلی است اما ابعاد آنها یکسان نیست. مطابق تصویر زیر در نمونه صعودی این الگو، XA نشاندهنده افزایش قیمت است. در نقطه B، قیمت به نسبت۰٫۳۸۲ تا XA ۰٫۵ بازگشت میکند. نقطه D در ۰٫۸۸۶ بازگشت XA قرار الگوی کامل بازگشت نزولی Butterfly گرفته است. D ناحیه مناسبی برای خرید و نگهداری سهام است. البته، بهتر است معاملهگران پیش از این معامله سیگنالهای مطمئنکننده دیگری نیز دریافت کنند. حد ضرر تعیین شده باید در پایین نقطه D قرار بگیرد و خیلی از آن فاصله نداشته باشد.
الگوهای هارمونیک نزولی و صعودی خفاش
معاملهگران باید در نزدیکی نقطه D سهام خود را بفروشند.
الگوی خرچنگ
الگوهای هارمونیک صعودی و نزولی خرچنگ
به عقیده کارنی، الگوی خرچنگ یکی از دقیقترین الگوهای هارمونیک است. در این الگو، نسبتهای فیبوناچی نقاط معکوس شدن روند قیمت را با تقریب بسیار خوبی پیشبینی میکنند. این الگو به الگوی پروانه شباهت دارد اما ابعاد آن متفاوت است. مطابق تصویر زیر، در نقطه B الگوی صعودی خرچنگ، قیمت عقبنشینی میکند و در نسبت ۰٫۳۸۲ به ۰٫۶۱۸ XA قرار میگیرد. در BC قیمت به نسبت ۰٫۳۸۲ به ۰٫۸۸۶ AB بازگشت میکند.
بعد از این بازگشت، شاهد امتداد CD به نسبت ۲٫۶۱۸ تا ۳٫۶۱۸ از AB هستیم. نقطه D امتدادی از ۱٫۶۱۸ XA است. معاملهگر باید در نواحی نزدیک به نقطه D سهام را خریداری کند و حد ضرر را در نقطهای نه چندان پایینتر از D قرار دهد.در الگوی هارمونیک نزولی خرچنگ، نواحی نزدیک به نقطه D برای فروش سهام مناسب هستند و حد ضرر نباید چندان بالاتر از این ناحیهها تعیین شود.
نحوه معامله الگوهای هارمونیک
برای معاملهکردن سهام با استفاده از الگوهای هارمونیک ابتدا باید آنها را در نمودار شناسایی کنیم. تشخیص الگوهای هارمونیک با چشم غیر مسلح ممکن است کمی دشوار باشد. زمانی که یک معاملهگر ساختار الگو را درک کند، میتواند آنها را بوسیله ابزار فیبوناچی تشخیص دهد. مهمترین الگوهای هارمونیک، الگوهای ۵ نقطهای مانند الگوهای گارتلی، پروانه، خرچنگ و خفاش هستند. این الگوها از الگوهای ۳ نقطهای (ABC) یا ۴ نقطهای (ABCD) بوجود آمدهاند. تمام الگوی کامل بازگشت نزولی Butteالگوی کامل بازگشت نزولی Butterfly rfly سوئینگهای قیمتی بین این نقاط به یکدیگر مربوط هستند و نسبتهای هارمونیکی برپایه فیبوناچی دارند. این الگوها یا در حال تشکیل فرم M یا W هستند یا قبلاً آنرا تشکیل دادهاند یا ترکیبی از این دو (الگوی ۳ حمله) را دارند.
معرفی فیلم آموزش الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال
برای آشنایی بیشتر با الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال و کاربردهای آن پیشنهاد میکنیم به آموزش ویدئویی بالا مراجعه کنید. طول مدت این دوره آموزشی ۸ ساعت و ۱۹ دقیقه بوده و در ۱۲ درس تدوین شده است. در آموزش پیشرو، دروس اول و دوم به ترتیب به بخش یکم و دوم الگوی هارمونیک ABCD میپردازند. کاربرد پرایس اکشن در الگوی ABCD در درس سوم و چهارم بررسی شده است.
مدرس، الگوی خفاش را در دروس پنجم، ششم و هفتم آموزش میدهد. درس نهم حاوی مباحث پیرامون الگوی گارتلی است. در درس دهم الگوی پروانه را میآموزیم. مدرس در درس یازدهم به بک تست الگوهای هارمونیک در نمودار روزانه بیت کوین (ارز دیجیتال) پرداخته است. نکات تکمیلی و قدم بعدی پس از مشاهده این آموزش، در درس دوازدهم بررسی میشوند.
- برای مشاهده فیلم آموزش الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال + اینجا کلیک کنید.
سخن پایانی
در این نوشتار با مفهوم الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال آشنا شدیم، سپس تمام الگوهای هارمونیک را نام بردیم و ۴ الگوی بسیار مهم را به صورت مفصل بررسی کردیم. باید بدانید که، روشهای معاملاتی الگوهای هارمونیک بر پایه ریاضی بنا شده و بسیار دقیق هستند. جهت تسلط بر الگوهای هارمونیک به صبر، تمرین و بررسی الگوهای بیشتری نیاز دارید. اندازهگیریهای اولیه تنها، نقطه شروع هستند و حرکتهای قیمتی که همراستا با اندازهگیریهای الگو نباشند، از اعتبار آن میکاهند و میتوانند معاملهگران را گمراه کنند. الگوهای هارمونیک پروانه، گارتلی، خفاش و خرچنگ الگوهای بهتری برای سیگنالدهی به معاملهگران به شمار میروند.
سلب مسئولیت مطالب اقتصاد: این مطلب صرفاً با هدف افزایش آگاهی عمومی در حوزه اقتصاد نوشته شده است. برای سرمایهگذاری، تجارت و آگاهی دقیق از قوانین مربوط به آنها، لازم است حتماً از دانش و مشاوره افراد متخصص کمک گرفته شود. دقت داشته باشید که قوانین بازار سرمایه و قوانین تجاری و اقتصادی کشور، همواره در حال تغییر هستند و بر همین اساس، ممکن است برخی موارد ذکر شده در این مطلب، دیگر صحت نداشته باشند. مسئولیت هر گونه بهرهبرداری از این نوشتار با هدف سرمایهگذاری، تجارت، کسب درآمد و غیره، بر عهده خود افراد بوده و مجله فرادرس هیچ مسئولیتی در این رابطه ندارد. برای اطلاعات بیشتر + اینجا کلیک کنید.
مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، میتوانید فهرست این مطالب را ببینید:
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزشها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد میشوند:
الگوی کامل بازگشت نزولی Butterfly
یکی از روش های تحلیل تکنیکالی که در بازار استفاده میشه استفاده از الگوی هارمونیک هست که این الگوها بر اساس بازگشت های فیبوناچی در واقع طراحی شده و نکاتی رو تو بازار برای ما مشخص میکنه که پتانسیل زیادی برای بازگشت دارن که به اون ها PRZ یا Potential Reversal Zone میگن نقاط بازگشتی قوی هستش اما این رو هم بدونید که فیلد های استفاده از هارمونیک بالاست.
یعنی مواردی که الگو تشکیل میشه ولی شکست میخوره بالاست برای همین برای اینکه بتونیم از اون بهتر استفاده کنیم نیاز به یه سری تاییداتی داریم که این تاییدات میتونن موارد مختلفی باشن
تاییدات پترن هارمونیک
از این تاییدات کندل استیک ها باشه که به شما کمک بکنه یا استفاده از اندیکاتور ها باشه یا لول های فیبوناچی باشه یا روش هایی که در مورد اون تا حالا صحبت کردیم مثل اشباع هایی که اتفاق میفته یا خرید و فروش های هیجانی که وجود داره مواردی هم که باعث میشه ممکنه که در واقع به شما هشدار بده که الگوی مورد نظر فیلد بشه اولیش گپ هست اون شکاف هایی که معمولا قیمت از جمعه به دوشنبه ها میخوره و یا یه سری خبر های خیلی مهم توی هفته اتفاق میفته یا بسته شدن نمودارهای شمعی که از اون حدی که انتظار داریم با فاصله ی بیشتری بسته میشه هشداری هستش که به ما داده میشه برای این که ممکنه الگوی مورد نظر در حال فیلد شدن باشه.
اولین الگو از پترن هارمونیک الگوی AB مساوی CD هست که یکی از عمومی ترین الگو های هارمونیک هست که تشکیل میشه AB مساوی CD یعنی یک مسیری حرکت میکنه بازگشتی اتفاق میفته یعنی A تا B حرکت میکنه B تا C به سمت بالا حرکت میکنه که این B تا C نسبت به A تا B از 61 تا 78.6 درصد اون هست و دوباره بعد از نقطه C به سمت پایین حرکت میکنه و هر موقع نسبت به نقطه BC به 1.27 تا 1.618 فیبوناچی برسه در اون منطقه ها که بین این دو عدد هستش انتظار بازگشت به سمت بالا رو داریم که اینجا توضیحاتش رو خدمتتون دادیم در حالت صعودیش هست و در حالت نزولی یک مسیر صعودی برگشت پایین به سمت عقب باز میگرده تا لول 61 تا 78 فیبوناچی و بعد ادامه ی مسیر که نسبت به نقطه ی BC در فاصله 1.27 تا 1.618 قرار داره و در نقطه ی مورد نظر انتظار حرکت نزولی رو داریم.
الگوی گارتلی Gartley Pattern
خب برمیگردیم میریم سراغ پترن هارمونیک , دوم الگوی گارتلی هستش و این الگو الگویی هستش که از سه فیبوناچی تشکیل شده مثل اون جا از دو فیبوناچی نیست از رابطه ی سه فیبوناچی با هم هستش و مربوط هست به الگوی گارتلی که یه مسیری طی میشه و بعد ریزش اتفاق میفته تا 61.8 درصد X به A بعد از B به سمت بالا حرکت میکنه به سمت C که رابطه ش با خط AB از 38.2 تا 88.6 هست و بعد مسیر به سمت پایین حرکت میکنه که نسبت به BC از 1.27 تا 1.618 هست و نقطه D حدودا در لول 78.6 از X به A هست همین جور که میبینید توی هر قسمت رابطش با قبلی یا با مورد مورد نظر ذکر شده مثلا XA و AB که AB رابطه اش با نقطه چین با XA نشون داده شده.
این نقطه چین نشون میده که رابطه BC با AB به چه صورته و این نقطه چین نشون میده که رابطه CD با BC به چه صورته و این نقطه چین بزرگ نشون میده که رابطه CD با XA به چه صورت هست و همین جوری هم در روند نزولی داریم خب نمونه ای از الگوی مورد نظر که یک حرکت به سمت پایین داریم و بعد به منطقه ی مورد نظر بر میگرده ریزش انجام میشه و به منطقه حدود 61.8 میرسه و از اینجا طبق رابطه های فیبوناچی انتظار داریم که از این جا به سمت 1.27 که این جا ها هست حرکت کنه و بعد ریزش اتفاق بیفته. همون جور که انتظار داشتیم این ریزش اتفاق افتاده.
الگوی پروانه Butterfly Pattern
الگوی بعدی الگوی پروانه هست که نسبت های اون در شکل توضیح داده شده بازم سه تا فیبوناچی داریم XA حرکت AB تا 78.6 از XA حرکت BC که تا 38.2 تا 88.6 از AB و بعد حرکت CD که 1.618 تا 2.618 از BC خواهد بود و هم چنان در حالت بیریش اونو میبینید که در شکل نمونه ی اون رو خدمتتون کشیدیم که ریزش حرکت به سمت بالا ریزش مجدد با استفاده از همون رابطه هایی که وجود داره و بعد از این جا تا 1.68 رفته و اون ریزش مورد نظری که ما انتظار داشتیم از این جا انجام شده.
الگوی خفاش Bat Pattern
الگوی بعدی الگوی بت هستش که شکل اون به شکل خفاشه. همون جور که میبینید رابطه هاش مشخص هست X به A حرکت میکنه بعد A به B که تا 38.2 تا 50 درصد حرکت XE هست بر حرکت BC که 38.2 تا 86 از AB و بعد حرکت CD که 1.618 تا 2.618 از BC خواهد بود .
الگوی خرچنگ Crab Pattern
الگوی آخری که خدمتتون توضیح میدیم الگوی خرچنگ یا Crab هست که رابطه ی اون هم دوباره توضیح داده شده X به A حرکت A به B که 38.2 تا 61.8 XE هست بعد حرکت BC از 38.2 تا 88.6 از AB و حرکت CD که 2.24 تا 3.618 از BC خواهد بود و در این منطقه انتظار برگشت به بالا رو خواهیم داشت که توی شکل نمونه ی اون رو میبینیم که حرکت اتفاق افتاده و با همون نسبت ها حرکت کرده و در حدود 2.24 بازار به سمت پایین حرکت خودش رو انجام داده.
خب یه سری الگو های دیگه ای هم هستش مربوط به الگو های هارمونیک که الگوی پنج صفر هست و الگو بعدی الگوی کوسه هست. الگوی بعدی الگوی سه حرکت هست.
الگوی خفاش متناوب Alternate Bat Pattern
الگوی بعدی الگوی خفاش متناوب که Alternate Bat Pattern هستش و برای این که بتونید الگوهای هارمونیک رو دنبال کنید و همه ی اون ها رو بتونید ببینید که به چه صورتی هست توضیحات مربوط به این چند مورد میتونید به سایتharmonictrader.com که هم در واقع الگوی هارمونیک کامل توضیح داده نمونه های اون رو گفته و هم نرم افزاری رو داره که این الگو ها رو کامل میکشه.
رسم الگوها
چون کشیدن این الگوها سخت هستش ترسیم اون ها سخت هست و با چشم راحت نمیشه اونا رو دید اندیکاتورهاییدر بازار هست به صورت Free که میتونید Search بکنید و الگوهای هارمونیک رو براتون توی متاتریدر میکشه و اسمش هم میکشه که الگوی پروانه همه رو میکشه و نقاط PRZ هم مشخص میکنه و دیگه شما نیازی نیست که انقدر بخواین دنبال این الگوها بگردین چون بسیاری از اون ها شناسایی اش سخت هستش و خیلی نیاز به تکرار و تمرین وجود داره تا تک تک این الگوها رو بتونید تو بازار ببینید تو اون جا به راحتی میتونه این الگوها رو توی متاتریدر رسم کنه. اگه از این روش استفاده میکنید اون ها رو ببینید روش هایی که برای شناسایی نقاط PRZ استفاده میشه بهترین اون روش Price Action یا رفتار های قیمت هست.
الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال بورس — آموزش کاربردی
قیمت داراییها یا سهام در بازار مالی به صورت دورهای تغییر میکند. این دورهها تکرار میشوند و الگوهای هندسی را تشکیل میدهند. «الگوهای هارمونیک» (Harmonic Patterns) نیز بخشی از این الگوهای هندسی به شمار میروند. در ادامه سری مطالب آموزشی تحلیل تکنیکال، اینبار به بررسی این الگوها پرداختهایم.
الگوهای هارمونیک چه هستند؟
الگوهای هارمونیک الگوهای پیچیدهای هستند که در نمودارهای مالی مشاهده میشوند. این الگوها از حرکت هندسی قیمت و سطوح فیبوناچی بوجود میآیند. به صورت کلی، اغلب الگوهای هارمونیک از ۵ نقطه تشکیل شدهاند. با این وجود، هر الگوی هارمونیک شکل هندسی و نسبت فیبوناچی متفاوتی دارد. نقاط مشخصشده در الگوهای هارمونیک به ترتیب C ،B ،A ،X و D نامگذاری میشوند و هر الگو قوانین مخصوص به خود را دارد که در ادامه آنها را بیان میکنیم.
ساختار الگوی هارمونیک
الگوهای هارمونیک ۵ نقطهای از یک نقطه اصلی به نام X تشکیل شدهاند که در ادامه آن موجی تکانهای به نام XA وجود دارد. پس از XA، شاهد موج اصلاحی هستیم که به نقطه B میرسد و پایه AB را کامل میکند. سپس، موج (پایه) BC مشاهده میشود که بعد از آن پایه اصلاحی CD قرار گرفته است. نسبتهای هارمونیک تعیینکننده بازگشت یا امتداد این پایهها هستند. بخاطر داشته باشید که تمام الگوهای هارمونیک ۵ نقطهای و ۴ نقطهای بر پایه الگوهای ABC (سهنقطهای) بوجود آمدهاند. زمانی که یکی از این الگوها را به خوبی بیاموزید، فهم سایر آنها برای شما آسانتر خواهد بود.
چرا الگو های هارمونیک اهمیت دارند؟
الگوهای هارمونیک حرکت قیمت را پیشبینی میکنند و به همین علت بسیار مهم به شمار میروند. معاملهگران با یافتن الگوهایی با ابعاد و طولهای مختلف و اِعمال نسبتهای فیبوناچی بر آنها موفق به پیشبینی پرایساکشن آینده میشوند. درواقع از الگوهای هارمونیک برای تشخیص معکوس شدن قیمت بهره گرفته میشود.
پایهگذاران الگو های هارمونیک چه کسانی بودند؟
ایده الگوهای هارمونیک اولین بار در سال ۱۹۳۲ میلادی به مغز گارتلی «H.M. Gartley» خطور کرد. او الگویی ۵ نقطهای تحت عنوان الگوی گارتلی را در کتاب خود – «سود در بازار سهام» (Profits in the Stock Market) – مطرح کرد. «لری پزاونتو» (Larry Pesavento) این الگو را با نسبتهای فیبوناچی تغییر داد و قوانینی را برای معامله با الگوی گارتلی در کتاب خود – «شناخت الگوها با نسبتهای فیبوناچی» (Fibonacci Ratios with Pattern Recognition) – وضع کرد.
نویسندگان دیگری نیز وجود دارند که نظریات خود را پیرامون الگوهای هارمونیک در کتب و مقالات گوناگون مطرح کردهاند. یکی از بهترین این کتابها «معامله هارمونیک» (Harmonic Trading) اثر «اسکات کارنی» ( Scott Carney ) است. کارنی، الگوهای «خرچنگ» (Crab Pattern)، «کوسه» (Shark Pattern)، «خفاش» (Bat Pattern) و «الگوی هارمونیک ۰-۵» را بوجود آورده است. او همچنین، مباحث بسیاری را الگوی کامل بازگشت نزولی Butterfly درباره قوانین، اعتبارسنجی، مدیریت پول و ضرر در هنگام معامله با الگوهای هارمونیک مطرح کرده است.
برای آشنایی بیشتر با کاربردهای الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال میتوانید به آموزش ویدئویی تهیه شده توسط «فرادرس» مراجعه کنید.
- برای مشاهده فیلم آموزش الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال +اینجا کلیک کنید.
نظریه الگوهای هارمونیک بر پایه چیست؟
نظریه الگوهای هارمونیک بر پایه حرکتهای قیمت در طول زمان است که از نسبت فیبوناچی و تقارن آن در بازار استفاده میکند. تحلیل نسبت فیبوناچی در بازارها و چارچوبهای زمانی مختلف کاربرد دارد. ایده اصلی آن است که از این نسبتها برای یافتن نقاط کلیدی که روند در آنها تغییر میکند، بهره بگیریم. از این نقاط کلیدی میتوان به نقاط اصلاح روند قیمت و سوئینگ بالا و پایین اشاره کرد.
دنباله اعداد فیبوناچی
نسبتهای فیبوناچی چیست؟
به تجربه ثابت شده است که وقتی دنبالهای از نسبتهای فیبوناچی به ترتیب در الگوی ۵ نقطهای (XABCD) ظاهر میشوند، حرکت پیشبینی شده بعدی به احتمال ۷۰ درصد صحیح است. بنابراین، معاملهگران هارمونیک صبر میکنند تا الگو به نقطه D برسد و تکمیل شود تا معامله را آغاز کنند.
فیبوناچی اکستنشن چیست؟
«فیبوناچی اکستنشن» (Fibonacci Extension) یا فیبوناچی گسترشی ابزاری در پلتفرم معاملاتی است که سطوح فیبوناچی را در نمودار قیمتی مشخص میکند. رایجترین سطوح فیبوناچی به ترتیب 61٫8%، 100%، 161٫8%، 200% و ۲۶۱٫۸ درصد هستند. فیبوناچی گسترشی فرمول ندارد.
نسبت های هارمونیک
در معامله با الگوهای هارمونیک با ۳ نوع نسبت برخورد میکنیم. «نسبتهای اولیه» (Primary Ratio) از اعداد دنباله فیبوناچی بدست میآیند و نسبتهای دیگر به نوعی از نسبتهای اولیه حاصل میشوند. جدول زیر نشاندهنده هر ۳ نوع این نسبتها و روابط ریاضی آنها است.
نسبتهای مشتق شده تکمیل کننده | نسبتهای مشتق شده از نسبت اولیه | نسبتهای اولیه فیبوناچی |
۰٫۳۸۲ (۱-۰٫۶۱۸) | ۰٫۷۸۶ (ریشه دوم ۰٫۶۱۸) | 0٫۶۱۸ (نسبت اولیه) |
۰٫۷۰۷ ( ریشه دوم ۰٫۵) | ۰٫۸۸۶ (ریشه چهارم ۰٫۶۱۸) | ۱٫۶۱۸ (پیشبینی اولیه) |
۱٫۴۱ (ریشه دوم ۲) | ۱٫۱۳ (ریشه چهارم ۱٫۶۱۸) | |
۲٫۲۴ (ریشه دوم ۵) | ۱٫۲۷ (ریشه دوم ۱٫۶۱۸) | |
۳٫۴۱ (عدد پی) | ||
۳٫۶۱۸ (۱+۲٫۶۱۸) |
ناحیه بازگشت قیمت چیست؟
«ناحیه بازگشت قیمت» (Potential Reversal Zone | PRZ) که آن را ناحیه برگشت بالقوه یا محتملترین محدوده بازگشت بازار نیز خطاب میکنند، ناحیهای است که در آن ۳ یا تعداد بیشتری از اعداد فیبوناچی با یکدیگر ادغام میشوند و الگوی هارمونیک را کامل میکنند. در واقع PRZ همان نقطه D یا مکانی با احتمال بالای معکوس شدن روند قیمت است. مهمترین هدف اغلب معاملهگران الگوهای هارمونیک یافتن ناحیه بازگشت قیمت است. این قسمت ناحیه مناسبی برای ورود به معامله است. حد ضرر، بسته به صعودی یا نزولی بودن الگو ممکن است، بالاتر یا پایینتر از نقطه D قرار گیرد.
انواع الگوهای هارمونیک
در تحلیل تکنیکال تا به حال تعداد زیادی الگوی هارمونیک شناسایی شدهاند که در ادامه به ۴ عدد از مهمترین آنها میپردازیم. در واقع در این مطلب به الگوی کامل بازگشت نزولی Butterfly ترتیب به الگوهای هارمونیک «گارتلی» (Gartley Pattern)، «پروانه» (Butterfly Pattern)، «خفاش» (Bat Pattern) و «خرچنگ» (Crab Pattern) پرداختهایم. از الگوهای کمتر شناختهشده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- (AB=CD)
- «خفاش جانشین» (Alternate Crab)
- «خرچنگ عمیق» (Deep Crab)
- «سایفر» (Cypher)
- «۳ حمله» ( 3 DRIVE)
توجه داشته باشید که نامگذاری این الگوها بر مبنای ساختار قرارگیری آنها در نمودار بوده است. برای مثال، الگوی کوسه به علت داشتن خطوط شیبدار بیرونی و دره سطحی در میانه، به باله پشتی کوسه شباهت دارد و از اینرو آنرا اینگونه نامگذاری کردهاند.
الگوی گارتلی
گارتلی یکی از شناختهشدهترین الگوهای هارمونیک به شمار میرود. الگوی گارتلی یک الگوی ۵ نقطهای صعودی است. این الگوها به حرف M و W در انگلیسی شباهت دارند و با ۵ نقطه کلیدی پیوت شناخته میشوند. الگوهای گارتلی از دو پایه اصلاح قیمت و ۲ پایه سوئینگ بوجود آمدهاند. همه این سوئینگها به نوعی با هم و با نسبتهای فیبوناچی ارتباط دارند.
عموماً الگوی صعودی در ابتدای یک روند مشاهده میشود و نشاندهنده پایان یافتن موجهای اصلاح قیمتی است. در ادامه این حرکت، نقطه D مشاهده میشود. معاملهگران باید آگاه باشند که به صورت کلی، تمامی الگوها جزئی از یک روند یا بازه بزرگتر هستند. مطابق تصویر زیر در الگوی صعودی گارتلی، قیمت افزایش پیدا میکند و به نقطهA میرسد. سپس، اصلاح قیمت رخ میدهد. نقطه B بازگشتی به نسبت ۰٫۶۱۸ از پایه A است. در پایه BC شاهد افزایش قیمت هستیم. BC در واقع بازگشتی به نسبت ۰٫۳۸۲ به ۰٫۸۸۶ از AB محسوب میشود. CD حرکت بعدی به سمت پایین را انجام میدهد و امتدادی به نسبت ۱٫۱۳ تا ۱٫۶۱۸ از AB است.
همانطور که در تصویر بالا مشاهده میکنید، نقطه D، بازگشتی به نسبت ۰٫۷۸۶ از XA است. در اینجا بسیاری از معاملهگران انتظار دارند که CD به نسبت ۱٫۱۳ تا ۱٫۶۱۸ AB امتداد پیدا کند. در الگوی نزولی میتوان فروش سهم را در نزدیکی D انجام داد با حد ضرری که چندان بالاتر از آن قرار نگرفته است.
الگوی پروانه
الگوی پروانه و گارتلی بسیار شباهت دارند اما نقطه D در الگوی پروانه در سطحی متفاوت از نقطه X قرار میگیرد. در الگوی نزولی تصویر زیر، قیمت تا سطح A کاهش مییابد. موج (پایه) افزایشی AB، بازگشتی به نسبت ۰٫۷۸۶ از XA است. مطابق تصویر، BC بازگشتی به نسبت ۰٫۳۸۲ تا ۰٫۸۸۶ از AB است.
الگوهای هارمونیک صعودی و نزولی پروانه
همانطور که در نمودار بالا مشاهده میکنید، CD امتدادی به نسبت ۱٫۶۱۸ تا ۲٫۲۴ از AB به شمار میرود و نقطه D در ۱٫۲۷ امتدادِ پایه XA قرار گرفته است. D ناحیه مناسبی برای فروش سهام است. با اینحال بهتر است معاملهگران پس از کسب اطمینان این عمل را انجام دهند. حد ضرر تعیین شده برای این معامله نباید خیلی بالاتر از D قرار بگیرد.
الگوی خفاش
ظاهر الگوی هارمونیک خفاش شبیه به گارتلی است اما ابعاد آنها یکسان نیست. مطابق تصویر زیر در نمونه صعودی این الگو، XA نشاندهنده افزایش قیمت است. در نقطه B، قیمت به نسبت۰٫۳۸۲ تا XA ۰٫۵ بازگشت میکند. نقطه D در ۰٫۸۸۶ بازگشت XA قرار گرفته است. D ناحیه مناسبی برای خرید و نگهداری سهام است. البته، بهتر است معاملهگران پیش از این معامله سیگنالهای مطمئنکننده دیگری نیز دریافت کنند. حد ضرر تعیین شده باید در پایین نقطه D قرار بگیرد و خیلی از آن فاصله نداشته باشد.
الگوهای هارمونیک نزولی و صعودی خفاش
معاملهگران باید در نزدیکی نقطه D سهام خود را بفروشند.
الگوی خرچنگ
الگوهای هارمونیک صعودی و نزولی خرچنگ
به عقیده کارنی، الگوی خرچنگ یکی از دقیقترین الگوهای هارمونیک است. در این الگو، نسبتهای فیبوناچی نقاط معکوس شدن روند قیمت را با تقریب بسیار خوبی پیشبینی میکنند. این الگو به الگوی پروانه شباهت دارد اما ابعاد آن متفاوت است. مطابق تصویر زیر، در نقطه B الگوی صعودی خرچنگ، قیمت عقبنشینی میکند و در نسبت ۰٫۳۸۲ به ۰٫۶۱۸ XA قرار میگیرد. در BC قیمت به نسبت ۰٫۳۸۲ به ۰٫۸۸۶ AB بازگشت میکند.
بعد از این بازگشت، شاهد امتداد CD به نسبت ۲٫۶۱۸ تا ۳٫۶۱۸ از AB هستیم. نقطه D امتدادی از ۱٫۶۱۸ XA است. معاملهگر باید در نواحی نزدیک به نقطه D سهام را خریداری کند و حد ضرر را در نقطهای نه چندان پایینتر از D قرار دهد.در الگوی هارمونیک نزولی خرچنگ، نواحی نزدیک به نقطه D برای فروش سهام مناسب هستند و حد ضرر نباید چندان بالاتر از این ناحیهها تعیین شود.
نحوه معامله الگوهای هارمونیک
برای معاملهکردن سهام با استفاده از الگوهای هارمونیک ابتدا باید آنها را در نمودار شناسایی کنیم. تشخیص الگوهای هارمونیک با چشم غیر مسلح ممکن است کمی دشوار باشد. زمانی که یک معاملهگر ساختار الگو را درک کند، میتواند آنها را بوسیله ابزار فیبوناچی تشخیص دهد. مهمترین الگوهای هارمونیک، الگوهای ۵ نقطهای مانند الگوهای گارتلی، پروانه، خرچنگ و خفاش هستند. این الگوها از الگوهای ۳ نقطهای (ABC) یا ۴ نقطهای (ABCD) بوجود آمدهاند. تمام سوئینگهای قیمتی بین این نقاط به یکدیگر مربوط هستند و نسبتهای هارمونیکی برپایه فیبوناچی دارند. این الگوها یا در حال تشکیل فرم M یا W هستند یا قبلاً آنرا تشکیل دادهاند یا ترکیبی از این دو (الگوی ۳ حمله) را دارند.
معرفی فیلم آموزش الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال
برای آشنایی بیشتر با الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال و کاربردهای آن پیشنهاد میکنیم به آموزش ویدئویی بالا الگوی کامل بازگشت نزولی Butterfly مراجعه کنید. طول مدت این دوره آموزشی ۸ ساعت و ۱۹ دقیقه بوده و در ۱۲ درس تدوین شده است. در آموزش پیشرو، دروس اول و دوم به ترتیب به بخش یکم و دوم الگوی هارمونیک ABCD میپردازند. کاربرد پرایس اکشن در الگوی ABCD در درس سوم و چهارم بررسی شده است.
مدرس، الگوی خفاش را در دروس پنجم، ششم و هفتم آموزش میدهد. درس نهم حاوی مباحث پیرامون الگوی گارتلی است. در درس دهم الگوی پروانه را میآموزیم. مدرس در درس یازدهم به بک تست الگوهای هارمونیک در نمودار روزانه بیت کوین (ارز دیجیتال) پرداخته است. نکات تکمیلی و قدم بعدی پس از مشاهده این آموزش، در درس دوازدهم بررسی میشوند.
- برای مشاهده فیلم آموزش الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال + اینجا کلیک کنید.
سخن پایانی
در این نوشتار با مفهوم الگوهای هارمونیک در تحلیل تکنیکال آشنا شدیم، سپس تمام الگوهای هارمونیک را نام بردیم و ۴ الگوی بسیار مهم را به صورت مفصل بررسی کردیم. باید بدانید که، روشهای معاملاتی الگوهای هارمونیک بر پایه ریاضی بنا شده و بسیار دقیق هستند. جهت تسلط بر الگوهای هارمونیک به صبر، تمرین و بررسی الگوهای بیشتری نیاز دارید. اندازهگیریهای اولیه تنها، نقطه شروع هستند و حرکتهای قیمتی که همراستا با اندازهگیریهای الگو نباشند، از اعتبار آن میکاهند و میتوانند معاملهگران را گمراه کنند. الگوهای هارمونیک پروانه، گارتلی، خفاش و خرچنگ الگوهای بهتری برای سیگنالدهی به معاملهگران به شمار میروند.
سلب مسئولیت مطالب اقتصاد: این مطلب صرفاً با هدف افزایش آگاهی عمومی در حوزه اقتصاد نوشته شده است. برای سرمایهگذاری، تجارت و آگاهی دقیق از قوانین مربوط به آنها، لازم است حتماً از دانش و مشاوره افراد متخصص کمک گرفته شود. دقت داشته باشید که قوانین بازار سرمایه و قوانین تجاری و اقتصادی کشور، همواره در حال تغییر هستند و بر همین اساس، ممکن است برخی موارد ذکر شده در این مطلب، دیگر صحت نداشته باشند. مسئولیت هر گونه بهرهبرداری از این نوشتار با هدف سرمایهگذاری، تجارت، کسب درآمد و غیره، بر عهده خود افراد بوده و مجله فرادرس هیچ مسئولیتی در این رابطه ندارد. برای اطلاعات بیشتر + اینجا کلیک کنید.
مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، میتوانید فهرست این مطالب را ببینید:
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزشها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد میشوند:
دیدگاه شما